ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Εικόνα έκδοση του
ι. Ναού περί το έτος
1954

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΡΕΘΕΜΝΟΥΣ

-Πλήρης Ασματική Ακολουθία και Παρακλητικός Κανόνας-

Έκδοση Ιερού Ενοριακού Ναού των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων-Ρέθυμνο 1999

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

       Δεν περιμένει ο ευσεβής λαός τής Ορθόδοξης Εκκλησίας την επίσημη συνοδική πράξη τού Πατριαρχείου, για να τιμήσει τη μνήμη ενός μεγάλου αγίου, με θαύματα και αγία ζωή και, πιο πολύ, με μαρτύριο για την πίστη τού Χριστού. Αυτό συμβαίνει συχνά στην ιστορία τής Ορθοδοξίας. Το βλέπουμε σε πολλούς αγίους. Το βλέπουμε και στους δικούς μας αγίους Τέσσερις Νεομάρτυρες Αγγελή, Μανουήλ, Γεώργιο και Νικόλαο, από τις Μέλαμπες Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης, που μαρτύρησαν στην πόλη τού Ρεθύμνου κατά την 28η Οκτωβρίου 1824. Πολύ πιο πριν από την ημέρα που το Οικουμενικό Πατριαρχείο τους συναρίθμησε με τους Αγίους και τους Ιερομάρτυρες τής Εκκλησίας μας και όρισε να εορτάζεται η μνήμη τους στις 28 Οκτωβρίου κάθε χρόνο, η πίστη και η συνείδηση τού ορθόδοξου ρεθεμνιώτικου λαού τους τιμούσε ως αγίους και τους εόρταζε. Λέγεται, μάλιστα, ότι από τα πρώτα χρόνια, ίσως και από τον επόμενο κιόλας χρόνο τού Μαρτυρίου τους (1825), ψάλλονταν στην επέτειο τού μαρτυρίου τους λειτουργίες για τους Αγίους με βάση την ακολουθία των Αγίων Πάντων, που χρησιμοποιείται «εν πάση εορτή καθ’ ην ήθελεν είναι έλλειψις των αρμοδίων βιβλίων» (Μ. Μ. Παπαδάκι, Οι Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθέμνου, Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ.21<1980>,262).

Πάντως, δεκαπέντε μόλις χρόνια από το μαρτυρικό θάνατό τους υπήρχε, ήδη, η πρώτη ειδική ακολουθία που είχε συνταχθεί με τη συνεργασία τού Μελετίου Νικολετάκι, Μητροπολίτη Κρήτης (1831-39), Καλλινίκου Νικολετάκι, επισκόπου Ρεθύμνης (1832-68) και του λογίου Νικολ. Σταυράκη, Η ακολουθία αυτή δημοσιεύτηκε το 1852, όταν ο Μελέτιος είχε ήδη πεθάνει (1839).

<1980>

Στη συνέχεια, τυπώθηκαν και άλλες ακολουθίες των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων. Το 1877, στην Αθήνα, «επιμελεία και δαπάνη Ιλαρίωνος επισκόπου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου», και το 1888, στο Ρέθυμνο, στο τυπογραφείο Στ. Εμμ. Καλαϊτζάκη από τον επίσκοπο Λάμπης και Σφακίων και μετέπειτα Μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιο Ξηρουδάκη. Αυτής της τελευταίας ακολουθίας ανατυπώσεις αποτελούν οι εκδόσεις που έγιναν το 1971 ή 1972, από την Παναγία την Καλυβιανή, στις Μοίρες τού Ηρακλείου, το 1984 από το Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τίτο Συλλιγαρδάκη και το 1985 από τον πρωτ. π. Νικόλαο Κουτσαυτάκη.

Το 1988, ύστερα από παραγγελία του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του ιερού ενοριακού ναού του Προφήτη Ηλία Καστέλλας, ο μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, γνωστός Υμνογράφος τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας, συνέθεσε νέα πλήρη ι. Ακολουθία και Παρακλητικό Κανόνα στους Αγίους Τέσσερις Νεομάρτυρες τού Ρεθύμνου. Από αυτήν την τελευταία ακολουθία τού μακαριστού πατρός Μικραγιαννανίτου, με την αριθμ. Πρωτ. 38/1-4-1977 έγγραφη άδεια τού Εκκλησιαστικού Συμβουλίου τού Προφήτη Ηλία τής Καστέλλας, προς τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Άνθιμο, ο ιερός ενοριακός Ναός των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων Ρεθύμνου προχώρησε σήμερα στην παρούσα πολυτελέστατη έκδοσή του με τον τίτλο: «Οι Άγιοι τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθέμνους -Πλήρης Ασματική Ακολουθία και Παρακλητικός Κανόνας».Την έκδοση προλογίζει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Άνθιμος με λεπτομερή αναφορά στις ι. ακολουθίες των Αγίων που έχουν γνωρίσει μέχρι σήμερα το φως τής δημοσιότητας, από την πρώτη, του έτους 1852, μέχρι την τελευταία (1998), έκδοση τού ι. Ναού των Τεσσάρων Μαρτύρων που έχουμε σήμερα την αγαθή τύχη να κρατούμε στα χέρια μας σε πολυτελέστατη και εξαιρετικά φροντισμένη έκδοση και με το παρόν σημείωμά μας να παρουσιάζουμε στο ρεθεμνιώτικο κοινό.

Ακολουθεί γλαφυρότατη εισαγωγή από τον Προϊστάμενο τής ενορίας Πρωτ. π. Ιωάννη Σκαλίδη και τον κ. Ιωάννη Γ. Κουμεντάκη, Θεολόγο και πρώην Γυμνασιάρχη, εκλεκτούς και τους δύο εργάτες στον Αμπελώνα του Κυρίου. Στην εισαγωγή τους αναφέρονται στο νέφος των Μαρτύρων, αυτών των υπέροχων εύοσμων ανθέων τής ορθόδοξης πνευματικότητας και τελειώνουν με μια εξόχως συγκινητική περιγραφή τού μαρτυρίου των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων. Ακολουθεί η ασματική Ακολουθία των Αγίων με τα ψαλλόμενα στον μικρό και στον μεγάλο εσπερινό, στη Λιτή, τον Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία. Σε παράρτημα παραθέτεται και η δοξολογία για την Εθνική Επέτειο των νικητηρίων, κατά την 28η Οκτωβρίου, δεδομένου ότι η θεία μνήμη των Μαρτύρων συμπίπτει με την ημέρα αυτή .

Το βιβλίο διανθίζεται και με εξαιρετικά ενδιαφέρουσες φωτογραφίες των εικόνων των Αγίων, του τάφου τους, δίπλα στον ι. Ναό τού αγίου Γεωργίου Περιβολίων και των ι. Ναών των αφιερωμένων στην ιερή μνήμη τους στην πόλη τού Ρεθύμνου και τη γενέτειρα τους, τις Μέλαμπες. Δημοσιεύονται όλες οι παλιές εικόνες που έχουν φιλοτεχνηθεί για τους αγίους από την πρώτη, του 1836, (δώδεκα, μόλις, χρόνια από το μαρτυρικό θάνατό τους!) μέχρι τα πιο σύγχρονα έργα των αγιογράφων Γ. Χρηστίδη, Εμμ. Κιαγιαδάκη, Σπύρου Καλαϊτζαντωνάκη και Δ. Σαρειδάκη.

Πρόκειται για μια νέα αξιόλογη έκδοση των Εκδόσεων -Εκτυπώσεων «Ο Ραδάμανθυς» του Στυλ. Καλαϊτζάκη και Υιών, που από σήμερα προστίθεται στη σειρά των έντυπων εκδόσεων των ι. Ακολουθιών των Αγίων και θα εμπλουτίζει εσαεί την Τοπική μας Αγιολογία και Υμνολογία. Για την πολύτιμη προσφορά τους είναι άξιοι συγχαρητηρίων και πολλών ευχαριστιών όλοι όσοι εργάστηκαν και συνέβαλαν για την έκδοση αυτή. Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο τού ι. ενοριακού Ναού των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων Ρεθύμνης- που, τη στιγμή αυτή, απαρτίζεται από τους: Δ. Σταγκουράκη, Μ. Κτιστάκη, Ε. Αυγουστάκη και Ι. Λιοδάκη- και, ιδιαιτέρως, ο σεμνός και ευσεβέστατος λευίτης, Προϊστάμενος τής ενορίας, πρωτ. π. Ιωάννης Σκαλίδης και ο εκλεκτός Θεολόγος -Γυμνασιάρχης κ. Ιωάννης Κουμεντάκης.