Η «Νυκτερινή Σχολή Ρεθύμνου»

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
        Η «Νυκτερινή Σχολή Ρεθύμνου»

   Η «Νυκτερινή Σχολή Ρεθύμνου» απευθυνόταν στα εργαζόμενα και άπορα παιδιά, που δεν μπορούσαν να φοιτήσουν σε ένα από τα τέσσερα εξατάξια Δημοτικά Σχολεία τής πόλης. Για πρώτη φορά λειτούργησε επί Τουρκοκρατίας (περί το έτος 1887), με τη φροντίδα και δαπάνη τού τότε «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ρεθύμνης» (1887- 1906 ), που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία τού Κωνσταντίνου Εμμ. Πετυχάκη και για αρκετά χρόνια προσέφερε πολλά και σπουδαία πράγματα στην πόλη τού Ρεθύμνου και αργότερα θεωρούνταν από τους Ρεθεμνιώτες ως το «αλήστου μνήμης» σωματείο, που δημιούργησε και έφερε στο φως μια πόλη με παντελή ανυπαρξία σωματειακής συνειδήσεως . Μέλη τού εν λόγω Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου- όπως ο Γενικός αυτού Γραμματέας Γυμνασιάρχης Μιχαήλ Πρεβελάκης- δίδασκαν επί πολλά έτη δωρεάν και στη Νυκτερινή Σχολή.
   Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους (1898), και στα χρόνια τής Κρητικής Πολιτείας, ο «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος» εξακολούθησε να διατηρεί τη Νυκτερινή Σχολή, βοηθούμενος, πάντως, σε τούτο, από κάποιο σημείο και πέρα, και από τον Δήμο Ρεθύμνης, μέχρι που ο Δήμος φιλοτιμήθηκε και ανέλαβε εξ ολοκλήρου τη συντήρησή της, λόγω οικονομικής αδυναμίας και δυσπραγίας τού Συλλόγου. Να σημειώσουμε, πάντως, ότι και στην περίπτωση αυτήν τής πλήρους καταβολής των εξόδων από τον Δήμο Ρεθύμνης, ο Σύλλογος δεν έπαυσε ποτέ να έχει τη Σχολή υπό την πνευματική εποπτεία και κηδεμονία του.
   Πολύ αργότερα, περί το έτος 1934, ο Δήμος αποφάσισε να αφαιρέσει την εποπτεία τής Σχολής από τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Ρεθύμνης που είχε, πλέον, εξασθενήσει σοβαρά (το έτος 1935 ο ιστορικός Σύλλογος είχε κιόλας διαλυθεί) και να την αναθέσει στην «Εταιρεία των Φίλων Ρεθύμνης», που τότε για πρώτη φορά είχε κάνει την εμφάνισή της στο πολιτιστικό γίγνεσθαι αυτού του τόπου ως ένα νέο και δυναμικό σωματείο, που υποσχόταν πολλά . Όμως και το σωματείο αυτό πολύ σύντομα έμελλε να περιέλθει σε μεγάλη εξασθένιση και μαρασμό.
   Όταν μετά από λίγο καιρό ο Δήμος περιέκοψε τη χορηγία του προς τη Σχολή, σε μια προσπάθεια γενικότερης εξοικονόμησης χρημάτων , η «Εταιρεία των Φίλων» αδυνατούσε, πλέον, παντελώς να διαθέτει όλα τα λειτουργικά έξοδά της. Η Σχολή, πάντως, συνέχισε για ένα μικρό, ακόμα, χρονικό διάστημα να λειτουργεί με τριάντα, περίπου, μαθητές, χάρη στον ζήλο και τη συγκινητική φιλοτιμία τού δασκάλου της Εμμανουήλ Λινοξυλάκη, αλλά και την κρατική επιχορήγηση 10.000 δραχμών, που έλαβε κατόπιν εισήγησης τού Παντελή Πρεβελάκη, Διευθυντή τότε των «Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών», στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
   Το έτος 1938 ο Γυμνασιάρχης Μιχαήλ Πρεβελάκις που πληροφορείται ότι η Σχολή κινδυνεύει να διακόψει οριστικά τη λειτουργία της κάνει θερμή έκκληση προς τον Δήμο Ρεθύμνου να επαναλάβει την οικονομική του βοήθεια προς αυτήν, αλλά και στους είκοσι, περίπου, δασκάλους τής πόλης τού Ρεθύμνου να φιλοτιμηθούν και να διδάξουν, τουλάχιστον οι νεότεροι εξ αυτών, δωρεάν στη Σχολή προκειμένου να συνεχίσει έτσι να λειτουργεί για «τους πτωχούς και αποκλήρους τούτους εργαζόμενους παίδας τής πόλεώς μας» και να διασώσει αυτούς από την αμάθεια και την πλήρη αγραμματοσύνη . Το τέλος, όμως, της Σχολής είχε, πια, φθάσει οριστικά.