" ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΩΦΩΝ Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ"

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Παρουσίαση του Βιβλίου των Κωφών:

" ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΩΦΩΝ Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ"

(Πρακτικά Ευρωπαϊκού Συνεδρίου

19 και 20 Οκτωβρίου 2001)

* * *

            Οι διακρίσεις, δυστυχώς, αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες. Τα άτομα αυτά, συχνά, ζουν ανοχύρωτα μέσα σε μια κοινωνία που είναι ελάχιστα ευαισθητοποιημένη απέναντι στα προβλήματά τους. Σε μια κοινωνία "σκουριασμένη", νευρωτική που της λείπει η σωστή παιδεία και αγωγή που θα την βοηθούσε με τρόπο αποτελεσματικό και γόνιμο να αποδεχτεί τη "διαφορά" ως σταθερό γεγονός της ζωής και ότι, ακόμα, κάθε άμεση διάκριση ή άλλη αρνητική διακριτική αντιμετώπιση ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες αποτελεί παραβίαση στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το Προεδρείο τού Συνεδρίου
                          (από αριστερά: Κ. Η. Παπαδάκης- 
                        Μ. ΑρχοντάκηΓ. Χριστοδουλάκος )

Στην ανάγκη αυτήν της ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου γύρω από τα προβλήματα και τις διακρίσεις που υφίστανται τα άτομα με ειδικές ανάγκες- και πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωσή μας- τα άτομα της συμπαθούς και φίλης τάξης των Κωφών τους Ευρωπαϊκού χώρου, αναφέρεται το Πρόγραμμα με τον τίτλο "DEAF WORLD" ("Ο Κόσμος των Κωφών"), που υλοποιήθηκε με το Διεθνές Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στις 19 και 20 Οκτωβρίου 2001 στην πόλη μας, από το Σύλλογο Κωφών Ρεθύμνου "Το Αρκάδι". Η ανάθεση της διεξαγωγής του Συνεδρίου από την ΟΜ.Κ.Ε., σε ένα μικρό επαρχιακό Σύλλογο- όπως  αυτόν των Κωφών του νομού μας- αποδεικνύει σαφέστατα, το βαθμό της εμπιστοσύνης, με την οποία η Ομοσπονδία περιέβαλλε και συνεχίζει να περιβάλλει τον Ρεθεμνιώτικο Σύλλογο. Γιατί πίστευε ακράδαντα, ότι με την εξαιρετική δραστηριότητα και αφοσίωση που τον διακρίνει, ο Σύλλογος θα κατόρθωνε να φέρει σε πέρας και το παρόν Ευρωπαϊκό Συνέδριο, με την ίδια ακριβώς επιτυχία που γνώρισαν και τα δύο προηγούμενα, που, ως γνωστόν, υλοποιήθηκαν από αυτόν στο πρόσφατο παρελθόν και ομολογουμένως στέφθηκαν και τα δύο με εξαιρετική επιτυχία και με δύο θαυμάσιες εκδόσεις.

Σύνεδροι από τη Γερμανία, τη Δανία, την Ισπανία και την Ελλάδα αναφέρθηκαν σε θέματα βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στα οποία οι Κωφοί από όλο τον κόσμο υφίστανται διακρίσεις, όπως στην Εκπαίδευση, την εργασία, την υγεία, την Επικοινωνία και την πληροφόρηση, την κοινωνική ζωή και τον πολιτισμό.

Κωστής Ηλ.Παπαδάκης, παρουσιάζοντας το βιβλίο

 

 Όπως τονίζει, στο βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα, ο κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρίες και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, αυτό το συνέδριο υπήρξε πολύ σημαντικό, πρώτα από όλα, γιατί επεχείρησε να καταγράψει τις διακρίσεις που υφίστανται τα άτομα που έχουν πρόβλημα ακοής σε χώρες με διαφορετικό πολιτισμό, διαφορετικό επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, διαφορετική ιστορία, δηλαδή στις χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου, στη Δανία και το Βέλγιο, μια κεντροδυτική χώρα της Ευρώπης, και στην Ισπανία και την Ελλάδα του Ευρωπαϊκού Νότου. Και ο κ. Βαρδακαστάνης καταλήγει με τη διαπίστωση ότι οι Κωφοί, με την έρευνά τους αυτήν, ανοίγουν τον δρόμο στην καταγραφή των διακρίσεων και τροφοδοτούν τους υπόλοιπους, στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ, με το απαραίτητο υλικό έτσι ώστε όχι απλά και θεωρητικά να επικαλούμαστε τις διακρίσεις, αλλά και να υπάρχουν καταγεγραμμένες και να παρουσιάζονται οι διακρίσεις που σε καθημερινό επίπεδο υφίστανται τα άτομα με προβλήματα ακοής.

    Εξάλλου, αυτού του είδους οι πρωτοβουλίες, θα σημειώσει στην ομιλία του ο Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας κ. Παν. Κουρουμπλής, αναδεικνύουν την ανάγκη, σε μια εποχή όπου η ανασφάλεια διαβρώνει και υπονομεύει την ψυχή του κάθε ανθρώπου, σε μια εποχή που η ατομικότητα υπονομεύει την κοινωνικότητα, ο άνθρωπος να αγωνιστεί με όλες του τις δυνάμεις, ώστε να μην καταστεί καύσιμη ύλη αυτών των επιλογών και των λογικών, αλλά να αντισταθεί σ’ αυτόν τον εκβαρβαρισμό, για να διαμορφώσουμε όλοι μαζί νέους όρους, όπου οι εξελίξεις των νέων τεχνολογιών θα υπηρετούν τον άνθρωπο, θα περιορίζουν την ανασφάλεια και τη δυστυχία και  θα παρέχουν δυνατότητες και ευκαιρίες για δημιουργική παρουσία του κάθε ανθρώπου στη ζωή.

Οι στόχοι του Προγράμματος, όπως τους ορίζει στην μεστή περιεχομένου ομιλία του ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδος κ. Κωνσταντίνος Γαργάλης είναι αρχικά η ανίχνευση και καταγραφή των ιδιαίτερων και πολλαπλών διακρίσεων που βιώνουν οι κωφοί σε κάθε μία από τις τέσσερις Χώρες στη διάρκεια της ζωής τους. Ο δεύτερος στόχος, εξίσου σημαντικός με τον πρώτο, είναι η ενδυνάμωση των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων των Κωφών, ώστε να αντιμετωπίσουν συνολικά τις διακρίσεις σε εθνικό αλλά και σε διακρατικό επίπεδο. Επίσης, η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και, τέλος, η υιοθέτηση από τις κοινότητες των ακουόντων στην Ευρώπη των καλυτέρων πρακτικών άρσης των διακρίσεων, έτσι ώστε οι Κωφοί να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες σε όλους τους τομείς της κοινωνικής τους ζωής. Βασικός, τέλος, στόχος του Συνεδρίου, σημειώνει ο κ. Γαργάλης, είναι και η τελική δημοσίευση των αποτελεσμάτων των διακρατικών εργαστηρίων και του Συνεδρίου σε ένα Οδηγό Ορθής Πρακτικής, σε μορφή multimedia και στη Νοηματική Γλώσσα. Ο Οδηγός αυτός θα κατατεθεί στους αρμόδιους φορείς κάθε Χώρας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα αποτελέσει ένα εργαλείο για Κωφούς και ακούοντες και ένα μέσο άσκησης πίεσης προς τους ιθύνοντες σχεδιασμού κοινωνικής πολιτικής, για την εφαρμογή πρακτικών που  αίρουν τις διακρίσεις.

Τα αποτελέσματα της έρευνας ανακοίνωσε από ελληνικής πλευράς ο κ. Βασ. Κουρμπέτης, Επιστημονικός υπεύθυνος του     προγράμματος, και ο κ. Νίκος Σπανός, Ερευνητής του Προγράμματος και εκπρόσωπος της ΟΜΚΕ. Επίσης, από τη Δανία ο κ. Asker Bergman, από την Ισπανία η κ. Λουίζ Λοπέζ, από το Βέλγιο ο κ. Andre Lathauers και από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Kωφών η κ. Helga Stevens. Να σημειώσουμε, στο σημείο αυτό, ότι εδώ, στην Ελλάδα, για πρώτη φορά γίνεται επίσημα μια τέτοια έρευνα, για τις διακρίσεις που συμβαίνουν στους Κωφούς.

Το να επιχειρήσουμε, τώρα, στα στενά πλαίσια του χρόνου του ¼ που έχουμε στη διάθεσή μας να παρουσιάσουμε τις διακρίσεις που επισημάνθηκαν από τους ομιλητές της κάθε μίας από τις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες θα είναι πιστεύω ματαιοπονία, αφού πρόκειται για πλείστες περιπτώσεις που αφορούν σε ένα μεγάλο αριθμό θεμάτων, όπως είναι οι διερμηνείς, η εκπαίδευση, η εργασία, η σχέση των Κωφών με τα μέσα που τους παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία και πολλά άλλα. Προτιμήσαμε, λοιπόν, να επισημάνουμε με συντομία τα σημεία μόνο εκείνα  των ομιλητών που φανερώνουν κοινότητα απόψεων και τα θεωρήσαμε ως τα σπουδαιότερα.

Έτσι παρατηρούμε ότι τα πορίσματα όλων των ομιλητών κοινό παρονομαστή έχουν: α) τη Νοηματική Γλώσσα- που πρόσφατα (1999) αναγνωρίστηκε επίσημα από την ελληνική Πολιτεία, όπως συμβαίνει και με το Βέλγιο  και τη Δανία, ενώ η Νοηματική Γλώσσα δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί επίσημα από την Κυβέρνηση της Ισπανίας.

Όλοι συμφωνούν ότι η Εκπαίδευση των Κωφών θα πρέπει να παρέχεται μέσω της Νοηματικής Γλώσσας, έτσι ώστε τα κωφά παιδιά να μπορούν να έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση. Η ΟΜΚΕ παλεύει όσο μπορεί και μέχρι σήμερα έχουν γίνει κάποια βήματα στον τομέα αυτόν, ίσως αργά, όμως  σταθερά. Η αναγνώριση στην Ελλάδα της Νοηματικής Γλώσσας και η χρήση της στα σχολεία, καθώς και η γνώση της, ως απαραίτητου προσόντος για τους προσλαμβανομένους δασκάλους στα σχολεία Κωφών, δίνει φως και πολλές ελπίδες για το μέλλον. Επιθυμία, επίσης, των Κωφών όλων των Κρατών που συμμετείχαν στο Συνέδριο είναι οικογένεια και κοινωνία να αποδεχτούν, τελικά, το γεγονός ότι «είμαι Κωφός σημαίνει ότι γλώσσα μου έχω τη Νοηματική».

 Ως σημαντικό παράδειγμα διάκρισης εις βάρος των Κωφών ανέφεραν, επίσης, όλα τα συμμετέχοντα ευρωπαϊκά κράτη την Εκπαίδευση. Το μεγαλύτερο κακό, η μεγαλύτερη πληγή στη ζωή των Κωφών ήταν και παραμένει η εκπαίδευση. Η κακή ποιότητα της εκπαίδευσης είναι η μεγάλη, η αληθινή αναπηρία των Κωφών στη Ελλάδα και τα λοιπά ευρωπαϊκά κράτη. Τα σχολεία Κωφών ελάχιστα βελτιώθηκαν τα τελευταία χρόνια, οι γνώσεις είναι φτωχές, οι Κωφοί παραμένουν αγράμματοι με αποτέλεσμα να μη μπορούν να παρακολουθήσουν την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και της μετάδοσης των πληροφοριών. Πώς, για παράδειγμα, να έχουν πρόσβαση οι Κωφοί στο μαγικό Internet, όταν δεν γνωρίζουν καλά την Ελληνική ή κάποια άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα; Έτσι, όλοι δέχονται ότι μόνο η εκπαίδευση μπορεί να συντελέσει στην πραγματική “θεραπεία” της Κώφωσης, ανοίγοντας τα μάτια της ψυχής των Κωφών στον κόσμο του όντως «είναι» και της πραγματικής τους ύπαρξης.

Η εκπαίδευση όλα τα ευρωπαϊκά κράτη συμφωνούν ότι πρέπει να παρέχεται μέσα από τη Νοηματική Γλώσσα, ώστε να μπορούν τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στο μορφωτικό αγαθό και την ενημέρωση. Οι γονείς οφείλουν να μάθουν Νοηματική Γλώσσα, να υπάρχουν ειδικά σχολεία ή αν πρέπει οι Κωφοί να είναι σε σχολεία «ακουόντων» να μάθουν και οι «ακούοντες» τη Νοηματική Γλώσσα. Υπάρχει, ακόμα, τεράστια έλλειψη διερμηνέων- λόγω του ό,τι δεν διατίθενται κονδύλια για την εκπαίδευσή τους- και αυτό αποτελεί παραβίαση βασικών δικαιωμάτων  τους ως  πολιτών και προσθέτει ένα επιπλέον πρόβλημα στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι Κωφοί φίλοι μας.

Ως πολύ σημαντική τονίζεται, επίσης, στο βιβλίο η ανάγκη να παρέχεται στους Κωφούς μια δίγλωσση και διπολιτισμική εκπαίδευση. Ας πούμε, ότι εγώ είμαι δίγλωσσος, γιατί μιλάω Ελληνικά και Αγγλικά. Όμως, είμαι, επίσης, δίγλωσσος, όταν μιλάω ή γράφω Ελληνικά και, ταυτόχρονα, «κάνω νοηματική».

Τέλος, στο βιβλίο θίγεται και το θέμα της Τεχνολογίας, η οποία σήμερα βρίσκεται στο πλευρό των Κωφών και τους βοηθάει σημαντικά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών της καθημερινής τους ζωής. Όπως σημειώνει η κ. Helga stevens, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Κωφών (EUD), τώρα με τα κινητά τηλέφωνα το πρόβλημα της επικοινωνίας των Κωφών έχει τελείως επιλυθεί. Οι Κωφοί μπορούν και έχουν άμεση και γρήγορη επικοινωνία μεταξύ τους. Υπάρχουν, ακόμα, το e-mail, το διαδίκτυο, το κειμενοτηλέφωνο αλλά και άλλα μέσα που παρέχει ή σύγχρονη Τεχνολογία που κάνουν, οπωσδήποτε, πολύ ευκολότερη τη ζωή των σημερινών Κωφών.

Όμως, να! που σε όλα αυτά τα θετικά της σύγχρονης Τεχνολογίας, υπάρχουν και τα αρνητικά! Τα κινητά τηλέφωνα, για παράδειγμα, εμποδίζουν την διαπροσωπική επαφή. Δηλαδή, δεν είναι και αυτό σωστό να είναι κλεισμένος ο Κωφός στο σπίτι του και να επικοινωνεί μόνο μέσα από το κινητό τηλέφωνο. Πρέπει οι Κωφοί να κάνουν προσπάθεια να κρατήσουν ζωντανή και την ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία. Παλιότερα που δεν υπήρχε τηλεόραση, κινηματογράφος, τηλέφωνα, τεχνολογία, η πόλη και οι άνθρωποι ήταν στην καθημερινή ζωή των Κωφών. Οι Κωφοί πήγαιναν στα Σωματεία, και εκεί συναντιόντουσαν μεταξύ τους και συνομιλούσαν. Όμως, αυτά τα σωματεία που είναι η ψυχή της κοινότητας και ο πυρήνας της ζωής των Κωφών, σήμερα ολοένα περισσότερο συρρικνώνονται και φθίνουν συνεχώς. Η αποξένωση, λοιπόν, αυτή των Κωφών από την ανθρώπινη επικοινωνία είναι ένα από τα αρνητικά σημεία της σύγχρονης Τεχνολογίας και οι Κωφοί πρέπει να βοηθηθούν να το ξεπεράσουν.

Ο Επίλογος του βιβλίου καταγράφει τα κυριότερα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου, με τον όμορφο και πρωτότυπο τίτλο «Οδηγός Καλής Πρακτικής», και κάτω από την οπτική γωνία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι της προνοιακής πολιτικής. Από τον Οδηγό αυτόν μεταφέρω τα κυριότερα, κατά τη γνώμη μου, στοιχεία και με αυτά θα κλείσω την παρουσίαση αυτήν του βιβλίου.

·        Όσον, λοιπόν, αφορά στην Οικογένεια, σημειώνεται ότι απαιτείται να γίνει αποπαθολογικοποίηση της Κώφωσης. Μόλις διαγνωστεί η κώφωση, η οικογένεια έχει χρέος να αρχίσει το συντομότερο δυνατόν την εκμάθηση και χρήση της Νοηματικής Γλώσσας.

·        Στην Εκπαίδευση είναι ανάγκη να παρέχεται δίγλωσση- διπολιτισμική εκπαίδευση στα Κωφά παιδιά. Τα Κωφά παιδιά πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δίγλωσσα και να χρησιμοποιείται η Νοηματική Γλώσσα κατά τη διδακτική διαδικασία.

·        Στην Απασχόληση, τονίζεται, πρέπει να υπάρχει παροχή ίσων ευκαιριών στην αγορά εργασίας και να εξασφαλίζεται η πρόσβαση των Κωφών σε όλους τους τομείς εργασίας.

·        Όσον αφορά, τώρα, στις Υπηρεσίες είναι ανάγκη και εδώ να δημιουργηθούν προϋποθέσεις πρόσβασης στην πληροφόρηση και την επικοινωνία.

·        Ενώ, τέλος, στην Κοινωνική Ζωή απαιτείται να γίνει αναγνώριση των Κοινοτήτων των Κωφών ως δίγλωσσων μειονοτικών κοινοτήτων και να υπάρχει προσβασιμότητα στην πολιτιστική ζωή του τόπου με διερμηνεία.

Στο τέλος του παρουσιαζόμενου βιβλίου υπάρχει Παράρτημα με πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό από τις τελευταίες εκδηλώσεις και δραστηριότητες του Συλλόγου Κωφών Ρεθύμνης, που έγιναν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου, στις 19 και 20 Οκτωβρίου 2001, των εγκαινίων του ι. Ναού του Οσίου Μάρκου του Κωφού, την επομένη ημέρα του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου, της επίσκεψης του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου στον ι. ναό του Οσίου Μάρκου του Κωφού, στις 20/6/2002 και τέλος, της Βάπτισης Αλβανού Κωφού στον ι. Ναό του Οσίου Μάρκου του Κωφού, στις 23/11/2002.

Ολοκληρώσαμε, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συντομία, την περιήγησή μας στο νέο πόνημα του Συλλόγου Κωφών του Ν. Ρεθύμνης, το τρίτο που εκδίδει μέσα σε διάστημα μόλις τριών ετών! Κάθε χρόνο και από ένα βιβλίο παράγει, την τελευταία τριετία, ο υπερδραστήριος ρεθεμνιώτικος Σύλλογος. Είναι και αυτό-όπως και τα προηγούμενα- ένα βιβλίο, που θα μπορούσα ανενδοιάστως να το αποκαλέσω "συμβολή" στα μεγάλα και σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά ο κωφός συνάνθρωπός μας και σημείο, από τώρα και στο εξής, αναφοράς της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας. Σοβαροί και υπεύθυνοι Έλληνες και Ευρωπαίοι ερευνητές με τις άκρως εμπεριστατωμένες εισηγήσεις τους, μας δίνουν, μέσα από τον παρόντα τόμο, έγκυρες απαντήσεις για την εκπαίδευση, τη Νοηματική Γλώσσα, την κοινωνική ένταξη και αποκατάσταση των Κωφών και Βαρηκόων συνανθρώπων μας. Αξίζει, για το λόγο αυτό, πολλών συγχαρητηρίων ο υπερδραστήριος τοπικός Σύλλογος Κωφών για την απόφαση του να προβεί στην έκδοση  και του παρόντος πολυτίμου συγγράμματος.