 |
| Αεροφωτογραφία δυτικών παραλίων Ρεθύμνου (Κουμπές). Εικονίζεται η περιοχή από την Αγία Φωτεινή μέχρι το στρατόπεδο- 2006 |
ΜΙΑ
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ
ΡΕΘΥΜΝΟΥ
ΚΩΣΤΗΣ ΗΛ.
ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
1.
Ο λόφος τού Τιμίου
Σταυρού
Το βραχώδες ύψωμα
του Τ. Σταυρού, επί Ενετοκρατίας, ακουγόταν
ως Φουρκοκέφαλο ή ύψωμα τού Αγίου
Αθανασίου και παρουσιάζεται σε όλες τις αναφορές των
Βενετσιάνων αξιωματούχων ως ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα της Fortezza,
επειδή ακριβώς κυριαρχεί επικίνδυνα πάνω σε αυτήν και ο εχθρός μπορούσε με
άνεση από εκεί να προσβάλλει αυτό το ίδιο το φρoύριο. Το πρώτο όνομα
(Φουρκοκέφαλο) το αναφέρει ο Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής στο έργο του
«Κρητικός πόλεμος» και εξηγείται από το γεγονός ότι κατά την περίοδο της
Ενετοκρατίας εκεί ήταν ο χώρος εκτέλεσης των Ρεθυμνίων επαναστατών από τους
Βενετσιάνους, που με τον τρόπο αυτόν
φοβέριζαν και παραδειγμάτιζαν τον λαό κάθε φορά που τολμούσε να «ξεμυτίσει» και
επαναστατήσει κατά της εξουσίας τού κατακτητή. Στο γεγονός αυτό θα πρέπει να
αναζητήσουμε και την ετυμολογία την ονομασίας «Φ ο υ ρ κ ο κ έ φ α λ
ο».
 |
| Ρέθυμνο- Περίπου από το ύψωμα του Τιμίου Σταυρού (εκτιμώ περί το 1900). Ο χανιώτικος δρόμος είναι ακόμα στενός και στρωμένος με χώμα. Σε πρώτο πλάνο η Μεσκινιά και το νεκροταφείο. |
 |
| Λόφος Τ. Σταυρού από τη Φορτέτζα. Σε πρώτο πλάνο τα Δικαστήρια και το Κλειστό Γυμναστήριο (2000) |
Σχετικά τώρα με τη δεύτερη ονομασία (Άγιος Αθανάσιος), ίσως η ύπαρξη
πάνω στον λόφο τού Τιμίου Σταυρού εκκλησίας αφιερωμένης στον άγιο Αθανάσιο θα μπορούσε να δώσει μιαν εξήγηση για την προέλευση του ονόματος. Όμως,
το όνομα τού λόφου μπορεί εξίσου να εξηγηθεί και από τις δύο εκκλησίες του αγίου
Αθανασίου, που υπήρχαν στους πρόποδές του, η μία με την προσωνυμία άγιος Αθανάσιος
των Φράγκων
και η άλλη με την προσωνυμία άγιος
Αθανάσιος των Ελλήνων.
Ο λόφος του Τιμίου Σταυρού στις μέρες μας
το όνομά του το οφείλει στο ομώνυμο εκκλησάκι, που κάτασπρο σαν περιστέρι
δεσπόζει, από το 1935, στην ψηλότερη κορυφή του. Το 1935, ο Θεός μίλησε και
ανέδειξε τον τόπο αυτόν του μαρτυρίου και του αίματος σε ιερό προσκύνημα τού Τιμίου Σταυρού.
Μια ευλαβέστατη γυναίκα, η Αικατερίνη Βασιλάκη ή Στεφάναινα, όπως την έλεγαν, είχε ως οικογενειακό
κειμήλιο έναν σταυρό με Τίμιο Ξύλο με ευλαβική ιστορία και πολλά θαύματα. Το
σπίτι της είχε γίνει προσκύνημα και τα θαύματα που γίνονταν καθημερινά δεν ήταν
λίγα. Αυτή, λοιπόν, η ευλαβέστατη γυναίκα ζητούσε τόπο να χτίσει ναό
αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό, όπου επισήμως πλέον θα γινόταν ή προσκύνηση τού
Τιμίου Ξύλου. Η Στεφάναινα δεν είχε τύχει παιδείας και ούτε γνώριζε την ιστορία
αυτού του χώρου. Όμως, το Πνεύμα του Κυρίου την καλούσε σε αυτόν ακριβώς τον
τόπο του μαρτυρίου και του αίματος. Με την εργατικότητα της ίδιας και με τη
συνδρομή πολλών κατοίκων του Ρεθύμνου, ο ναός χτίστηκε και τέθηκε σε λειτουργία.
Σήμερα είναι ένα από τα ωραιότερα προσκυνήματα της πόλης μας, που το
ευλαβούνται ιδιαίτερα οι Ρεθεμνιώτες.
 |
| Ιερό Προσκύνημα Τιμίου Σταυρού (2008) |
 |
| Το Ρέθυμνο και η Φορτέτσα από τον λόφο του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος, πράγματι, κυριαρχεί επικίνδυνα πάνω σε αυτήν (2008) |
Είναι, πάντως,
ενδιαφέρον και άγνωστο, ίσως, στους πολλούς ότι τον ίδιο καιρό που, στα χρόνια
τής Ενετοκρατίας, ανθούσε το μοναστήρι τού Σωτήρος, στον Κουμπέ (α΄ περίοδος
ζωής του), στον γειτονικό αυτόν λόφο τού Τ. Σταυρού μαρτυρείται η παράλληλη
παρουσία και δύο, ακόμα, μοναστηριών. του Αγίου Αντωνίου και
της Παναγίας τής Μεσαμπελίτισσας, ενώ πολύ αργότερα και ταυτόχρονα,
πάλι, με την επανίδρυση τής Ι. Μονής τού Σωτήρος από τον νεότερο Ιδρυτή και
Κτήτορά της Γέροντα Νέστορα Βασσάλο
(1935), στον λόφο τού Τ. Σταυρού ιδρύεται και τρίτο μοναστήρι-
παλαιοημερολογίτικο αυτό το τελευταίο- προς τιμήν της Αγίας Τριάδος. Ταυτόχρονη, αλληλεπιδραστική και παράλληλη
στον χώρο και τον χρόνο υπήρξε η πορεία όλων αυτών των ιερών καθιδρυμάτων, που,
για τον λόγο αυτόν, κρίνουμε χρήσιμη μια σύντομη συσχέτιση και ιστορική σε αυτά
αναφορά.
2. Το μοναστήρι
του Αγίου Αντωνίου
Η
αρχαιότερη αναφορά της μονής προέρχεται από έγγραφο τού ρεθύμνιου νοταρίου Τζώρτζη Τρωΐλου, του έτους 1592. Ο Γαβριήλ Αχέλης όρισε με διαθήκη του να
ταφεί στο νεκροταφείο τού μοναστηριού τού Αγίου Αντωνίου στη Μεσαμπελίτισσα. Και
Μεσαμπελίτισσα δεν ονομαζόταν μόνο η γνωστή από πολλές πηγές Μονή της Θεοτόκου, αλλά
και όλη η ευρύτερη περιοχή. Όπως φαίνεται από νοταριακό έγγραφο τού Τζώρτζη
Πάντιμου, τού έτους 1640, το
μοναστήρι τής Μεσαμπελίτισσας ήταν το πιο γνωστό στην περιοχή και η αναφορά σε
αυτό βοηθούσε στον ακριβή προσδιορισμό τής θέσης που βρίσκονταν τα γειτονικά σε
αυτό μικρότερα μοναστήρια.
Τέλος, η ύπαρξη μοναστηριού τού Αγίου
Αντωνίου στον λόφο τού Τιμίου Σταυρού μαρτυρείται σαφώς και από τον ποιητή
του «Κρητικού πολέμου» Μαρίνο Τζάνε Μπουνιαλή, που σημειώνει
επί λέξει τα εξής:
«Κι οι Τούρκοι τσι λουμπάρδες των τσι επήγα
για μια νύχτα και δεν εφοβηθήκασι τσι μπάλες απού ερίχτα,
τσ' επήγε και τσ' ανέβασε, έτοιες φριχτές λουμπάρδες,
εκεί
στην πόρτα τσ' εκκλησιάς, που 'τον οι καλο
γράδες, έστησε το καστέλι του 'ς τόπον που μπάλα σώνει,
μέσα στο Φουρκοκέφαλο τον Άγιο Αντώνη».
Είναι,
πάντως, γεγονός ότι η επισήμανση αυτή τού Μπουνιαλή, ότι το μοναστήρι «που 'τον οι καλογράδες» βρισκόταν πάνω στον
λόφο Φουρκοκέφαλο, το αντιδιαστέλλει σαφώς από το μοναστήρι τού Σωτήρος
Χριστού, στην περιοχή του Κουμπέ. Παρόλα αυτά, η ταυτόχρονη παρουσία των δύο
μοναστηριών κατά την Ενετοκρατία στους δύο αυτούς όμορους λοφίσκους, στις
Δυτικές παρυφές τής πόλεώς μας, δημιούργησε στο παρελθόν κάποιες συγχύσεις,
πράγμα, ακριβώς, που φανερώνει αυτήν την αλληλεπιδραστική στη συνείδηση των Ρεθυμνίων και παράλληλη
στον χώρο και τον χρόνο συνύπαρξη των δύο αυτών ιερών γυναικείων καθιδρυμάτων.
 |
| Ερείπια Ι. Μ. Αγίου Αντωνίου στο Φουρκοκέφαλο, στις ΝΑ υπώρειες του Τ. Σταυρού (2008) |
 |
| Ερείπια Ι. Μ. Αγίου Αντωνίου στο Φουρκοκέφαλο (2008) |
Ορισμένα ερείπια, που σώζονται μέχρι σήμερα
στην ανατολική πλαγιά του λόφου τού Τ. Σταυρού και πίσω από το ιερό της
σημερινής εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου, πρέπει να βρίσκονται στη θέση που σημειώνεται
το μοναστήρι (;) στον γνωστό πίνακα ζωγραφικής του ανώνυμου Ρεθεμνιώτη ζωγράφου
(1616), δηλαδή στη ΝΑ πλευρά του λόφου. Το
τέλος του μοναστηριού θα πρέπει να επήλθε μαζί με το τέλος τού δικού μας
μοναστηριού, του Σωτήρος Χριστού, το έτος 1645 που έχουμε την τούρκικη επίθεση
κατά των Ενετών τού Ρεθύμνου και την οριστική υποταγή της Κρήτης στον τουρκικό
ζυγό.
3.
Η Μονή της Μεσαμπελίτισσας
Λίγο
πιο κάτω, στις υπώρειες τού λόφου, εκεί όπου σήμερα ορθώνεται η εκκλησία τού
νεκροταφείου η αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή και στον Άγιο Δημήτριο, την ίδια
εποχή με το μοναστήρι τού αγίου Αντωνίου υπήρχε κι ένα άλλο μοναστήρι
αφιερωμένο στην Παναγία τη Μεσαμπελίτισσα, από τα άφθονα αμπέλια
τής τσαρδάνας και τού λιάτικου, που καταπράσινα απλώνονταν στη γύρω περιοχή. Ή
Ιωάννα Στεριώτου, αντιγράφοντας από το σχεδιάγραμμα τής μονής από τον Ζ.
Magagnatto (1559), την αναφέρει ώς «Santa Maria ή Mισoαμπελίτισσα
(Misoambelitisa)». Οι μοναστηριακές ονομασίες Μεσαμπελίτισσα και
Μεσαμπελίτης ήταν αρκετά συνήθεις στην Ενετοκρατούμενη Κρήτη, από την αφθονία
των αμπελώνων, στους οποίους, συχνά, συνέπιπτε να βρίσκονται τα εν λόγω
μοναστήρια.
 |
| Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής Νεκροταφείου Ρεθύμνου (2008). |
Η
μονή είναι βέβαιο ότι λειτουργούσε στα τέλη του 16ου αιώνα, αφού τοπωνύμιο Μεσαμπελίτισσα
αναφέρεται σε δικαιοπρακτικό έγγραφο τού νοταρίου Τζώρτζη Τρωΐλου τού έτους
1592, χωρίς, πάντως, να γίνεται λόγος και για την ίδια τη μονή. Η
μονή αναφέρεται, στη συνέχεια, και σε άλλη νοταριακή πράξη τού Τρωΐλου, όπου
σημειώνεται ότι βρισκόταν κοντά στην πόλη τού Ρεθύμνου και ότι σε αυτήν
κατοικούσαν ως μοναχές οι αδελφές τής Μαρίνας Μαρούδη, το έτος 1599. Το
μοναστήρι διακρίνεται και σε σχεδιάγραμμα τής πόλης που έγινε από τον μηχανικό Ντανιέλ
Βικέντι.
Μετά
την ολοκληρωτική άλωση της πόλεως από τους Τούρκους, ο ναός της Μεσαμπελίτισσας
μετατράπηκε σε τεκέ.
4. Η νεότερη
Μονή της Αγίας Τριάδος
Στον λόφο τού Τιμίου Σταυρού βρίσκεται,
όπως ήδη σημειώσαμε, και η νεότερη μονή της Αγίας Τριάδος, που
ακολουθεί το Παλαιό Ημερολόγιο. Η Μονή ιδρύθηκε το1935 από τη μοναχή Συγκλητική
ή, κατά κόσμον, Ζωή Πενθερουδάκη, ιερορράπτρια. Αργότερα, στην εν
λόγω μονή προσήλθαν και οι μοναχές Θεοδοσία (κατά κόσμον Σμαράγδα
Ψαρουδάκη) και Ελεούσα (κατά κόσμον Αικατερίνη Γαβαλά).
Το μοναστήρι αρχικά ήταν ιδιοκτησία των
παραπάνω μοναχών, οι οποίες με επίσημη συμβολαιογραφική πράξη το παραχώρησαν
στην Ι. Μονή Κοιμήσεως τής Θεοτόκου,
που βρίσκεται στην Πάρνηθα, περιοχή Θρακομακεδόνων, της οποίας, σήμερα, αποτελεί
μετόχιο. Εκτός από τον κεντρικό ναό της Αγίας Τριάδος, μέσα στο μοναστήρι
υπάρχει και ναός του αγίου Γεωργίου.
Εκτός
των παραπάνω τριών Ι. Μονών, οι λοιπές εκκλησίες τής λοφοσειράς τού Κουμπέ
είναι οι εξής, ξεκινώντας και πάλι από τον λόφο τού Τ. Σταυρού και προχωρώντας
προς την Ι. Μονή τού Κουμπέ:
5. Ο σπηλαιώδης ναός τού Αγίου Αντωνίου-
Αγίας Άννας
Κάτω ακριβώς από την κορυφή του βράχου
τού Τιμίου Σταυρού, προς βορράν, βρίσκεται σήμερα ο σπηλαιώδης ναός του αγίου
Αντωνίου και δίπλα σε αυτόν και ο μικρότερος ναός τής αγίας Άννας. Στο σημείο
αυτό οι Ενετοί έρριπταν τα πτώματα των επαναστατών, απ’ όπου, στη συνέχεια, τα
παρελάμβανε ο λαός της πόλης και τα έθαβε στο νεκροταφείο.
 |
| Ο σπηλαιώδης ναός του Αγίου Αντωνίου (αριστερά) και της Αγίας Άννας (δεξιά) στον λόφο του Τιμίου Σταυρού (2008) |
6. Ι. Ναός τού Αγίου
Κωνσταντίνου
Δίπλα ακριβώς στο κοιμητήριο, βόρεια
αυτού, βρίσκεται ο ναός των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, που
έχει δώσει το όνομά του και στη νεοσύστατη ενορία τής περιοχής.
 |
| Άγιος Κωνσταντίνος στους βόρειους πρόποδες του Τ. Σταυρού (2008) |
7. Ι.
Ναός του Αγίου Νικολάου.
Μερικές δεκάδες μέτρα δυτικότερα τού
λόφου τού Τιμίου Σταυρού και πάνω, ακριβώς, από το κύμα τής θάλασσας, βρίσκεται
ο ι. ναός τού αγίου Νικολάου, της ομώνυμης συνοικίας τής πόλης μας, με
θαυμάσιες εικόνες στο τέμπλο, προερχόμενες από τον χρωστήρα τού μεγάλου
βυζαντινού αγιογράφου Φώτη Ν. Κόντογλου τού Κυδωνιέως (1951).
 |
| Άγιος Νικόλαος Κουμπέ από ανατολικά, όπου σήμερα ο περιφερειακός, περί το ΚΤΕΛ- 1930;; |
8.
Ι. Ναός Αγίας Φωτεινής
Ακόμα δυτικότερα από τον άγιο Νικόλαο, εκεί
που το κύμα τού Κρητικού σβήνει στην ακροθαλασσιά, ορθώνεται ο ναός τής αγίας
Φωτεινής. Πρόσφατα (2007) κατεδαφίστηκε ο παλιότερος ναΐσκος μέσα στο ομώνυμο
ελαιουργείο, ενώ ήδη από το έτος 1975 έχει αντικατασταθεί από τον αρκετά
μεγαλύτερό του νεότερο ενοριακό (εγκαίνια 1985, από τον αείμνηστο
Μητροπολίτη Τίτο Συλλιγαρδάκη).
 |
| Αγία Φωτεινή. Δυτικά το ελαιουργείο, εντός του οποίου υπήρχε ο παλαιός ναΐσκος της αγίας Φωτεινής (2008) |
Ο παλιός ναός κτίστηκε γύρω στα 1910 κατόπιν εύρεσης, κατά θαυματουργικό
τρόπο, της εικόνας τής αγίας Φωτεινής, στον χώρο τής παλιάς εκκλησίας, από τον
λοχαγό Σταύρο Ρήγα. Ο Στ. Ρήγας ήταν ένας από τους δέκα
αξιωματικούς πού είχε στείλει η ελεύθερη Ελλάδα στην Κρητική Πολιτεία,
προκειμένου να οργανώσει την Κρητική Πολιτοφυλακή, η οποία, αργότερα, στους
Βαλκανικούς Πολέμους, έμελλε να πετύχει πραγματικά θαύματα. Ο Στ. Ρήγας, κατά
τη διαμονή του στην πόλη μας, είχε την πρωτοβουλία τής ίδρυσης- στο μέρος αυτό
τής Αγίας Φωτεινής, στη δυτική πλευρά τού Γαλλιανού ποταμού- τού Σκοπευτηρίου
τής πόλης, για να γυμνάζεται
στην ελεύθερη σκοποβολή η νεολαία τού Ρεθύμνου. Σκοτώθηκε ως Συνταγματάρχης το
έτος 1921 στο Ουσάκ της Μ. Ασίας.
Απόδειξη του γεγονότος ότι από πολύ παλιά, πριν από το 1910,
στο μέρος αυτό υπήρχε ναός τής αγίας Φωτεινής αποτελεί το γεγονός ότι το
παρακείμενο σε αυτόν ρυάκι οι παλιοί Ρεθυμνιώτες το έλεγαν «τσ’ Αγιάς
Φωθιάς ο ποταμός».
9. Ι. Ναός αγίου Σπυρίδωνος
Λίγες δεκάδες μέτρα ακόμα δυτικότερα του
ναού τής αγίας Φωτεινής, στο σύνορο με την Ι. Μονή τού Σωτήρος, βρίσκεται ο
σπηλαιώδης
ναός του αγίου Σπυρίδωνος. Εδώ, επί Βενετοκρατίας, θα πρέπει να
ήταν η θέση τού ναού τής Αγίας Κυριακής, που εικονίζεται στο σχεδιάγραμμα τού Basilicata τού έτους 1618.
 |
| Άγιος Σπυρίδων, Κουμπέ- 2008 (εξωτερικά) |
Εδώ, πριν από το 1935- έτος ίδρυσης τής Ι. Μονής τού Σωτήρος- κατέφυγε
ο ιερομόναχος Αθανάσιος Βασσάλος, που ως τότε
μόναζε στο Άγιον Όρος. Ανακαίνισε τον παλιό σπηλαιώδη ναό και σύντομα τον
μετέτρεψε στο γνωστό και πολύ αγαπητό στην πόλη μας προσκύνημα. Μετέφερε την
Αγία Τράπεζα στο κέντρο τού ιερού Βήματος, που προηγουμένως εφαπτόταν στον
ανατολικό βράχο και διεύρυνε τον χώρο τού ιερού. Έφτιαξε ξύλινο τέμπλο με
εικόνες τού ανιψιού του Νέστορος Βασσάλου,
ο οποίος τον καιρό εκείνο ασκήτευε στο Άγιον Όρος και εκεί ασκούσε την
αγιογραφία.
Οι εικόνες αυτές τού Νέστορος καταστράφηκαν όλες και σώζεται μόνο η εικόνα τού
αγίου Ιωάννη. Μέσα στον ναό τού αγίου Σπυρίδωνος βρίσκεται σήμερα ο τάφος τού
Αθανασίου Βασσάλου, που τάφηκε εκεί, ίσως, κατόπιν ενεργειών τού θείου του
Νέστορος Βασσάλου. Νεότερες επεμβάσεις στο ναΰδριο έγιναν πρόσφατα (2005) από
την ενορία τής αγίας Φωτεινής, στην οποία και ανήκει από το έτος 1974.
 |
| Τάφος Αθανασίου Βασσάλου |
 |
| Σπηλαιώδης ναός αγίου Σπυρίδωνος Κουμπέ (εσωτερικό) |
10. Η Ι. Μονή του
Σωτήρος Κουμπέ
Το Μοναστήρι του Χριστού,
στον Κουμπέ, είναι στενά συνυφασμένο με τη θρησκευτική ζωή και ιστορία του Ρεθύμνου
για περίπου έναν αιώνα, αν θελήσουμε να ανατρέξουμε μονάχα στη Β΄ περίοδο (1935-
2020) ζωής και παρουσίας του στο ιστορικό γίγνεσθαι αυτού του τόπου, από τότε, δηλαδή,
που επανιδρύθηκε ως μονή από τον Ρεθεμνιώτη ιερομόναχο Νέστορα Βασσάλο.
Αν, όμως, θελήσουμε να συνυπολογίσουμε στη ζωή του Μοναστηριού αθροιστικά και τα χρόνια όλα από την
πρώτη περίοδο ίδρυσής του (1500- 1550) μέχρι το 1645, που το Ρέθυμνο
κατακτήθηκε από τους Τούρκους και ανακόπηκε βίαια και η πορεία του μοναστηριού,
τότε η βεβαιωμένη επίγεια διάρκεια ζωής του προσμετράται σε μισή χιλιετηρίδα περίπου. Σε όλο αυτό το
διάστημα υπήρξε, ασφαλώς, μια περίοδος διακοσίων ενενήντα χρόνων (1645-1935)
κατά την οποία ο σπινθήρας της μοναχικής ευσέβειας βρισκόταν "εν
υπνώσει", μέσα στα ερείπια που είχαν απομείνει στα σπλάγχνα τής
ρεθεμνιώτικης γης, από την πρώτη εκείνη λαμπρή περίοδο ζωής του, σ’ αυτήν την
ίδια περιοχή.
 |
| Η Ι. Μονή Σωτήρος σήμερα (2008) |
 |
| Μια ιστορική φωτογραφία με τον νεότερο Ιδρυτή της Μονής, Νέστορα Βασσάλο, και τους μαθητές του στη ζωγραφική (1926) |
Σήμερα η αδελφότητα της
Ι. Μονής συνεχίζει τη γόνιμη και φωτεινή παρουσία της στη μικρή και ευσεβή
κοινωνία του Ρεθύμνου, κάτω από την κατά πάντα άξια ηγουμενία της οσιωτάτης
μοναχής Πανσέμνης. Μια
νέα περίοδος άνθισης
και πνευματικής ακτινοβολίας διαγράφεται με τη σημαντική αύξηση της
Αδελφότητας, τη δημιουργία νέων κελιών, μουσειακών χώρων, εργαστηρίων
αγιογραφίας και καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας, όπου θεραπεύονται επιμελώς οι
Τέχνες, υπηρετείται ο άνθρωπος και διατηρείται άσβεστη η πίστη, οι πνευματικές
αξίες και παραδόσεις του τόπου, η δημιουργικότητα και η ελπίδα.
11. Ι. Ναός τού αγίου Αντωνίου, στην
Ατσιπουλιανή Καμάρα
Λίγες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα από την Ι. Μονή τού Σωτήρος Χριστού,
σε εξόχου κάλλους μικρή φάραγγα, βρίσκουμε το, επίσης, σπηλαιώδες ναΰδριο τού αγίου
Αντωνίου. Ενώ, κάτω ακριβώς
από το Μοναστήρι του Κουμπέ βρίσκεται η γνωστή στο παλιό Ρέθυμνο πηγή τού
Κουμπέ και, δίπλα σε αυτήν, δυτικά, τα θεμέλια μικρού άγνωστου ναού,
που η κ. Μ. Αρακαδάκη θεωρεί ότι πρόκειται για τον άγιο Γεώργιο στους
Πετζακάδες. Το τοπωνύμιο Πετζακάδες, δηλώνει ύπαρξη στην περιοχή
τού ναού βυρσοδεψείων, κάτι που, όμως, δεν τεκμηριώνεται στα χρόνια τής
Βενετοκρατίας.
 |
| Άγιος Αντώνιος, Ατσιπουλιανή Καμάρα (2009) |
Περισσότερα για τον ι.ναό τού Τ.
Σταυρού βλ. στα βιβλία: 1) Πίτερη Ιωάννη, Θαύματα τού Τιμίου Σταυρού,
Ρέθυμνο 1998, 11. 2) Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, Ο
λόφος τού Τιμίου Σταυρού τής πόλης μας, Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνης, Ρέθυμνο 1994, 25- 26, 3) Θεοδ.
Ι. Ρηγινιώτη, Σύγχρονοι Άγιοι, Ρέθυμνο 2004, 147-148.
Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής, Ο
Κρητικός πόλεμος (1645-1669), έκδοση κριτική εισαγωγή - επιμέλεια Α. Ν.
Νενεδάκης, Αθήνα 1979, σ. 84 (του πρωτοτύπου), στ. 23-28.
Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, «Τα μοναστήρια
του Αγ. Αντωνίου στο λόφο Φουρκοκέφαλο...», ό.π.,127. Επίσης, Ν. Ψιλάκη,
Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης, τ. Β', Ηράκλειο 1993, 47.
Τεκές = Μονή Δερβισών (Βλ.
Ι. Ε. Νουχάκη, Κρητική Χωρογραφία, Εν Αθήναις 1903, 205).
Ο εξωραϊσμός αυτός τού ναϋδρίου
έγινε το έτος 1934, που ο Νέστωρ μετέβη για ένα χρόνο στο Άγιον Όρος προς εξακρίβωση τής αλήθειας για το Νέο
Ημερολόγιο (βλ. σχετικά σελ. 66).
