Συναυλία του μουσικού συνόλου “Vamos”



                                                           


Κάτω από το φως τής πανσέληνου 
 
Συναυλία του μουσικού συνόλου “Vamos

                ΚΩΣΤΗΣ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

                 www.ret-anadromes.blogspot.com

 Ήταν μια βραδιά απρόσμενα δροσερή και ανάλαφρη, και για μας, ακόμα, του μανιώδεις λάτρεις του κλασικού ρεπερτορίου, κάτω κυριολεκτικά από το φως τής πανσέληνου. Αυτό υπογράμμισαν και τα έξοχα ποιητικά κείμενα που διάβασε η Βούλα Βουράκη και αυτό εξύμνησαν και τραγούδια που ερμηνεύτηκαν, όπως το «Άστρο τής Ανατολής» και «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι» του Μάνου Χατζιδάκι ή το «Χαράματα η ώρα τρείς» τού Μάρκου Βαμβακάρη.
Ο λόγος για τη συναυλία, με έργα κυρίως Χατζιδάκι, αλλά και Θεοδωράκη, Τσιτσάνη, Ζαμπέτα και Βαμβακάρη, John Lennon, Paul McCartney και Dimitri Shostakovich, που έδωσε το μουσικό σύνολο Vamos, την Κυριακή 10 Αυγούστου 2014, στον αύλειο χώρο τού Παλαιοντολογικού Μουσείου. Το εν λόγω μουσικό σύνολο μπόρεσε, πραγματικά, να φανερώσει την ψυχή μιας μουσικής λυτρωτικής, που δίνει όνειρα και ελπίδες τόσο στενά συνυφασμένες με τις λαχτάρες, τις πίκρες, τα αιτήματα και τις αγωνίες τού λαού όλων ανεξαιρέτως των κοινωνικών τάξεων και διαστρωματώσεων. Εκεί, στον αύλειο χώρο τού Παλαιοντολογικού Μουσείου, ξεδιπλώθηκε και αναπτύχθηκε η μουσική κάτω από ένα ολόγιομο αυγουστιάτικο φεγγάρι και με φόντο το υποβλητικό τέμενος τού Βελή Πασά, θαυμάσια αναστηλωμένο στις μέρες μας και ανακαινισμένο, με τη μοναδική στο Ρέθυμνο σύνθεση τού θυρώματος του, τοσκανικού ρυθμού, με ζωφόρο σκαλισμένη και λεπτοδουλεμένη με φυτικές ανάγλυφες διακοσμήσεις κληματαριάς και ανθέων και δίπλα του ακριβώς ευθυτενή κι εντυπωσιακό τον παλαιότερο μιναρέ τού Ρεθύμνου, του έτους 1789.
Το μουσικό σύνολο «Vamos» είναι ένα καινούριο ορχηστρικό σχήμα (πνευστά, έγχορδα, κρουστά και πιάνο), που δημιουργήθηκε το περασμένο καλοκαίρι, όταν κάποιοι άνθρωποι με αγάπη για τη μουσική συναντήθηκαν «καλλιτεχνικά» στον Βάμο, ένα χωριό με μεγάλη παράδοση στα πολιτιστικά δρώμενα, και αποφάσισαν ο Βάμος να γίνει το εφαλτήριό τους στην μουσική έκφραση και δημιουργία. Στις επιδιώξεις, περαιτέρω, του μουσικού συνόλου «Vamos» εντάσσονται η παρουσίαση έργων που καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα τής μουσικής- λόγω, ακριβώς, της μεγάλης ποικιλίας των οργάνων που χρησιμοποιεί- η συνεργασία με τις άλλες τέχνες και τις επιστήμες, η προώθηση τής νέας καλλιτεχνικής δημιουργίας και η οργάνωση συναυλιών με κοινωνικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα.   
        Το εν λόγω μουσικό σύνολο είναι γεγονός ότι έδειξε αμέσως, από την πρώτη κιόλας στιγμή, την ποιότητά του, με τον καλλιεργημένο του ήχο και τις μεγάλες εκφραστικές του δυνατότητες. Οι μουσικοί ξάφνιασαν το κοινό με μια συναρπαστική ανάγνωση, γεμάτη εκφραστικότητα, δύναμη και πλούσιο λυρισμό. Έτσι, μελετώντας ένα- ένα τα κομμάτια που παρουσιάστηκαν, τον τρόπο και τα μουσικά όργανα με τα οποία αυτά ερμηνεύτηκαν στη συναυλία τής Κυριακής, με το σημείωμά μας αυτό, ξεχωρίζουμε- για οικονομία χώρου και χρόνου- τα εξής: «Την Παρθένα τής γειτονιάς μου», και «Το κονσέρτο» τού Μάνου Χατζιδάκι, με το γλυκό πρίμο κελάηδημα τού μανδολίνου τού Πρόδρομου Καραδελόγλου, «Το Βάλς τού γάμου» τής Ελένης Καραΐνδρου, με έναν ενδιαφέροντα διάλογο τού κλαρινέτου τού Βαγγέλη Παπαδάκη, αφενός, και των πρώτων βιολιών, αφετέρου, ενώ στο κομμάτι που ακολούθησε «Σβήσε το φώς να κοιμηθούμε», τού Γιάννη Παπαϊωάννου, απολαύσαμε ένα θαυμάσιο ντουέτο με τις φωνές τού Θανάση Παπαθανασίου και του Πρόδρομου Καραδελόγλου. Στον «Χορό τού Βαρτάν», του Μάνου Χατζιδάκι, η γενναιόδωρη φωνή τού Πρόδρομου Καραδελόγλου συνοδεύτηκε απαλά από τον συμπαγή, πλούσιο και ρεαλιστικό ήχο τού ηλεκτρονικού κοντραμπάσου τού Κώστα Κεχράκο, ενώ στο «Βόλτα με τον Μάρκο (τα ματόκλαδα σου λάμπουν)», του Μάρκου Βαμβακάρη και «Στα Λουστράκια», του Μάνου Χατζιδάκι αλλά και στην «Όμορφη Πόλη» τού Μίκη Θεοδωράκη έλαμψε το χαρακτηριστικό ηχόχρωμα τού ευφωνίου τού Teo Kraaijvanger. Στα «Χαράματα η ώρα τρείς», επίσης, τού Μάρκου Βαμβακάρη εντυπωσίασε η ποιητικότατη μουσική γέφυρα τού βιολοντσέλου, του Σπύρου Ραφτάκη, στο ευέλικτο και λαμπερό πιτσικάτο των βιολιών των Ρ. Τσουρά, T. Terpstra, Λ. Βαϊγκούση. Τέλος, στη «Φραγκοσυριανή» τού Μάρκου Βαμβακάρη και στο «Μπαχτσέτσιφλίκι» τού Βασίλη Τσιτσάνη εντυπωσίασε με την δεξιότητά του το κλαρινέτο τού Βαγγέλη Παπαδάκη, που μπόρεσε μέσα από τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ταχύτητες και μια πλούσια δυναμική να «τραγουδήσει» τις γεμάτες πάθος έμμονες φράσεις τής παρτιτούρας. Στο σημείο αυτό εντυπωσιακό στάθηκε και το «Walzer No2» τού Dimitri Shostakovich, ένα λαμπερό και φωτεινό κομμάτι, με τον ρυθμικό, βαθιά λικνιστικό ήχο τού σαξόφωνου τού Βαγγέλη Παπαδάκη, ευέλικτου μουσικού οργάνου, που γεφυρώνει τα ηχοχρώματα των χάλκινων και ξύλινων πνευστών, ενώ στο «Hey Jude» των John Lennon, Paul McCartne, πλάι στο κλαρινέτο μπήκε και το δεξιότεχνο βιολί τού  Έντμοντ Αλέξις.
Όλες οι ενορχηστρώσεις και προσαρμογές έγιναν από τον Θανάση Παπαθανασίου (κόρνο), ενώ η καλλιτεχνική επιμέλεια ήταν του Νίκου Φραγκιαδάκη (πιάνο). Και τα δύο είναι γεγονός ότι προσέφεραν όχι μόνο μιαν πειστική στήριξη, σε ανάλογο ύφος, αλλά ενεθάρρυναν δυναμικά τους σολίστες σε μιαν ανάγνωση που στόχευε όχι  μόνο στην απόδοση των έργων, αλλά, ταυτόχρονα, και στην αποκάλυψη τού χαρακτήρα τους.  
Ύστερα απ' όλα αυτά, η θυελλώδης ανταπόκριση τού κοινού, που γέμισε ασφυκτικά τον αύλειο χώρο τού τεμένους, ήταν αναμενόμενη και δικαιολογημένη. Δεν μας μένει, λοιπόν, παρά να σφίξουμε θερμά το χέρι και να συγχαρούμε όλους τους καταξιωμένους συντελεστές τής θαυμάσιας αυτής μουσικής βραδιάς για την σαφώς και άκρως ευσυνείδητη ερμηνεία τους. Μας έδωσαν ένα αληθινό μάθημα σεβασμού τής μουσικής. Τους ανήκει, γι’ αυτό, ένα μεγάλο «Μπράβο»!!!

ΑΠΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΣΤΗΝ Ι. ΜΟΝΗ ΠΡΕΒΕΛΗ * Αγαπητοί μας νεκροί: Ας μην σκορπίσει το χώμα το μακάριον που σας σκεπάζει…

ΑΠΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΗΡΩΕΣ
ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΣΤΗΝ Ι. ΜΟΝΗ ΠΡΕΒΕΛΗ *

Αγαπητοί μας νεκροί: Ας μην σκορπίσει το χώμα το μακάριον που σας σκεπάζει…

               (Ανδρέας Καλβος)  
                                                 
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Από την ομιλία τού Κ.Η.Παπαδάκη,
στο καθολικό τής ιστορικής
Ι. Μ. Πρέβελη









Η «Ομοσπονδία Συλλόγων Επαρχίας Αγίου Βασιλείου, ο “Πρέβελης”», τελεί σήμερα, για πρώτη φορά, μνημόσυνο συμπροσευχής  και αγάπης στην ιερή μνήμη των νεκρών Ηρώων τής επαρχίας μας. Η Ομοσπονδία μας, από φέτος, τη μέρα αυτήν- την τελευταία Κυριακή πριν από της Παναγίας- αποφάσισε να την αφιερώνει στους νεκρούς Ήρωές μας, που με τον θάνατό τους πέρασαν στη δόξα και την αιωνιότητα. Όλοι μας να ανάβουμε ένα κερί στη μνήμη τους. Να απευθύνουμε μια μικρή προσευχή, ένα δάκρυ αληθινό, μιαν υπόσχεση σ’ αυτούς που «έφυγαν» πολεμώντας για την πατρίδα, με τη βεβαιότητα πως όχι! δεν χάθηκαν. Πως όχι! συνεχίζουν να ζουν ανάμεσα μας και χρέος όλων μας να τους σκεφτόμαστε και να συμπορευόμαστε μαζί τους στη δύσκολη ανηφόρα τού καθήκοντος.

Οι Αγιοβασιλειώτες σήμερα θυμόμαστε τους νεκρούς Ήρωές μας και παρακαλούμε τον Θεό να τους κατατάξει «εν χώρα ζώντων», εν μέσω των εκλεκτών και αγαπημένων Του. Όλοι άφησαν τη σφραγίδα τους στα χρόνια που έζησαν και αναπαύονται τώρα ήσυχοι στο χώμα τής Αγιοβασιλειώτικης γης ή όπου αλλού τους κάλεσε το ιερό καθήκον. Τιμούμε τη μνήμη τους και εναποθέτουμε στεφάνια ευγνωμοσύνης σε όλους εκείνους που είχαν μεν σάρκα και οστά και γνώριζαν, σαν και μας, τη χαρά τής ζωής, αλλά είχαν το φοβερό και μεγαλειώδες προνόμιο να την αξιολογήσουν στη ζυγαριά τού θανάτου με το αίμα τους … Πολέμησαν ηρωικά, προσέφεραν τη νιότη τους και τη ζωή τους για ιδανικά και αξίες και τη λευτεριά των πατρίων χωμάτων.

Ένας λαός, αγαπητοί μου, που δεν έχει ιστορική μνήμη είναι καταδικασμένος να περιέλθει στην αφάνεια και να πεθάνει. Είναι ευτυχείς οι λαοί που μελετούν την ιστορία τους και τα κατορθώματα των προγόνων τους και ξέρουν να διδάσκονται και να παραδειγματίζονται από τις πράξεις τους και τα επιτεύγματά τους. Ο ανιστόρητος άνθρωπος είναι όν α- πολιτικό, δεν έχει κοινωνικό και πολιτικό ήθος και γι’ αυτό και δεν μπορεί να θεωρείται «καλός πολίτης». Πιστεύουμε ότι «αναφέροντας» έναν νεκρό Ήρωα είναι σαν να τον «ανασταίνομε» μέσα μας. Έτσι, λοιπόν, γίνεται μια προσπάθεια, σήμερα, να ξαναζήσουμε με τους δικούς μας ανθρώπους, με τους ήρωές μας, με τα κατορθώματά τους και τις ωραίες τους πράξεις. 

Παρούσες  και οι αρχές τού Νομού στο
 Μνημόσυνο Συμπροσευχής








Σε αυτήν την έξοχη και, συχνά, ασύλληπτη για τον κοινό νου διάσταση τής «ιστορικής μνήμης» και του παραδειγματισμού των μεταγενεστέρων θεωρώ ότι εξακτινώνεται η σημασία τής απόφασης αυτής τής «Ομοσπονδίας Συλλόγων Επαρχίας Αγίου Βασιλείου ο “Πρέβελης”» να τελεί, από φέτος, και σε ετήσια βάση, μνημόσυνο τιμής, αγάπης και αφοσίωσης στο παράδειγμα που μας άφησαν οι νεκροί ήρωες τής επαρχίας μας. Και έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα να επιδείξουμε στους συνεπαρχιώτες μας, εκατοντάδες γνωστούς Αγιοβασιλειώτες ήρωες, από όλες τις περιόδους τής νεότερης ελληνικής ιστορίας, τόσο από την Επανάσταση τού Εικοσιένα, το Ολοκαύτωμα τού Αρκαδιού (8/11/1866) και την περίφημη Κρητική Επανάσταση (1866- 69), όσο και από τους λοιπούς αγώνες τού Έθνους: τον Μακεδονικό, δηλαδή, Αγώνα (1903- 1908), τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912- 14), τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914- 18) και τη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-22), το Αλβανικό Έπος (1940), τη θρυλική Μάχη τής Κρήτης (20 Μαΐου 1941)και την Εθνική Αντίσταση (1941- 44).

Έτσι, ανάμεσα σε όλες αυτές τις στρατιές των ηρώων σύμβολο τρανό, αγνό και κορυφαίο προβάλλουν οι γενναίοι Αγιοβασιλειώτες νεκροί τής Αρκαδικής Εθελοθυσίας- όπως τους αναφέρει στο κλασικό έργο του «Το Αρκάδι διά των αιώνων» ο επίσκοπος Τιμόθεος Βενέρης- Νεόφυτος Μακρυδάκης και Μπεργαντής (αγνώστου βαπτιστικού ονόματος ο δεύτερος), από τις Μέλαμπες, Γεώργιος Πρεβελάκης από τον Άρδακτο, Ιάκωβος Πετρουλής από τον Κισσό και Κωνστ. Μπριλάκης από το Σπήλι. Στις στρατιές αυτές των Αγιοβασιλειωτών ηρώων περιλαμβάνονται, επίσης, οι εκατοντάδες εθελοντές τής Ηπείρου, όπως ο Λαμπρινός Νικητάκης από τα Αγκουσελιανά, ο Γεώργιος Μαθιουδάκης, φαρμακοποιός, από τη Μύρθιο, ο πολυπαθής Νικόλαος Χλιαουτάκης από τον Άρδακτο και, βέβαια, η ψυχή όλων, ο δάσκαλος Στυλιανός Κλειδής (με τον οποίο και συμπολέμησαν οι παραπάνω), αρχηγός στον Μακεδονικό Αγώνα, από τα Αγκουσελιανά, που οι Τούρκοι τον σκότωσαν στις 10 Νοέμβρη τού 1912, ενώ πολεμούσε γενναία στη μάχη τού Προφήτη Ηλία, στο Μέτσοβο και, τέλος, ο άλλος μεγάλος, ο υφηγητής τής Θεολογικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Χρίστος Μακρής, από τα Σελλιά, Υπαρχηγός, αρχικά, του Σώματος τού Κλειδή, που ανέλαβε, μετά τον θάνατό του, και Αρχηγός αυτού. Και ο Χρίστος Μακρής με τη σειρά του, ακολουθώντας το παράδειγμα τού Αρχηγού του, θα πέσει ηρωικά, στα 32 του, μόλις, χρόνια, μαχόμενος στη μάχη τού Δρίσκου, στις 28 τού Νοέμβρη τού ίδιου έτους. Αργότερα, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στις 23 Δεκεμβρίου 1940, ο Αλέξ. Κουνδουράκης από τον Άρδακτο, έπεφτε ηρωικά μπροστά από το ύψωμα 1067, στη μάχη τής Κλεισούρας, στην Αλβανία και ο Κωστής Παπαδάκης, έφεδρος αξιωματικός και δημοσιογράφος, από το γειτονικό, στον Άρδακτο, χωριό Βάτος, στο Νεστόριο τής Καστοριάς, στις 4 Νοεμβρίου 1940, δίνοντας τη ζωή του αντάλλαγμα τής Ελευθερίας που σήμερα  εμείς απολαμβάνουμε. «Ας μάθουν οι Μανάδες που έχουν παιδιά στα σύνορα- έγραφε από το μέτωπο ο δημοσιογράφος Κωστής Παπαδάκης- πως πρέπει να είναι υπερήφανες, γιατί στα παιδιά τους έλαχεν ο κλήρος να δείξουν στον κόσμο πως η Ελευθερία δεν χαρίζεται από κανέναν αλλά παίρνεται με το σπαθί και με το αίμα». Τέλος, και ο Ροδακινιώτης οπλαρχηγός τής Εθνικής Αντίστασης, Ευάγγελος Χομπίτης, θα πέσει, στις 19 Σεπτ. 1944, σε ηλικία 20, μόλις, ετών, μαχόμενος κατά των Γερμανών, στη συμβολή των οδών Κουρμούλη και Κονδυλάκη, στο Ρέθυμνο. 

    Από την τελετή κατάθεσης στεφάνων στο
Μνημείο τής Ι. Μ. Πρέβελη








Και με τους παραπάνω, αγαπητοί μου, αναφερθήκαμε όλως δειγματικά- λόγω έλλειψης χρόνου- σε ελάχιστους, μόνον, από τους κυριότερους ήρωες τής επαρχίας μας, προερχόμενους, όπως θα είδατε, απ’ όλες τις περιόδους τής νεότερης ελληνικής μας ιστορίας (Αρκαδική Εθελοθυσία, Μακεδονικό Αγώνα, Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, Εθνική Αντίσταση) και από πλήθος χωριών τής επαρχίας μας, και τους οποίους η σκέψη μας σήμερα με εξαιρετική ευγνωμοσύνη, πατριωτική θέρμη και συγκίνηση αγκαλιάζει.

Για άλλη μια φορά απευθύνω και δημόσια τα θερμά συγχαρητήριά μου σε όλους όσοι εμπλέκονται στις όμορφες, συγκινητικές και απέριττες αυτές εκδηλώσεις, που αποφασίστηκε από την Ομοσπονδία μας να τελούνται κατ’ έτος εδώ, στο μέγα αυτό τής επαρχίας μας προπύργιο, την Ι. Μονή Πρέβελη, τόπο από τη φύση του ιερό και θείο, αλλά και εκ θελήσεως των ηρώων κατοίκων του τίμιο και δοξασμένο, που προσέφερε στους αγώνες τού τόπου μας μύριες όσες θυσίες αίματος τόσο κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οπότε διαδραμάτισε και σπουδαιότατη εθνική αποστολή, με τη συμβολή σπουδαίων ηγουμένων και μοναχών, που προστέθηκαν, με τη σειρά τους, στους ήρωες τής επαρχίας μας [παπα- Αλεβίζου Πρέβελη (1770- επανάσταση Δασκαλογιάννη), Μελχισεδέκ Τσουδερού, που σκοτώθηκε πολεμώντας στο Πολεμάρχι Κισάμου το 1822, αφού πρώτα στην κορυφή Κουρκουλός, πάνω από το Ροδάκινο, ύψωσε την πρώτη σημαία τής ελληνικής επανάστασης (1821)].

         Ο συγγραφέας Κ.Η.Παπαδάκης,
         ενώ συνομιλεί με τον Σεβασμ. Μητροπολίτη
          Λάμπης κ. Ειρηναίο









  

Αλλά το ιερό μοναστήρι που σήμερα μάς φιλοξενεί συνδέεται και με τα χιλιοτραγουδισμένα ατμόπλοια Αρκάδι, Πανελλήνιον, Ένωσις και Κρήτη, που κατά την τριετή (1866- 69) Μεγάλη Κρητική Επανάσταση προσέγγιζαν στις εκβολές τού Μεγάλου Ποταμού, στη Λίμνη, και μετέφεραν στο μαρτυρικό μας νησί πολεμοφόδια, τρόφιμα και πλήθος άλλα αγαθά από την ελεύθερη Ελλάδα. Εθνική και ιερή αποστολή που το δοξασμένο μοναστήρι, με την ίδια δυναμική τη συνέχισε και αργότερα, μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν έμελλε και πάλι να αναδιπλωθεί σε νέους εξίσου επικούς αγώνες, γράφοντας μια νέα, ακόμα, έξοχη σελίδα προσφοράς και λαμπρών ηρωικών θυσιών και κατορθωμάτων για την Πατρίδα με μπροστάρη, τη φορά αυτήν, τον ηγούμενό του Αγαθάγγελο Λαγουβάρδο (1936-1944). Το Μοναστήρι διατρέφει και πάλι τους πολεμιστές, Έλληνες και ξένους (Άγγλους, Νεοζηλανδούς, Αυστραλούς), αποκρύπτει τους τελευταίους στα γύρω από την Μονή σπηλιάρια ή τους φιλοξενεί, προστατεύει και περιθάλπει στους χώρους του- όπως έκαναν, εξάλλου, με θρησκευτική ευλάβεια και όλα ανεξαιρέτως τα χωριά τής επαρχίας μας- και αυτό παρά τη ρητή απαγόρευση των Γερμανών, μέχρι να φτάσουν τα υποβρύχια στην παραλία, και πάλι, της Λίμνης του Πρέβελη- το γνωστό σημείο διαφυγής- και, με κάθε προφύλαξη, το Μοναστήρι να τους παραδώσει σώους και ασφαλείς, προκειμένου να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Λάμπης κ. Ειρηναίος
και ο Καθηγητής  Κ. Η. Παπαδάκης
στον χώρο τού Μνημείου τής
Ι. Μ. Πρέβελη










Αγαπητοί μου συνεπαρχιώτες, απονέμουμε, σήμερα, τιμή στους αγαπημένους ήρωες τής επαρχίας μας και στα ηρωικά κατορθώματά τους, «θυμίαμα εύοσμον» θρησκευτικής, πολιτιστικής και πολιτικής ευαισθησίας. Μια πράξη που αποτελεί για όλους μας, αλλά, κυρίως, για τους νέους μας, διδασκαλία υψηλού εθνικού και θρησκευτικού επιπέδου, που προβληματίζει έντονα και με τρόπο θετικό και βέβαιο σε θέματα που άπτονται τής έννοιας τού χρέους και της ενσυναίσθησης τής κοινωνικής ευθύνης και αγαθοποιΐας.

Και στο σημείο αυτό θεωρώ σκόπιμο να τραγουδήσουμε και μεις στη μνήμη τους, την ιερή τούτη στιγμή, μαζί με τον Ανδρέα Κάλβο, μερικούς στίχους από την περίφημη Ωδή του Προς τους Νεκρούς τού  Ιερού Λόχου:


Αγαπητοί μας νεκροί (Ήρωες):

«Ας μη βρέξει ποτέ

το σύννεφον, και ο άνεμος
σκληρός ας μη σκορπίσει
το χώμα το μακάριον
που σας σκεπάζει


Ας το δροσίζει πάντοτε

με τ' αργυρά της δάκρυα
          η ροδόπεπλος κόρη
          και αυτού ας ξεφυτρώνουν
          αιώνια τ' άνθη

Ω γνήσια της Ελλάδος
τέκνα, ψυχαί που επέσατε
εις τον αγώνα ανδρείως,
τάγμα εκλεκτών Ηρώων,
καύχημα νέον

σας άρπαξεν η τύχη
την νικητήριον δάφνην,
και από μυρτιά σας έπλεξε
και πένθιμον κυπάρισσον
στέφανον άλλον.

Αλλά αν τις απεθάνη
δια την πατρίδα, η μύρτος
είναι φύλλον ατίμητον
και καλά τα κλαδιά
της κυπαρίσσου…..  

                         (Ωδή Ανδρέα Κάλβου “ Εις τον Ιερόν Λόχον ”)                               

         

* Ομιλία Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, στην Ι. Μονή Πρέβελη, την 14η Αυγούστου 2013.


ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ- "Για το Ρέθεμνος που λέγαμε"

                                           ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

     
 Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Ποθουλάκη "Για το Ρέθεμνος που λέγαμε", θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα 11 Αυγούστου, στις 20.30 το απόγευμα, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ατσιπόπουλου.
 Το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο Γιώργος Γρυντάκης, διδάκτωρ ιστορίας, ο Καθηγητής Κωστής Ηλ. Παπαδάκης και ο ίδιος ο συγγραφέας.
Συντονιστής της εκδήλωσης θα είναι ο κ. Δημήτριος Αετουδάκης.

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η



                                               Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η


    Προσκαλείσθε στην εκδήλωση Παρουσίασης του βιβλίου του δικηγόρου Γιώργου Τρανταλίδου "Το Ναυάγιο της Φαλκονέρας ¨Ηράκλειον", που θα γίνει την Πέμπτη 7 Αυγούστου στις 19.45, στο Σπίτι του Πολιτισμού, στην παλιά πόλη.
    Το βιβλίο παρουσιάζουν οι:  
Κωστής Ηλ. Παπαδάκης, Καθηγητής- Συγγραφέας και 
Μανόλης Κούνουπας, συντ. οδοντίατρος- λογοτέχνης.

ΠΥΛΕΣ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ, ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ



 ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ



ΠΥΛΕΣ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ, ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ  ΣΕ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ  
         
                                                                               -2-

       Κατά τον Εμμανουήλ Λαμπρινάκη ο δήμος Ρεθύμνου κείται στο μέσον τής βόρειας παραλίας τής επαρχίας και αποτελείται από την ομώνυμη πόλη και τα προάστια. Η πρωτεύουσά του είναι το Ρέθυμνο, τειχισμένο με βενετικό φρούριο, που έχει τρεις πύλες . αυτήν τής Άμμου (Kum Kapi), τη Μεγάλη Πόρτα και την Καινούρια (Πόρτα) [=Yeni Kapi ή Μαρμαρόπορτα ή του Στρατώνος [Κισλά (τουρκ. kişla= στρατώνας)].

         Υπήρχε, βέβαια, και μία τέταρτη πύλη, η Πύλη Squero[1], στη δυτική πλευρά τού τείχους, όπου σήμερα ο περιφερειακός δρόμος, εντελώς, πάντως, δευτερεύουσα, που χρησιμοποιούνταν για στρατιωτικούς και μόνο λόγους.

                    1.  ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ (ΑΜΜΟΣ ΠΟΡΤΑ)

                                 Β.  ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

                    

Άμμος η Πόρτα ή Κουμ Καπί ή Άγνωστος Στρατιώτης (1930 εξής) (στσ’ Άμμμος τη bόρτα, στον Άγνωστο Στρατιώτη)

            Έτσι, ως «Άμμος Πόρτα», αλλά και με το τουρκικό όνομά της, ως «Κουμ Καπί», ακουγόταν η σημερινή πλατεία και η γύρω περιοχή γενικότερα, στη συγκεκριμένη «πόρτα» τού Βεντσιάνικου τείχους, μέχρι και το έτος 1930, που ονομάστηκε «Πλατεία
'Αγνωστος Στρατιώτης (1930)
Αγνώστου Στρατιώτη»
, λόγω, ακριβώς, του ομώνυμου Ηρώου, που στήθηκε σε αυτήν στις 9/11/1930, με την ευκαιρία τού εορτασμού τής τακτικής επετείου τής Αρκαδικής Εθελοθυσίας και της Εκατονταετηρίδας τής Ελληνικής ανεξαρτησίας (1830-1930).

Για την κατασκευή τού μνημείου συστάθηκε ερανική επιτροπή, με πρόεδρο τον Μάνο Τσάκωνα. Γλύπτης ο Δ. Ν. Περάκης[2]. Πιο πριν από το έτος αυτό, είχε διατυπωθεί πρόταση από την εφημερίδα τού Ρεθύμνου «Κρητική Επιθεώρηση»- που, τον καιρό εκείνο,  διατηρούσε τα Γραφεία της στην εν λόγω πλατεία- να ονομαζόταν πλατεία «Αρκαδίου»[3], ενώ διατυπώθηκε και η άποψη το ηρώο τού «Αγνώστου Στρατιώτη» να στηνόταν στον χώρο μπροστά από το Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο, δηλαδή στη σημερινή πλατεία «Τεσσάρων Μαρτύρων»[4], όπου σήμερα έχει στηθεί ο ανδριάντας τού Κωνσταντίνου Γιαμπουδάκη. Όπως, περαιτέρω, ο αείμνηστος συμπολίτης αρχιτέκτονας Γιάννης Σπανδάγος είχε παρατηρήσει από την πρώτη, κιόλας, στιγμή τής δημιουργίας του, ο ανδριάντας τού στρατιώτη τού ηρώου είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Αφενός, γιατί φορά στολή τού γαλλικού στρατού (και γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε «Γάλλος») κι αφετέρου γιατί οι Ρεθυμνιώτες ήθελαν ένα μνημείο με αναφορά σε τοπικούς αγώνες και θυσίες και πιο συγκεκριμένα στην Αρκαδική εθελοθυσία[5]. Εξάλλου, να σημειώσουμε ότι ούτε καλλιτεχνικά αξίζει ιδιαίτερα το εν λόγω μνημείο.

Η υπό ανάπλαση πλατεία  Αγνώστου Στρατιώτη (10/10/2008)


 

 

 

    Πάντως, ακόμα και το έτος 1936, η πλατεία, παρότι τον καιρό εκείνο ήταν το τέρμα των μεγάλων οδικών αρτηριών που έφθαναν από το Ηράκλειο, τον Μυλοπόταμο, το Αμάρι και την Ι. Μονή Αρκαδίου στο Ρέθυμνο και διέθετε το μοναδικό κόσμημα τής πόλης, τον ανδριάντα τού «Αγνώστου Στρατιώτη», όμως  συνέχιζε να παραμένει αδιαμόρφωτη και ένας σωστός σκουπιδόλακκος, μεγάλη ασχήμια για την πόλη. Στο προς την παραλία, μάλιστα, τμήμα της ρίχνονταν μονίμως με τα κάρα τής εποχής σκουπίδια, λίθοι, πλίνθοι και κάθε είδους ακαθαρσίες, ώστε, συχνά, να διαμαρτύρονται οι πάροικοι και οι τοπικές εφημερίδες[6]. Κέντρο δραστηριότητας τής περιοχής, τα προκατοχικά και μετακατοχικά χρόνια, υπήρξε το καφενείο «Κύμα», που λειτούργησε και ως σταθμός και πρακτορείο των προαναφερθέντων λεωφορείων, που εξυπηρετούσαν τον Μυλοπόταμο, ενώ γι’ αυτά τού Αμαρίου ως πρακτορείο λειτούργησε, στην ίδια πλατεία, το σημερινό εστιατόριο τού «Κόκκινου».

_________________


[1]  Έτσι, ονομαζόταν το μικρό ναυπηγείο (squero= μικρό ναυπηγείο), που βρισκόταν στο δυτικό άκρο τής πόλης, στη σημερινή Σωχώρα, κάπου μεταξύ προμαχώνα τού Καλλέργη και της Φορτέτσας [Ιωάννας Στεριώτου, Οι Βενετικές οχυρώσεις τού  Ρεθύμνου (1540-1646), Συμβολή στη φρουριακή αρχιτεκτονική τού 16ου και 17ου αιώνα, Αθήνα 1979, σχέδ. VII].

[2] Βλ. σχετικά Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, Γλυπτά και Ενεπίγραφες Πλάκες τού Ρεθύμνου, Έκδοση 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2000, 26-27. Επίσης, Εφημερίς των Συζητήσεων 13-11-1930, όπου καταγράφεται όλο το ιστορικό των αποκαλυπτηρίων τού μνημείου και δημοσιεύεται η ομιλία τού Π. Τσάκωνα, Προέδρου των Εφέδρων Αξιωματικών Ρεθύμνου και Κρητική Επιθεώρησις 13-11-1930.

[3] Κρητική Επιθεώρησις τής 12/3/1926. Βλ. και Κρητική Επιθεώρησις τής 10/3/1930.

[4] Κρητική Επιθεώρησις τής 11/8/1929.

[5] Πβ. την πρόταση τής εφημερίδας «Κρητική Επιθεώρηση», που σημειώσαμε αμέσως παραπάνω.

[6] «Προς Εξωραϊσμόν», Κρητική Επιθεώρησις 4-1-1934, με την οποία προτείνεται η ασφαλτόστρωση τής πλατείας και ο καθαρισμός της, «Η πλατεία Ηρώων», Κρητική Επιθεώρησις 11-1-1934 και «Αφόρητος κατάστασις», Κρητική Επιθεώρησις 15-8- 1936.