ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΚΩΦΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ

ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΕ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ «ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΩΦΩΝ» ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ 2ΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Φίλε κ. Διευθυντή,
Μόνο αισθήματα θλίψης και αγανάκτησης μπορεί να δημιουργήσει στην ψυχή κάθε πολιτισμένου ανθρώπου η διένεξη που παρακολουθήσαμε πρόσφατα από τον τοπικό ημερήσιο Τύπο ανάμεσα στον υπερδραστήριο «Σύλλογο Κωφών Ρεθύμνου» και τον Διευθυντή τού 2ου Δημοτικού Σχολείου. Η προχθεσινή δε απάντηση τού Συλλόγου Κωφών (Ρεθεμνιώτικα Νέα 20/10/2009 και Κρητική Επιθεώρηση 21/10/2009) προς τον κ. Διευθυντή ήταν μια ακόμη φωνή έντονης και δίκαιης διαμαρτυρίας των χιλιάδων ατόμων με ειδικές ανάγκες, που δικαιούνται και διεκδικούν μια πιο ανθρώπινη κοινωνική προστασία και έναν στοιχειώδη σεβασμό των ειδικών αναγκών τους.
Είναι συγκλονιστικό, αλήθεια, συνάνθρωποί μας, που στερούνται ένα από τα θεία δώρα που χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο πλάθοντάς τον, τη λαλιά, την όραση, την κίνηση (γενικά ΑμΕΑ), να μην έχουν την παρηγοριά ότι εμείς οι υπόλοιποι- που τα διαθέτουμε όλα αυτά- τους σκεπτόμαστε και τους φροντίζουμε και τους συμπαραστεκόμαστε ενεργά και ουσιαστικά στις ανάγκες τους.
Απ’ ό,τι είμαι, πάντως, σε θέση να γνωρίζω, με τις προσπάθειες, τη συνεχή δραστηριότητα και τους αγώνες των τοπικών Σωματείων ΑμεΑ, έχουν, μέχρι σήμερα, γίνει πολλά και σπουδαία πράγματα στην πόλη μας για την προσβασιμότητά της και την διευκόλυνση των Ατόμων με Αναπηρίες. Και αυτό είναι προς τιμήν και του κ. Νομάρχη και του κ. Δημάρχου, που έχουν πραγματικά δώσει σπουδαία δείγματα αυτής τής ανθρώπινης ευαισθησίας τους. Έτσι, και η Νομαρχία, μετά τον Δήμο, απέκτησε ανελκυστήρα για τα άτομα με αναπηρία. Επίσης, έχουμε πληροφορηθεί ότι και ηχητικά σήματα στα φανάρια τής πόλης μας προβλέπεται σύντομα να λειτουργήσουν για τη διευκόλυνση των τυφλών συνανθρώπων μας και ράμπες στους δρόμους και τις εκκλησίες έχουν ήδη δημιουργηθεί και θέσεις παρκαρίσματος για Άτομα με Αναπηρία ορίσθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη και των ΑμεΑ, αλλά και ειδικές λωρίδες πεζοδρόμων όπως και τουαλέτες και τηλεφωνικός θάλαμος για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα μαθαίνουμε ότι προβλέπονται στο προσεχές μέλλον να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν, ενώ οι «διάδρομοι όδευσης τυφλών» σε όλους τους κεντρικούς δρόμους τής πόλης μας τείνουν να τής προσδώσουν πλήρη προσβασιμότητα και μια ευρωπαϊκή εικόνα.
Όμως, το σπουδαίο αυτό έργο τής Πολιτείας θα μένει άχρηστο και γράμμα κενό και χωρίς ουσία, αν δεν εκπαιδεύσουμε πρώτα- πρώτα τον άνθρωπο κατάλληλα στον σεβασμό των αναπήρων συνανθρώπων μας. Είναι θεμιτό να χαίρονται και αυτοί τις ευκολίες της ζωής και να μην τους γινόμαστε εμπόδιο στο δικαίωμά τους στην εργασία, την ψυχαγωγία, τη μόρφωσή, τη μετακίνηση, κλείνοντας, για παράδειγμα, με το αυτοκίνητό μας τον μοναδικό δρόμο από τον οποίο μπορεί να περάσει το αναπηρικό αμαξίδιο ή θέτοντας εμπόδια στην πορεία τού τυφλού ατόμου και με τον τρόπο αυτόν βάζοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του ή, τέλος, καταλαμβάνοντας με το αυτοκίνητό μας τη θέση που προορίζεται για τα άτομα με κινητικά προβλήματα. Πρόκειται για αδικαιολόγητη πράξη ασυνειδησίας και έλλειψης ευαισθησίας και ανθρωπιάς. Εγώ μπορώ να προχωρήσω και πιο κάτω σε εξεύρεση άλλης θέσης. Το άτομο με κινητικά προβλήματα δεν έχει αυτήν τη δυνατότητα και το αποκλείω από τη ζωή.
Αυτό, βέβαια, όπως έχουμε ήδη επισημάνει, είναι πρωταρχικά θέμα Αγωγής και Παιδείας και καλούμαστε εμείς οι δάσκαλοι πρώτοι να εμπνεύσουμε και εμφυσήσουμε στους μαθητές μας αυτόν τον σεβασμό και την ευαισθησία, αν θέλουμε να θεωρούμαστε λαός πολιτισμένος. Και διερωτώμαι πώς, αλήθεια, άνθρωποι που φέρονται με αυτόν τον τρόπο σε ανάπηρους συνανθρώπους τους θα μπορέσουν να διδάξουν και να εμπνεύσουν στα παιδιά μας τον σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες και διαφορές και όταν, εξάλλου, τα ίδια τα παιδιά τού σχολείου γίνονται, λίγο ή πολύ, μάρτυρες αυτής τής συμπεριφοράς των δασκάλων τους!
Όλοι μας οφείλουμε να δείξουμε έμπρακτα το ανθρώπινο πρόσωπό μας, και να θέσουμε στο επίκεντρο κάθε ενέργειάς μας τον άνθρωπο και μόνο τον άνθρωπο και πρωτίστως αυτόν που έχει την ανάγκη μας. Τη στιγμή, λοιπόν, αυτήν καλείται η Πολιτεία να πάρει στα χέρια της το θέμα των Κωφών τής πόλης μας, βρίσκοντάς τους αίθουσα, όπου θα διεξάγονται κανονικά τα μαθήματα Νοηματικής Γλώσσας, της Γλώσσας τους! Για όνομα τού Θεού, με ποιο δικαίωμα θα στερήσουμε και θα καταδικάσουμε τους συνανθρώπους μας αυτούς σε απόλυτη… «βουβαμάρα»! Έχουμε το δικαίωμα αυτό να απαγορεύσουμε σε τριάντα έξι (36) ανθρώπους (!) να αποκτήσουν πρόσβαση στη Γλώσσα των Κωφών, στη γλώσσα τους; δεκατρείς δασκάλους, τέσσερις καθηγητές, δυο νοσηλευτές, τρεις ψυχολόγους και δεκατέσσερις φοιτητές, που μαθαίνοντας την γλώσσα των ανθρώπων αυτών θα τους συμπαρασταθούν και θα γίνουν αρωγοί στις ανάγκες τους; Και είναι, τώντις, προσβολή- όπως αναφέρει στην επιστολή του και ο «Σύλλογος Κωφών»- να καταλογίσουμε στους ανθρώπους αυτούς τις κατηγορίες που τους απευθύνθηκαν. Αλλά και αν δεχτούμε ότι κάτι ανάρμοστο παρατηρήθηκε στο Σχολείο, χάθηκε η οδός τής συνεννόησης άμεσα με τα ίδια τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και φτάσαμε κατευθείαν στο όλως αντίθετο άκρο, στην… έξωση!!
Δεν πρέπει να θυμόμαστε τα άτομα με αναπηρία μόνο κατά την Εθνική Ημέρα των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, την 3η Δεκεμβρίου, που καθιέρωσε πρόσφατα η Βουλή των Ελλήνων. Το ενδιαφέρον και η συμπαράστασή μας στα άτομα αυτά θα πρέπει να είναι μόνιμη και διαρκής, γιατί όπως έλεγε και ο Ισοκράτης (436- 338 π. Χ.) «Μηδενί συμφοράν ονειδίσης, κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον» (= να μη χλευάσεις τη συμφορά κανενός, γιατί η τύχη είναι κοινή και το μέλλον αόρατο).

ΚΩΣΤΗΣ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Καθηγητής

ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ

Εικ. Από τα εγκαίνια τού Γυμναστηρίου Ρεθύμνου- 23 Απριλίου 1900 (Αρχείο Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου) 

ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟ 

κΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

       Το 1894 εμφανίζεται ο αθλητισμός στο Ρέθυμνο, το οποίο είχε την εποχή εκείνη περίπου 8.000 κατοίκους. Ανά δεκαετία ή πενταετία ιδρύονταν αθλητικοί- και όχι μόνον- σύλλογοι συχνά με πολύ σύντομη διάρκεια ζωής, όπως: ο «Γυμναστικός Σύλλογος», ο «Σκοπευτικός Σύλλογος», ο «Σύλλογος Κυριών», ο «Σύλλογος Φιλομούσων», ο «Σύλλογος Εκδρομέων», οι οποίοι σκοπό είχαν την οργάνωση διάφορων περιπάτων και άλλων δραστηριοτήτων, ώστε η κοινωνία να ξεφεύγει για λίγο από την καθημερινότητά τηςΟι άνθρωποι, τότε, δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για τον αθλητισμό. Οι εποχές ήταν δύσκολες και είχαν θέσει άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους. Ο αθλητισμός δεν αποτελούσε γι’ αυτούς τόσο απαραίτητη ενασχόληση, όπως συμβαίνει σήμερα. Kαι αυτοί που ασχολούνταν, δεν αθλούνταν μόνο με ένα είδος αθλήματος, αλλά με διαφορετικά είδη. λ.χ. ένας ποδοσφαιριστής ασχολούνταν ταυτόχρονα και με τον στίβο. Τον κυρίαρχο ρόλο στον αθλητισμό είχαν οι άνδρες, σε αντίθεση με το γυναικείο φύλο, που περιοριζόταν στις οικιακές ασχολίες.
   Τη χρονιά 1930 ξεχωρίζει το ποδόσφαιρο ως ένα ιδιαίτερο άθλημα, ενώ όλα τ’ άλλα αθλήματα θεωρούνται γενικά ως ένα και αναφέρονται ως «κλασικός αθλητισμός».

Εικ. Δημήτρης Φρυγανάκης σπουδαίος λαϊκός αθλητής, δάσκαλος (αφιλοκερδώς) των νέων τού παλιού Ρεθύμνου
Σημαντικό γεγονός τής εποχής ήταν οι σχολικές γυμναστικές επιδείξεις που γινόντουσαν στο τέλος τού σχολικού έτους υπό την παρουσία γονέων και συγγενών. Οι μαθητές κάνανε επιδείξεις σουηδικής ομαδικής γυμναστικής.

Εικ. Εφημ. Ρεθ. Επιθεώρησις, 1/6/1902

• Οι γυμναστικές επιδείξεις, οι αγώνες βόλλεϋ και δίσκου, γίνονταν στη Σχολή Χωροφυλακής.
• Οι αθλητικές δραστηριότητες γίνονταν ημέρα Κυριακή.
• Μετά την κατοχή αρχίζουν και οι αγώνες κολύμβησης.
Κάθε χρόνο, στο Γυμναστήριο τής πόλης μας που περιγράψαμε παραπάνω, διοργανώνονταν γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών τού Ρεθύμνου. Τις γυμναστικές επιδείξεις παρακολουθούσαν όλοι οι κάτοικοι τής πόλης, οι οποίοι συγκεντρώνονταν από νωρίς στον εσωτερικό χώρο τού Γυμναστηρίου. Το εναρκτήριο λάκτισμα έδινε η Μαθητική Ορχήστρα Εγχόρδων Οργάνων. Έπειτα, έβγαιναν στον χώρο των επιδείξεων αρχικά οι μαθήτριες των κατωτέρων τάξεων τού Παρθεναγωγείου, έπειτα, με τη συνοδεία βιολιών και μαντολίνων έβγαιναν οι κατώτερες τάξεις τού Γυμνασίου, στη συνέχεια οι ανώτερες τάξεις τού Παρθεναγωγείου και οι ανώτερες τάξεις τού Γυμνασίου- πλην της τετάρτης- και, στο τέλος, η Τετάρτη τάξη τού Γυμνασίου.
   Οι κατώτερες τάξεις των δύο σχολείων έπαιζαν ομαδικά παιχνίδια και εκτελούσαν ασκήσεις με πολλή χάρη, κανονικότητα και ακρίβεια, ενώ οι μαθητές των ανώτερων τάξεων εκτελούσαν με ευλυγισία και ρυθμικές και αβίαστες κινήσεις δυσκολότερες και πολυπλοκότερες ασκήσεις (π.χ. ασκήσεις ισορροπίας, κεκλιμένου επιπέδου και πολύζυγων). Στη συνέχεια, ακολουθούσαν κρητικοί χοροί από τους μαθητές.
   Αξίζει να σημειωθεί ότι αθλητικογράφος τού 1929 σε άρθρο του, κάνοντας απολογισμό, αναφέρει ότι οι γυμναστικές επιδείξεις ήταν τμήμα τής αθλητικής ζωής τού Ρεθύμνου, και, ακόμα, η μοναδική ψυχαγωγία και διέξοδος των παλιών Ρεθεμνιωτών, που έσπευδαν όλοι τους να τις παρακολουθήσουν στους χώρους όπου διεξάγονταν.
   Από το έτος 1934 χώρος διεξαγωγής των Γυμναστικών Επιδείξεων ήταν η πλατεία Αβέρωφ,

Εικ. Μαθητές παρελαύνουν στην πλατεία Αβέρωφ

που βρισκόταν στον χώρο όπου απλώνεται σήμερα το γήπεδο, που τον καιρό εκείνο ήταν απερίφρακτο. Η χρήση τής συγκεκριμένης πλατείας για τις Γυμναστικές Επιδείξεις- που επικροτήθηκε θερμά από όλους τους ρεθεμνιώτικους φορείς και τον τοπικό Τύπο- θα πρέπει να ξεκίνησε το έτος 1934, όπως διαβάζουμε σε σχετική ειδησεογραφία στην εφημερίδα «Ο Τύπος», όπου, μεταξύ άλλων, σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Η περυσινή εκλογή τής πλατείας Αβέρωφ διά τας γυμναστικάς επιδείξεις των ανωτέρων εκπαιδευτηρίων τής πόλεως απεδείχθη τόσον επιτυχής, ώστε άνευ πλέον δισταγμού επανελήφθησαν αύται εφέτος εις τον αυτόν χώρον, όπου η προθυμία των πέριξ καταστηματαρχών εξυπηρετεί ευεργετικώς το κοινόν. Ο δημοφιλής Μαθιός εσκλάβωσεν πάλιν εφέτος όλον τον κόσμον».

ΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Εικ. Το μνημείο τού Αγνώστου Στρατιώτη, γύρω στο 1930

Γύρω από το Ιστορικό δημιουργίας ορισμένων πλατειών τού Ρεθύμνου
Άγνωστος Στρατιώτης

Στην ίδια τοποθεσία όπου σήμερα υπάρχει το άγαλμα τού «Αγνώστου Στρατιώτη» παλαιοτέρα υπήρχε άλλη μια από τις πύλες των τειχών που περιέκλειναν το Ρέθυμνο. Βρίσκόμαστε στην περιοχή τής Σαμπιονάρα (=δρόμο τής Άμμου), όπου μέχρι και τις αρχές τού παρελθόντος αιώνα δείχνονταν τα ερείπια παλιού ανεμόμυλου και υπήρχε μεγάλο περβόλι με μαγκανοπήγαδο[1]. Ονομάστηκε πλατεία «Αγνώστου Στρατιώτη», ασφαλώς λόγω τού ομώνυμου Ηρώου, που στήθηκε στην εν λόγω πλατεία το έτος 1930. Πιο πριν από το έτος αυτό, διατυπώθηκε πρόταση από την εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση»- που είχε τα Γραφεία της, τον καιρό εκείνο, στην εν λόγω πλατεία- να ονομαζόταν πλατεία «Αρκαδίου»[2], ενώ διατυπώθηκε και η σκέψη το Ηρώον τού Αγνώστου Στρατιώτη να στηνόταν στον χώρο μπροστά από το Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο, δηλαδή στη σημερινή πλατεία Τεσσάρων Μαρτύρων[3].

1.Νενεδάκης Ανδρέας, Οι Βουκέφαλοι, Αθήνα 199119.
2.Κρητική Επιθεώρησις τής 12/3/1926. Βλ. και Κρητική Επιθεώρησις τής 10/3/1930.
3.Κρητική Επιθεώρησις τής 11/8/1929.