Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com
Ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Αγίου Νικολάου και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λασιθίου κατάφεραν να μας προσφέρουν μιαν εξαιρετικά ουσιαστική και ογκώδη καταγραφή τής ιδιοπροσωπίας τού τόπου τους, μέσα από μιαν αξιόλογη συλλογική προσπάθεια, στην οποία κατέθεσαν τις επιστημονικές δυνάμεις και τη σοφία τους ανιδιοτελώς- και με μοναδικό κριτήριο το ανύσταχτο ενδιαφέρον και την αγάπη τους για τον γενέθλιο τόπο- έξι σπουδαίοι συγγραφείς και επιστήμονες τής περιοχής. Όλοι τους προσέφεραν γενναιόδωρα τον πνευματικό τους οβολό και αποτέλεσμα τής συνεισφοράς τους αυτής υπήρξε ο παρουσιαζόμενος μεγαλειώδης- από 414 σελίδες- μεγάλου μεγέθους τόμος, με όμορφο πλαστικό χοντρό εξώφυλλο και τίτλο: «Ο Άγιος Νικόλαος και η περιοχή του- Περιήγηση στο χώρο και στο χρόνο». Μια προσφορά γενναία, που απεικονίζεται αδρά και σε όσα σπουδαία σημειώνει στο προλογικό του σημείωμα ο Πρόεδρος τού Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Αγίου Νικολάου κ. Μανόλης Θραψανιώτης. είναι τυχερός, λέγει, ο τόπος που διαθέτει ανθρώπους ανιδιοτελείς, ανθρώπους προσφοράς που τον αγαπούν και του προσφέρουν. Σ’ αυτόν τον τόπο είναι σίγουρο ότι τίποτε δεν πρόκειται ποτέ να χαθεί, να πάει χαμένο.Πρόκειται, λοιπόν, για ένα έργο προσφοράς και αγάπης, μια προσπάθεια καταγραφής τής ιδιοπροσωπίας τού τόπου ιδιαίτερα σημαντικής στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε. Και, πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για μιαν επιστημονική προσέγγιση τού Αγίου Νικολάου και τής ευρύτερης αυτού περιοχής, όπου παρουσιάζεται η διαχρονική τού ανθρώπου πορεία από πολιτισμική, θρησκευτική και κοινωνική άποψη από τα νεολιθικά και μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα. Πράξη αυτογνωσίας θεωρεί τη γνώση τής τοπικής ιστορίας στον Πρόλογό του ο Νομάρχης Λασιθίου κ. Σ. Αναστασάκης, και, όπως ορθά, περαιτέρω, υπογραμμίζει, οι κοινωνίες που διατηρούν ζωντανή την ιστορία τους είναι αυτές που μπορούν σήμερα να πρωταγωνιστούν στις εξελίξεις, ενώ, κάτω από το ίδιο πρίσμα και πνεύμα, θεωρεί την τοπική ιστορική γνώση και ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου κ. Δημήτριος Ι. Κουνενάκης, σημειώνοντας ότι η γνώση τής Ιστορίας τού τόπου μάς βοηθά στην αναγνώριση τού ρόλου μας και στην ενίσχυση των προσπαθειών μας.
Οι επιστήμονες συγγραφείς τού εν λόγω τόμου είδαν τον τόπο με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια και μέσα από την ειδική επιστημονική του ο καθένας σκοπιά και το τελικό αποτέλεσμα κατέστη, θεωρώ, υπόδειγμα για τις εργασίες αυτού τού είδους. Έτσι, οι παραπάνω ειδικοί επιστήμονες και ερευνητές κάλυψαν την αποτύπωση τού τόπου και τού χρόνου ο καθένας από τη δική του ειδική επιστημονική σκοπιά. ο κ. Μιχαήλ Δερμιτζάκης, Καθηγητής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τ. Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και η κ. Χαρά Ντρίνια, επίκουρη Καθηγήτρια, επίσης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, μελέτησαν και ανέδειξαν τα Γεωλογικά συμβάντα, φαινόμενα και παλαιοντολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή τού Αγίου Νικολάου. Η κ. Βίλη Αποστολάκου, αρχαιολόγος, μελέτησε την πρώιμη εποχή τού Σιδήρου έως το τέλος τής ρωμαϊκής περιόδου. Η κ. Γεωργία Μοσχόβη, αρχαιολόγος, μελέτησε τους Βυζαντινούς χρόνους, ενώ η κ. Μαρία Αρακαδάκη, επίκουρη Καθηγήτρια τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης- γνωστή από τις περισπούδαστες μελέτες της που αφορούν και στον τόπο μας, το Ρέθυμνο- μελέτησε και ανέδειξε, από τη σκοπιά του δικού της επιστημονικού αντικειμένου, τα χρόνια τής Βενετοκρατίας στην περιοχή τού Αγίου Νικολάου (1204- 1715), αλλά και με μια θαυμάσια και πλουσιότατη από εικονογραφικής άποψης εργασία της μελέτησε, περαιτέρω, και τη λαϊκή αρχιτεκτονική παράδοση των νεοτέρων χρόνων. Η αρχαιολόγος κ. Γεωργία Μοσχόβη μελέτησε τους άφθονους τοιχογραφημένους ναούς τής περιοχής τού Δήμου Αγίου Νικολάου, ενώ η φιλόλογος- ιστορικός κ. Μαρία Σωρού μελέτησε τα χρόνια τής Οθωμανικής Κατοχής (1647- 1898) και τής Αυτονομίας και τής Ένωσης με την Ελλάδα (1898- 1913). Τέλος, ο φιλόλογος κ. Μανόλης Κλώντζας ανέδειξε από μια ειδική σκοπιά τον Άγιο Νικόλαο και την περιοχή του στη σύγχρονη εποχή, τον εκσυγχρονισμό, τον λαϊκό πολιτισμό και την παράδοση της περιοχής.
Οι πηγές και η Βιβλιογραφία πληθωρικές και εύστοχες σε κάθε μελετώμενη περίοδο αποτυπώνουν την πλήρη ερευνητική ταυτότητα τού τόπου από ιστορική, αρχαιολογική, θρησκευτική, πολιτισμική και κοινωνική άποψη.
Το παρόν έργο περιποιεί, θεωρούμε, μόνιμη επιβράβευση όλων των συντελεστών του, εμπνευστών, συγγραφέων και χορηγών. Τού Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Αγίου Νικολάου, όσο και τής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λασιθίου, που μπόρεσαν να επιλέξουν τόσους κατάλληλους ειδικούς επιστήμονες και να αφήσουν στον τόπο παρακαταθήκη για τις κατοπινές γενιές ένα έργο τόσο υπεύθυνο, ενδιαφέρον και σοβαρό, που προάγει τα μέγιστα το επιστημονικό αντικείμενο της Τοπικής μας Ιστορίας. Eίναι, όθεν, άξιοι του «δικαίου επαίνου» και της αγάπης τόσο των συμπατριωτών τους όσο και όλων των Κρητικών.
[Εκδόσεις «Γραφικές Τέχνες “ΔΕΤΟΡΑΚΗΣ”», Άγιος Νικόλαος 2010, σχ. 4ο (33Χ24 εκ.), σσ. 414]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com
Ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Αγίου Νικολάου και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λασιθίου κατάφεραν να μας προσφέρουν μιαν εξαιρετικά ουσιαστική και ογκώδη καταγραφή τής ιδιοπροσωπίας τού τόπου τους, μέσα από μιαν αξιόλογη συλλογική προσπάθεια, στην οποία κατέθεσαν τις επιστημονικές δυνάμεις και τη σοφία τους ανιδιοτελώς- και με μοναδικό κριτήριο το ανύσταχτο ενδιαφέρον και την αγάπη τους για τον γενέθλιο τόπο- έξι σπουδαίοι συγγραφείς και επιστήμονες τής περιοχής. Όλοι τους προσέφεραν γενναιόδωρα τον πνευματικό τους οβολό και αποτέλεσμα τής συνεισφοράς τους αυτής υπήρξε ο παρουσιαζόμενος μεγαλειώδης- από 414 σελίδες- μεγάλου μεγέθους τόμος, με όμορφο πλαστικό χοντρό εξώφυλλο και τίτλο: «Ο Άγιος Νικόλαος και η περιοχή του- Περιήγηση στο χώρο και στο χρόνο». Μια προσφορά γενναία, που απεικονίζεται αδρά και σε όσα σπουδαία σημειώνει στο προλογικό του σημείωμα ο Πρόεδρος τού Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Αγίου Νικολάου κ. Μανόλης Θραψανιώτης. είναι τυχερός, λέγει, ο τόπος που διαθέτει ανθρώπους ανιδιοτελείς, ανθρώπους προσφοράς που τον αγαπούν και του προσφέρουν. Σ’ αυτόν τον τόπο είναι σίγουρο ότι τίποτε δεν πρόκειται ποτέ να χαθεί, να πάει χαμένο.Πρόκειται, λοιπόν, για ένα έργο προσφοράς και αγάπης, μια προσπάθεια καταγραφής τής ιδιοπροσωπίας τού τόπου ιδιαίτερα σημαντικής στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε. Και, πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για μιαν επιστημονική προσέγγιση τού Αγίου Νικολάου και τής ευρύτερης αυτού περιοχής, όπου παρουσιάζεται η διαχρονική τού ανθρώπου πορεία από πολιτισμική, θρησκευτική και κοινωνική άποψη από τα νεολιθικά και μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα. Πράξη αυτογνωσίας θεωρεί τη γνώση τής τοπικής ιστορίας στον Πρόλογό του ο Νομάρχης Λασιθίου κ. Σ. Αναστασάκης, και, όπως ορθά, περαιτέρω, υπογραμμίζει, οι κοινωνίες που διατηρούν ζωντανή την ιστορία τους είναι αυτές που μπορούν σήμερα να πρωταγωνιστούν στις εξελίξεις, ενώ, κάτω από το ίδιο πρίσμα και πνεύμα, θεωρεί την τοπική ιστορική γνώση και ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου κ. Δημήτριος Ι. Κουνενάκης, σημειώνοντας ότι η γνώση τής Ιστορίας τού τόπου μάς βοηθά στην αναγνώριση τού ρόλου μας και στην ενίσχυση των προσπαθειών μας.Οι επιστήμονες συγγραφείς τού εν λόγω τόμου είδαν τον τόπο με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια και μέσα από την ειδική επιστημονική του ο καθένας σκοπιά και το τελικό αποτέλεσμα κατέστη, θεωρώ, υπόδειγμα για τις εργασίες αυτού τού είδους. Έτσι, οι παραπάνω ειδικοί επιστήμονες και ερευνητές κάλυψαν την αποτύπωση τού τόπου και τού χρόνου ο καθένας από τη δική του ειδική επιστημονική σκοπιά. ο κ. Μιχαήλ Δερμιτζάκης, Καθηγητής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τ. Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και η κ. Χαρά Ντρίνια, επίκουρη Καθηγήτρια, επίσης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, μελέτησαν και ανέδειξαν τα Γεωλογικά συμβάντα, φαινόμενα και παλαιοντολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή τού Αγίου Νικολάου. Η κ. Βίλη Αποστολάκου, αρχαιολόγος, μελέτησε την πρώιμη εποχή τού Σιδήρου έως το τέλος τής ρωμαϊκής περιόδου. Η κ. Γεωργία Μοσχόβη, αρχαιολόγος, μελέτησε τους Βυζαντινούς χρόνους, ενώ η κ. Μαρία Αρακαδάκη, επίκουρη Καθηγήτρια τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης- γνωστή από τις περισπούδαστες μελέτες της που αφορούν και στον τόπο μας, το Ρέθυμνο- μελέτησε και ανέδειξε, από τη σκοπιά του δικού της επιστημονικού αντικειμένου, τα χρόνια τής Βενετοκρατίας στην περιοχή τού Αγίου Νικολάου (1204- 1715), αλλά και με μια θαυμάσια και πλουσιότατη από εικονογραφικής άποψης εργασία της μελέτησε, περαιτέρω, και τη λαϊκή αρχιτεκτονική παράδοση των νεοτέρων χρόνων. Η αρχαιολόγος κ. Γεωργία Μοσχόβη μελέτησε τους άφθονους τοιχογραφημένους ναούς τής περιοχής τού Δήμου Αγίου Νικολάου, ενώ η φιλόλογος- ιστορικός κ. Μαρία Σωρού μελέτησε τα χρόνια τής Οθωμανικής Κατοχής (1647- 1898) και τής Αυτονομίας και τής Ένωσης με την Ελλάδα (1898- 1913). Τέλος, ο φιλόλογος κ. Μανόλης Κλώντζας ανέδειξε από μια ειδική σκοπιά τον Άγιο Νικόλαο και την περιοχή του στη σύγχρονη εποχή, τον εκσυγχρονισμό, τον λαϊκό πολιτισμό και την παράδοση της περιοχής.
Οι πηγές και η Βιβλιογραφία πληθωρικές και εύστοχες σε κάθε μελετώμενη περίοδο αποτυπώνουν την πλήρη ερευνητική ταυτότητα τού τόπου από ιστορική, αρχαιολογική, θρησκευτική, πολιτισμική και κοινωνική άποψη.
Το παρόν έργο περιποιεί, θεωρούμε, μόνιμη επιβράβευση όλων των συντελεστών του, εμπνευστών, συγγραφέων και χορηγών. Τού Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Αγίου Νικολάου, όσο και τής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λασιθίου, που μπόρεσαν να επιλέξουν τόσους κατάλληλους ειδικούς επιστήμονες και να αφήσουν στον τόπο παρακαταθήκη για τις κατοπινές γενιές ένα έργο τόσο υπεύθυνο, ενδιαφέρον και σοβαρό, που προάγει τα μέγιστα το επιστημονικό αντικείμενο της Τοπικής μας Ιστορίας. Eίναι, όθεν, άξιοι του «δικαίου επαίνου» και της αγάπης τόσο των συμπατριωτών τους όσο και όλων των Κρητικών.
