+ Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου *** Κυρού Ειρηναίου Γαλανάκη *** Μ υ σ τ ι κ ή Π ρ ο σ ε υ χ ή

+ Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου

      Κυρού  Ειρηναίου Γαλανάκη

 

Μ υ σ τ ι κ ή  Π ρ ο σ ε υ χ ή

Εισαγωγή- Επιμέλεια

Κωνσταντίνος Φουρναράκης

 [Τυποκρέτα Γ. Καζανάκης, Χανιά 2016, χορηγία ΑΝΕΚ, σχ. 8^ο (24 Χ 17), σσ. 165]

 

   ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

  www.ret-anadromes.blogspot.com

 

 Ο πολύς κόσμος γνώριζε τον μακαριστό Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίο Γαλανάκη, τον θρυλικό εκείνο Γέροντα και «Παππού της Κρήτης», όχι τόσο ως τον άνθρωπο της θεωρίας, της κατήχησης και του κηρύγματος, αλλά, κυρίως, ως τον άνθρωπο της ορθοπραξίας, τον άνθρωπο των μεγάλων έργων και αποφάσεων^. και είναι, πράγματι, σε όλους, λίγο πολύ, γνωστό το τεράστιο κοινωνικό έργο που επιτέλεσε στα χρόνια της αρχιερατείας του στον Κίσαμο ο Ειρηναίος Γαλανάκης: τα οικοτροφεία, οι Σχολές μαθητείας των νέων, οι Εταιρείες Ανάπτυξης, η Ορθόδοξος Ακαδημία της Κρήτης, για να αναφερθούμε, μόνο, στα κυριότερα. Σήμερα, πλέον, με το παρουσιαζόμενο βιβλίο του, που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα (τέλος του 2016), στα Χανιά, με τον τίτλο: «Μυστική Προσευχή», γνωρίζουμε και μιαν άλλη πτυχή, μιαν άλλη διάσταση της ζωής του μεγάλου αυτού Ιεράρχη, αυτήν που και ο ίδιος είχε μόνιμα στην καρδιά του και μας την εξωτερικεύει στην «Παρακαταθήκη» του, γράφοντας τα εξής: «Διαισθάνομαι ότι σεις κάνετε κάποιον άλλο λογαριασμό και μετράτε τα οικοτροφεία, τις σχολές και τα πλοία που έκτισε ο Επίσκοπός σας Ειρηναίος. Εγώ, όμως, παιδιά μου, σκέπτομαι το κτίσιμο της ψυχής σας, τη χριστιανοποίηση και την αγιοποίηση του Λαού μας. Το ουσιαστικό μου έργο αυτό ήταν και είναι ακόμα. Το κήρυγμα του Ευαγγελίου, η κατήχηση των νέων, η οικοδομή των πιστών, ο καταρτισμός των αγίων». Και πράγματι, δεν ξεχνώ που σε ομιλία μου, των Τριών Ιεραρχών, στο Καστέλι, το έτος 1994- κατόπιν προσκλήσεώς του μακαριστού Ιεράρχη, παρακινημένου σε τούτο από βιβλίο μου για τον ι. Χρυσόστομο που του είχαν δωρίσει- δεν ξεχνώ, λέγω, πόση ώρα ο σεβαστός Ιεράρχης, αφού εγώ είχα τελειώσει τον λόγο μου, συνέχιζε από το βήμα να εμπεδώνει τα λεχθέντα στο ποίμνιό του.

Επιμελητής της έκδοσης αυτής- που ήλθε στο φως της δημοσιότητας με χορηγία της ΑNEK LINES- είναι ο εκλεκτός φίλος κ. Κωνσταντίνος Φουρναράκης, Δρ Φιλολογίας, Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τέως Προϊστάμενος των ΓΑΚ- ΙΑΚ Χανίων, χώρος, αυτός ο τελευταίος, στον οποίο ο κ. Φουρναράκης διακρίθηκε σημαντικά, παρουσιάζοντας ένα θαυμάσιο και εξαιρετικά πολυσχιδές έργο με εκδηλώσεις και, κυρίως, εκδόσεις βιβλίων και μάλιστα αρκετών έργων από την πολύτιμη συλλογή του μεγάλου Ρεθυμνίου λαογράφου (του λαογράφου της Κρήτης), Παύλου Βλαστού, που είχαμε την ευκαιρία να τα παρουσιάσουμε και αυτά, κατά καιρούς, από τις στήλες της έγκριτης αυτής εφημερίδας.

Η επιμέλεια του παρόντος βιβλίου του μακαριστού Ιεράρχη από τον κ. Φουρναράκη είναι καθ’ όλα υποδειγματική, ενώ και η Ε ι σ α γ ω γ ή  του σε αυτό μεγαλειώδης, ένα πραγματικά έξοχο θεολογικό- καίτοι γραμμένο από φιλόλογο συνάδελφο- δοκίμιο πάνω στην προσευχή, επιμεριζόμενο σε μέρη δύο^. στη θεολογική, αφενός, ανάλυση της ουσίας του όρου «προσευχή», με εύστοχες αναφορές σε υπέρτατα δείγματα προσευχών, όπως αυτών του ιερού Αυγουστίνου και της «Κυριακής Προσευχής», της γνωστής στον πιστό του Θεού λαό και ως «Πάτερ Ημών». Αφετέρου, ο Επιμελητής προχωρεί, περαιτέρω, και σε ανάλυση και θεολογική διείσδυση στον προσδιοριστικό του τίτλου όρο «μυστική», με βάση, εδώ, την ανάλυση της πρωταρχικής του όρου σημασίας από τον αείμνηστο Καθηγητή και Ακαδημαϊκό Νικόλαο Λούβαρη, παραθέτοντας, προς τούτο, δείγματα μυστικών προσευχών και μάλιστα αυτών του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, ενός των μεγαλυτέρων μυστικών της Εκκλησίας, αλλά και αυτής, της λαϊκής προσευχής, από τα «Απομνημονεύματα», του πιστού Στρατηγού Μακρυγιάννη.

Αυτά, εισαγωγικά, είναι και τα νάματα της πνευματικής παράδοσης της Ορθοδοξίας που βιώνει μέσα του ο μακαριστός Ιεράρχης, που ένιωθε πολύ συχνά την ανάγκη να προσευχηθεί και να μιλήσει με τον Θεό, για να αντλήσει δυνάμεις και να προχωρήσει αποτελεσματικά στο μέγα επί γης κοινωνικό έργο του. Η προσευχή ήταν για τον Ειρηναίο το μόνιμο στήριγμά του στην πορεία του για εσωτερική μεταμόρφωση και στον αγώνα του για την απλόχερη προσφορά της αγάπης του στον πλησίον. Και πράγματι, αν προσέξουμε, οι προσευχές του ήταν βαθιά αιτήματα της ψυχής του προ τον Θεό να τον αξιώσει και να διακονήσει πιστά τον άνθρωπο: «θυμήσου, Κύριε - λέγει, προφητικά, ο Ειρηναίος σε μια προσευχή του- εκείνα τα σχέδια και τα ονειροπολήματα των παιδικών και των εφηβικών μου χρόνων. Να κρατώ ένα μαντήλι και να σκουπίζω τα δάκρυα των ανθρώπων. Να είμαι ένας αητός και κάτω από τις φτερούγες μου να ζεσταίνω την ανθρώπινη δυστυχία. Να κόβω την καρδιά μου, για να χορτάσω με τα κομμάτια της τους φτωχούς και τα ορφανά παιδάκια….». Και συνεχίζει αλλού με ασπίδα του τον γνωστό κυριακό λόγο: «Αιτείτε και δοθήσεται, κρούετε και ανοιγήσεται υμίν….». Και το δοκίμασε αυτό πολλές φορές ο μακαριστός Ιεράρχης στις καθημερινές προσευχές του και πάντα έβλεπε τα αποτελέσματα ολοφάνερα μπροστά του^. ναι, έβλεπε να του ανοίγονται πόρτες διάπλατα στην επιτέλεση του μεγαλόπνοου κοινωνικού του έργου, με τον Χριστό δίπλα του ολοζώντανο οδηγό, αρχηγέτη, παρηγορητή, συμπολεμιστή και συνοδοιπόρο στον αντίξοο και ανάντη του χρέους αγώνα. «Αυτό το βράδυ θέλω να σε γνωρίσω, Κύριε,…., προσεύχεται κάπου αλλού ο Ειρηναίος, μα Κείνος δεν ερχότανε. Κι όμως ερχόσουνα, Κύριε. Ναι, ερχόσουνα αλλά σιγά- σιγά και μυστηριακά, όπως έρχεσαι πάντα σε κείνους που σε φωνάζουν και σε προσμένουνε. Εβράδυνες μόνο τα βήματά σου, για να με κάνεις να Σου φωνάξω περισσότερο, να σε νοσταλγήσω περισσότερο, να Σε αγαπήσω περισσότερο. Ήλθες αγαπημένε, Κύριε, και μου ’δωκες τη νίκη» (Τ. 36).

Οι μυστικές προσευχές του Ειρηναίου είναι- σημειώνει ο κ. Φουρναράκης- υπέροχα λυρικά άσματα, θερμές παρακλήσεις για να γνωρίσει το Φως του κόσμου, να φωτίσει ο Χριστός την οδό της ζωής του. Είναι κατανυκτικές δεήσεις, για να ενδυναμωθεί το μεγάλο τάμα της ζωής του, στην αφιέρωσή του στο μεγάλο ιδανικό, να γίνει, δηλαδή, ένας ιππότης του σταυρού. Στην Εισαγωγή του, περαιτέρω, ο κ. Φουρναράκης σαν μέλισσα παρακολουθεί προσεκτικά και καταγράφει πλήθος γεγονότων και εικόνων της καθημερινής ζωής του Ιεράρχη, τις σχέσεις του με το ποίμνιό του, την παιδική του ηλικία, την οικογένειά του, ώστε να έχουμε μιαν πλήρη και σαφή εικόνα της πνευματικής προσωπικότητας και της προσευχητικής και φιλοκαλικής του δύναμης και διάθεσης.

Και όμως να! που την κινητήρια αυτήν δύναμη, την προσευχή, τις μπαταρίες απ’ όπου ο σεβάσμιος Γέροντας αντλούσε τις δυνάμεις του, για την επιτέλεση του τεράστιου κοινωνικού και πολυσχιδούς έργου του, την κρατούσε εφτασφράγιστο μυστικό στα δακτυλογραφημένα ποιήματά του και στα τετράδια που, σωστός του λόγου τεχνίτης, διατηρούσε με την αναγραφή πάνω στην ετικέτα τους της λέξης: «spiritualität», που σημαίνει, ακριβώς, στα γερμανικά, «πνευματικότητα» (και είναι γνωστές, οι γαλλικές και γερμανικές του Ειρηναίου γνώσεις από  τις μεταπτυχιακές σπουδές του στα Πανεπιστήμια της Λίλ και του Παρισιού, στον τομέα της Πρακτικής Θεολογίας και της Κοινωνιολογίας). Τα τετράδια, λοιπόν, αυτά περιέχουν καταγραφές σε ρέουσα, ζωντανή, στέρεη και χειμαρρώδη δημοτική γλώσσα (την γλώσσα του Ειρηναίου, για να τον καταλαβαίνει ο απλός λαός), πλούσιων μυστικών εμπειριών και προσευχητικών και δοξολογικών του σκέψεων, αναφορών και σημειώσεων, με θεολογικά ποιήματα, πολλά από τα οποία καταλήγουν σε μια προσευχή ή συνομιλία με το θείο, με βασικό τους θέμα, πάντοτε, το μυστικιστικό βίωμα, την ορθόδοξη πνευματικότητα, την προσευχή, τον θείο έρωτα και τη συνάφεια του πιστού με το σώμα του Χριστού και της Εκκλησίας μέσω της θείας Κοινωνίας.

Τα σημειώματα αυτά του μακαριστού Ιεράρχη χρόνια τώρα περίμεναν «άγνωστα»- παρά τα γνωστά και κυκλοφορούντα τουλάχιστον δύο δεκάδες βιβλία του- τον άνθρωπο που θα έσκυβε πάνω τους με τον προσήκοντα σεβασμό και θα τα επιμελούνταν και δημοσίευε. Και να που τον βρήκαν στο πρόσωπο του εκλεκτού φίλου, δρ φιλολόγου, κ. Φουρναράκη. Τα θερμά μας συγχαρητήρια στον κ. Κ ω ν. Φ ο υ ρ ν α ρ ά κ η και στους λοιπούς αξιόλογους συντελεστές της έκδοσης αυτής, τους οποίους βεβαιώνουμε ότι: «ὂντως καλόν ἒργον εἰργάσαντο, ἐπειδάν καί ἐτελείωσαν αὐτό». Τέτοιες προσπάθειες μάς ενθαρρύνουν και μας κάνουν να πιστεύουμε ότι όσο ενδιαφερόμαστε και σκύβουμε πάνω από τις αιώνιες αξίες της πίστης και του Χριστιανισμού, όπως αυτές βιώθηκαν από μεγάλους άνδρες της εποχής μας, δεν χάθηκαν ακόμα όλα κάτω από τον αδυσώπητο οδοστρωτήρα του σύγχρονου τεχνοκρατούμενου πολιτισμού.