ΥΜΝΟΙ
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Από τη Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Εικ. Εντυπωσιακή εικόνα τού Θείου Βρέφους
με τα όργανα τού Πάθους στα πόδια Του.
Από "δαντελωτό" δελτάριο του 19ου αιώνα
(από το βιβλίο τού Κωνσταντίνου Δ. Καλοκύρη,
Η Φάτνη των Χριστουγέννων, Ρέθυμνο 1992).
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Από τη Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Παρόλο που τα Χριστούγεννα εορτάζονται μέσα στην καρδιά τού χειμώνα είναι αλήθεια ότι όλοι μας νιώθουμε μέσα μας μια ζέστα παράξενη αυτές τις μέρες τού Δωδεκαήμερου. Είναι η ζέστα τής θείας Αγάπης που περισσότερο τις μέρες αυτές αναδιπλώνεται και μάς προσκαλεί σε μια πορεία καινούρια, ειρηνική και πνευματική προς το φτωχικό σπήλαιο τής Βηθλεέμ. Την αγάπη αυτή πήρε και η εικοσαμελής Βυζαντινή Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, το Σάββατο το βράδυ, 20 Δεκεμβρίου 2008, και την έκανε ύμνο, προσευχή προς τον Γεννηθέντα Θεό.
Εικ. Εντυπωσιακή εικόνα τού Θείου Βρέφους
με τα όργανα τού Πάθους στα πόδια Του.
Από "δαντελωτό" δελτάριο του 19ου αιώνα
(από το βιβλίο τού Κωνσταντίνου Δ. Καλοκύρη,
Η Φάτνη των Χριστουγέννων, Ρέθυμνο 1992).
Το Πρόγραμμα περιελάμβανε επίκαιρους εκκλησιαστικούς ύμνους από τον κύκλο τής εορτής των Χριστουγέννων, μέλη, στο σύνολό τους, εκκλησιαστικών μελοποιών του 17ου και 18ου αιώνα, που αποδόθηκαν κάτω από τη στιβαρή καθοδήγηση τού χοράρχη και Πρωτοψάλτη τού Μητροπολιτικού μας Ναού κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Η καλαισθησία των διανθίσεων, των εκλεπτύνσεων και των διαφόρων ποικιλμάτων, αλλά και η φανερή δεξιοτεχνία χορωδών και χοράρχη στα ελεύθερα σημεία αυτοσχεδιασμού εντυπωσίασαν ιδιαιτέρα το ακροατήριο. Τους ύμνους, στην εν λόγω συναυλία, προλόγισε ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Μύρων Καλαϊτζής, Ηγούμενος τής Ι. Μονής Αρκαδίου.
Ξεχωρίσαμε το κοντάκιο τού Ρωμανού τού Μελωδού «Η Παρθένος Σήμερον» (5ου-6ου αι.), σε καταγραφή τού ιθ΄ αι., μελωδία διαχρονική, που ο χρόνος άφησε μέχρι σήμερα εντελώς αναλλοίωτη. Χωρίς δεξιοτεχνικές υπερβολές, με ελεγχόμενη αναπνοή, εντυπωσιακά σβησίματα και απόλυτη συναίσθηση τής σημασίας τού ύφους οι χορωδοί φώτισαν και ανέδειξαν τον συγκεκριμένο εκκλησιαστικό ύμνο στο κοινό όσο καλύτερα μπορούσαν. Από την ερμηνεία τους δεν απέλειπε η κομψότητα, η καλλιέπεια, η χάρη και, οπωσδήποτε, το πνεύμα, παράγοντας απόλυτα αναγκαίος στην ερμηνευτική διαδικασία τής Εκκλησιαστικής Υμνολογίας.
Ακούστηκαν, επίσης, τα τροπάρια στις προφητείες τού εσπερινού «Λαθών ετέχθης» και «Ανέτειλας Χριστέ», μέλη Πέτρου τού Λαμπαδαρίου, ενώ ο ύμνος «Των νομικών Διδαγμάτων», Ιακώβου Πρωτοψάλτου τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας (β΄μισό 19ου αι.)- που αποτελεί το δοξαστικό των Αίνων τής Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως- αντήχησε σε ένα λαμπερό και αποτελεσματικό σόλο τού χοράρχη κ. Καπαϊδονάκη. Εμφανώς μοναδική η ποιότητα τής τεχνικής. νότες στρογγυλεμένες, σμιλεμένες φράσεις, απουσία αιχμών, εμμονή στην ποιότητα τού ήχου.
Ιδιαίτερα εντυπωσίασαν στο τέλος- πριν από τα παραδοσιακά κάλαντα Προποντίδας και Μικρασιάτικα, σε ήχο πλ. α΄- ο καλοφωνικός ειρμός «Άστρον ήδη ανατέταλκε», ψαλμικός στίχος σε ήχο Δ΄, τού πρωτοψάλτη Λυκούργου Αγγελόπουλου, και το «κράτημα» (τεριρέμ), σε ήχο Α΄, Ιωάννου τού Τραπεζούντιου (+1770), πρωτοψάλτου τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας, τα οποία οι χορωδοί απέδωσαν με μια φωνή που έλαμπε σ’ όλες τις περιοχές, γενναιόδωρη, πλατιά, πειθαρχημένη, αγέρωχη και συνεπής. Το κράτημα είναι ένα μέλος που χρησιμοποιεί άσημες συλλαβές όπως τορορό, τεριρέμ, νενενά και άλλες παρόμοιες, επειδή, ακριβώς, ο μελοποιός δεν θέλει να δεσμευτεί από κανένα κείμενο, αλλά προτιμά να δώσει ξεχωριστή σημασία στη μελωδία, αναπτύσσοντας, με τον τρόπο αυτόν, έξοχες σελίδες καθαρής μουσικής.
Η άρτια προετοιμασία των χορωδών και η φανερή πίστη τους στα έργα που ερμήνευσαν είχε ως αποτέλεσμα να αναδειχθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο συνθέσεις εξαιρετικές και με μεγάλο ενδιαφέρον. Τα ηχοχρώματα και η παρουσίαση, γενικά, κινήθηκαν στο πνεύμα των αγίων ημερών των Χριστουγέννων και ζέσταναν τις παγωμένες ψυχές μας. Αποδόθηκαν με ακρίβεια και ασφάλεια και έγιναν σαφείς μάρτυρες τής σπουδαίας δουλειάς που τώρα και δέκα χρόνια συντελείται στην εν λόγω- αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού- Σχολή Βυζαντινής Μουσικής τής Μητροπόλεώς μας με τη σφραγίδα και πνοή τού δάσκαλου και Πρωτοψάλτη κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Σπουδαία η βοήθεια στο έργο τής διδασκαλίας στη Σχολή και τού συνεργάτη και συνδιδάσκοντα κ. Εμμ. Πρωτογεράκη. Με την ευκαιρία τής συμπλήρωσης δεκαετίας από την ίδρυση τής Σχολής (1998) και για την έν γένει προσφορά και των δύο στο υψηλό έργο τής διδασκαλίας τόσο από την εν λόγω Σχολή όσο και από το Αναλόγιο τού Μητροπολιτικού μας Ναού, ο πρώτος, και τού ναού τού Αγίου Κωνσταντίνου, ο δεύτερος, τιμήθηκαν αμφότεροι από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Άνθιμο, με το πέρας τής προχθεσινής Χριστουγεννιάτικης συναυλίας, με το αναμνηστικό μετάλλιο τής επίσκεψης στην Ι. Αρχιεπισκοπή Κρήτης τού Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές τής προχτεσινής συναυλίας για την άκρως ευσυνείδητη ερμηνεία τους. Μας έδωσαν ένα αληθινό μάθημα σεβασμού τόσο της παραδοσιακής μας μουσικής, όσο και των Αγίων Ημερών που διερχόμαστε. Τους ανήκουν θερμά συγχαρητήρια!!