ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ ΣΤΥΛ. ΜΑΥΡΑΚΗ
«ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΝ- ΡΕΘΥΜΝΗΣ»
[Εκδόσεις «Καλαϊτζάκης Α.Ε.», Ρέθυμνο 2008, σχ. 8ο (24Χ17), σσ. 255]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Είναι γνωστός στο Ρέθυμνο, και ιδιαίτερα στη συνοικία του, τα Περιβόλια, ο δημιουργικά ανήσυχος και ρηξικέλευθος δάσκαλος Αλκιβιάδης Στυλ. Μαυράκης, για χρόνια Πρόεδρος του εξωραϊστικού Συλλόγου Περιβολίων και συγγραφέας πολλών βιβλίων και μάλιστα του βιβλίου «Περιβόλια Ρεθύμνου- Το Συναξάρι του τόπου», που έχει γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και έχει καταστεί κλασικό έργο, όσον αφορά το άλλοτε όμορφο προάστιο του Ρεθύμνου. Και λέμε «το άλλοτε όμορφο», γιατί το σχέδιο πόλεως(!) έχει διαπράξει σήμερα μια τεράστια καταστροφή στον πριν χαριτόβρυτο, γερανοφόρο και κρινόσπαρτο τόπο, που τον έχει καταστήσει κυριολεκτικά αγνώριστο, ένα «σκέτο» τσιμέντο, με δαιδαλώδης ατραπούς και στενορύμια! Με πολλά, επίσης, κατά καιρούς, δημοσιεύματά του ο κ. Μαυράκης έχει προβεί σε πρωτοποριακές, μέσω του Τύπου, προτάσεις σε πολιτιστικά και άλλα θέματα τού Δήμου μας και όχι μόνον, και έχει αναδειχθεί σε θερμό θιασώτη, ρέκτη και μελετητή της λαϊκής και θρησκευτικής μας ζωής και παράδοσης.
Με το σημείωμά μας αυτό παρουσιάζουμε το τελευταίο του βιβλίο με τον τίτλο: «Οδοιπορικό Ιστορίας και ζωής τού ναού τού Αγίου Γεωργίου Περιβολίων Ρεθύμνης». Το εν λόγω οδοιπορικό διανέμεται σε δυο μέρη από τα οποία το πρώτο αναφέρεται στην ιστορία τού ι. Ναού τού Αγίου Γεωργίου, από κτήσεώς του μέχρι και σήμερα, και το άλλο στην «ανεύρεση – ανακομιδή οστών και ανακατασκευή των Τάφων των Τεσσάρων Μαρτύρων».
Ο συγκεκριμένος ναός τού αγίου Γεωργίου αφορά στον μοναστηριακό ναό τού Αγίου Γεωργίου τού Χλώρη (ο προσδιορισμός που ακολουθεί το όνομα αιτιολογεί το έντονο πράσινο που επικρατούσε στη γύρω από το μοναστήρι περιοχή) ή Μυλούρη [για τον μύλο (ελαιοτριβείο), που η Μονή διέθετε στον αύλειό της χώρο). Αδιάψευστη μαρτυρία ότι στη θέση τής ανύπαρκτης σήμερα Μονής υπήρχε παλιά μύλος αποτελεί η ανεύρεση, στις μέρες μας, μυλόπετρας μεγάλων διαστάσεων, δέκα μόλις μέτρα νότια τού ναού.
Την ύπαρξη μοναστηριού βεβαιώνουν και τα τοπωνύμια τής περιοχής. Στην περιοχή τού σημερινού ναού σώζεται τοπωνύμιο «Μοναστηριακό Πηγάδι», που ομιλεί σαφώς για πηγάδι που βρισκόταν στη χρήση τής μονής του Αγίου Γεωργίου. Από την λεπτομέρεια αυτήν σημειώνουμε τη μεγάλη σημασία των τοπωνυμίων. Τα τοπωνύμια είναι «επιγραφαί γεγλυμμέναι επί του εδάφους» (Α. Μηλιαράκης). Μέσα από τα τοπωνύμια, που, ορισμένα από αυτά, προσμετρούν βίο ολόκληρων αιώνων και, σε μερικές περιπτώσεις, χιλιετηρίδων και που διατηρήθηκαν με τρόπο θαυμαστό μέχρι τις ημέρες μας, συχνά εντελώς αναλλοίωτα, διασώζεται η ιστορική πραγματικότητα ενός τόπου.
Στη συνέχεια ο κ. Μαυράκης κινηματογραφικά και με πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό απεικονίζει και λεπτομερώς καταγράφει τις πέντε περιόδους ύπαρξης τού εν λόγω ενοριακού ναού των Περιβολίων. Εμφατικά υπεισέρχεται και στον εξαιρετικής σημασίας περιβάλλοντα τού ναού χώρο, που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην περίφημη Μάχη τής Κρήτης (4η περίοδος ύπαρξης τού ναού), ένα θέμα ιδιαίτερα προσφιλές στον συγγραφέα, που το έχει αναπτύξει λεπτομερώς και στο προαναφερθέν βιβλίο του για τα Περιβόλια «Το συναξάρι τού τόπου».
Αναφέρεται, στη συνέχεια, διεξοδικά στους ιερείς τής Ενορίας και στο έργο τους. Βέρος Περβολιανός και στενός συνεργάτης, για χρόνια, της ενορίας και τού έργου της, ο κ. Μαυράκης παρακολουθούσε από κοντά όλες τις φάσεις επισκευής τού ιστορικού ναού και των Τάφων των Τεσσάρων Μαρτύρων, με μια λεπτομερή ημερολογιακή παρουσίαση αυτών. Ο συγγραφέας καταγράφει επιμελώς και φωτογραφίζει όλα τα στάδια τού έργου. Η αγάπη του για τον τόπο του φωτίζει παντού τα γραφόμενά του. Το συγκινητικό του ενδιαφέρον και ο σεβασμός του προς τους Αγίους διαφαίνεται και από την αγωνία του να αποδείξει και βεβαιώσει τις συνειδήσεις ότι, ακριβώς, τα οστά που βρέθηκαν στους τάφους των Αγίων ανήκουν στους Τέσσερις μεγάλους νεομάρτυρες τού Ρεθύμνου Γεώργιον, Αγγελή, Μανουήλ και Νικόλαο.
Και μόνη, πάντως, η αποκάλυψη των τεσσάρων τάφων των Αγίων αποτελεί, θεωρώ, γεγονός υψίστης θρησκευτικής σημασίας για τον ι. ναό τού Αγίου Γεωργίου αλλά και τα Περιβόλια, τον τόπο που μέσα στα σπλάχνα του κρατά τα άγια λείψανά τους, αλλά και την πόλη μας και τον νομό μας γενικότερα, που καυχώνται και σεμνύνονται για την ρεθεμνιώτικη καταγωγή τους. Γιατί αυτοί, οι μάρτυρες, είναι οι κατεξοχήν άγιοι τής Εκκλησίας μας. Μεταξύ των διαφόρων χορών των Αγίων- σύμφωνα με την αρχαία χριστιανική παράδοση- οι Μάρτυρες κατέχουν όλως ιδιαίτερη και διακεκριμένη θέση, αμέσως μετά τους Αποστόλους και τους Ευαγγελιστές. Η έξοδος από το άτομο, που απαιτεί το μαρτύριο, είναι η αναγκαία προϋπόθεση τής γενναιοφροσύνης που απαιτείται και χαρακτηρίζει ιδιαίτατα τον άγιο. Γι’ αυτό οι μάρτυρες, στη θυσία των οποίων οφείλεται η νίκη τού Χριστιανισμού, ως «μιμηταί τού πάθους τού Κυρίου», όχι μόνο- όπως ήδη σημειώσαμε- υπήρξαν οι πρώτοι και κατ’ εξοχήν άγιοι τής Εκκλησίας μας, οι «φωστήρες τής οικουμένης», οι «μαργαρίται των Εκκλησιών», αλλά και διαμόρφωσαν τις συνιστώσες όλων των μετέπειτα τύπων αγίου. Οι μάρτυρες έγιναν το πρότυπο του αγίου.
Έχουμε, λοιπόν, και στο Ρέθυμνο τέτοιους λεβέντες μάρτυρες προστάτες, ενδεδυμένους- όπως τους βλέπεις στις αγιογραφίες τους με τις κρητικές τους βράκες- με γνήσιο και υψηλό αντρίκειο φρόνημα και αδιάφθορη κρητική πρεπιά, που έχυσαν το ιερό και πανάγιο αίμα τους και πότισαν με αυτό την ομώνυμη πλατεία τής πόλης μας, που, για τον λόγο αυτόν, δεν θα πρέπει επ’ ουδενί να πάψει στον αιώνα να φέρει το τίμιο και ευλογημένο όνομά τους. Και χαίρω, να το πω με την ευκαιρία, που είδα- από τη θέση της τριμελούς Επιτροπής που συστάθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης για την Ονομασία των Σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τού νομού, και στην οποία είχα την τιμή κι εγώ να συμμετέχω- χαίρομαι, λέγω, που είδα τον Σύλλογο Διδασκόντων τού 3ου Γυμνασίου ως πρώτη προτίμησή του για την ονομασία τού σχολείου τους να μας προτείνει το όνομα «Τέσσερις Μάρτυρες», όνομα που, δικαιωματικά, δόθηκε από την Επιτροπή στο σχολείο τους, που κυριολεκτικά ζει και αναπνέει στη σκιά των εν λόγω Ρεθεμνιωτών Μαρτύρων. Οπότε, στο μέλλον θα έχουμε την πλατεία των «Τεσσάρων Μαρτύρων» και το Γυμνάσιο των «Τεσσάρων Μαρτύρων».
Και μόνη, λοιπόν, αυτή η αποκάλυψη των τεσσάρων τάφων Τους στα Περβόλια αποτελεί, θεωρώ, γεγονός υψίστης θρησκευτικής σημασίας για μας και αληθινό δώρο τού Θεού για τον τόπο μας.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Αλκιβιάδη Μαυράκη για τον σπουδαίο αυτόν θρησκευτικό θησαυρό με τις πολύμορφες απεικονίσεις εκφράσεις και αναφορές, που μας προσφέρει σήμερα με το βιβλίο του αυτό. Κάθε προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής μας θρησκευτικής και εθνικής παράδοσης και ταυτότητας είναι επαινετή και αξίζει θερμών συγχαρητηρίων και ευχαριστιών.
