ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ι. ΔΕΡΕΔΑΚΗ *** Αρκάδι 150 χρόνια εορτασμών

ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ι. ΔΕΡΕΔΑΚΗ

Αρκάδι 150 χρόνια εορτασμών

[Έκδοση Γραφικές Τέχνες Καραγιαννάκη, Ρέθυμνο 2016, σχ. 8^ο (24 Χ 17), σσ. 214]

   ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

 www.ret-anadromes.blogspot.com

Είναι γεγονός ότι ο πρόσφατος εορτασμός της 150ετίας από την Αρκαδική Εθελοθυσία πέτυχε απόλυτα τον σκοπό του, αφού πραγματοποιήθηκαν πλείστες εκδηλώσεις ποικίλου περιεχομένου (συναυλίες, συνέδρια, ομιλίες) και γνώρισαν το φως της δημοσιότητας και τρία βιβλία και πλείστα όσα άρθρα στις εφημερίδες του Ρεθύμνου. Όλα αυτά δείχνουν την προθυμία και την αγάπη με την οποία οι Ρεθυμνιώτες αγκάλιασαν το γεγονός και το ανέδειξαν γενναία προς όφελος των συμπολιτών τους, και όχι μόνο, αφήνοντας τους αγλαούς αυτούς καρπούς πλούσια παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενεές.Ανάμεσα, λοιπόν, στις πολύτιμες εκδόσεις που γνώρισαν το φως της δημοσιότητας τις μέρες αυτές σημειώνουμε, σήμερα, με το σημείωμά μας αυτό, το βιβλίο «Αρκάδι 150 χρόνια εορτασμών» του εκλεκτού φίλου και συμπολίτη δασκάλου και ιστορικού ερευνητή κ. Νικολάου Ι. Δερεδάκη. Μέσα από το βιβλίο του Νίκου Δερεδάκη παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πόσο έντονα το μέγα αυτό γεγονός συγκίνησε τους Ρεθεμνιώτες, ώστε αμέσως μετά την εθελοθυσία να αρχίσουν και οι πρώτες εκδηλώσεις εορτασμού της επετείου και τα πρώτα μνημόσυνα για τους Αρκαδιώτες ήρωες- και μάλιστα το πρώτο από αυτά είκοσι έξι, μόλις, μέρες από το γεγονός- με αρχική επιλογή ως τόπου τέλεσής του το Ναύπλιο- δεύτερη (με πρώτη την Αίγινα του Ιωάννη Καποδίστρια) πρωτεύουσα της ελευθερωμένης Ελλάδας, αφού η Κρήτη τελούσε ακόμη υπό τουρκική κατοχή, ενώ ανάμεσα στους πρώτους εορτασμούς φαίνεται να ξεχώρισε αυτός του 1883, στην ελεύθερη πια Αθήνα του Χαριλάου Τρικούπη (ναός της αγίας Ειρήνης, Αιόλου), όπου παρών ήταν και ο Πάνος Κορωναίος.
Εντυπωσιάζει, περαιτέρω, ότι η πόλη του Ρεθύμνου μόνο μετά από δεκαοχτώ χρόνια τόλμησε να τιμήσει τους ήρωές της, αψηφώντας τους Τούρκους κατακτητές που εξακολουθούσαν να καταδυναστεύουν το νησί. Ήταν 8 Νοεμβρίου του έτους 1884, επί Μητροπολίτη Ρεθύμνης Ιερόθεου (Μπραουδάκη) και με φορέα οργάνωσης των εκδηλώσεων τον «Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Ρεθύμνου» και τον γιατρό Κωνσταντίνο Πετυχάκη ως Πρόεδρό του. Και οι εορτασμοί του Αρκαδικού δράματος συνεχίζονται με ιδιαίτερα προσεκτική παράθεση από τον συγγραφέα λεπτομερειακών αναφορών για τον κάθε εορτασμό και του ακολουθούμενου, κάθε φορά, «τυπικού», των προγραμμάτων που εκδίδονται, των προσώπων που συμμετέχουν και μιλούν και διοργανώνουν τον κάθε εορτασμό. Οι πρώτοι εορτασμοί, επί Τουρκοκρατίας, είναι, οπωσδήποτε, απλούστεροι και χωρίς μεγάλες πολιτικές παρουσίες, περισσότερο, όμως, νομίζω, συγκινητικοί για την απλότητα, γνησιότητα και αμεσότητά τους και με τη λαμπρή παρουσία και συμμετοχή ζώντων, ακόμα, εκπροσώπων του αρκαδικού Δράματος, υπό τα όμματα, φυσικά, πάντα, της τουρκικής διοίκησης.Πάντως, ιδιαίτερα μεγάλης, κατά γενική παραδοχή, βαρύτητας αλλά και μεγαλοπρέπειας υπήρξαν ο εορτασμός των Αρκαδίων στις 9 Ιανουαρίου του 1899, με την υψηλή παρουσία του πρίγκιπος Γεωργίου- ένα, μόλις, μήνα μετά την άφιξή του στην Κρήτη ως Ύπατου Αρμοστή, που ήλθε και στο Αρκάδι, δυο μήνες μετά, ως προσκυνητής- αλλά και, κυρίως, ο εορτασμός του 1930 με την παρουσία του Πρωθυπουργού και Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου. Υποτονικές, αντίθετα, κρίνονται οι εκδηλώσεις των ετών 1900, 1904, 1908, μετά και τη διάλυση του δραστήριου Συλλόγου του Ρεθύμνου «Αι Μούσαι», ενώ εντυπωσιάζει, αλήθεια, η υποτονικότητα των Αρκαδικών εκδηλώσεων και κατά τα έτη 1915- 1964- εκτός, προφανώς, κάποιων εξαιρέσεων- παρότι κατά τα έτη αυτά έχει συντελεστεί η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Σε αυτήν την υποτονικότητα συντέλεσαν, τις περισσότερες φορές, όπως αναφέρεται στο παρουσιαζόμενο βιβλίο, λόγοι εθνικοί, στρατιωτικοί και, μάλιστα, πολιτικοί που, κάθε φορά, μονοπωλούσαν το πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον.Μέσα από το πολύτιμο αυτό βιβλίο που, τωόντι, αποτελεί μιαν όλως πρωτότυπη καταγραφή των εορταστικών εκδηλώσεων του Αρκαδίου στα 150 αυτά χρόνια, παρελαύνουν, περαιτέρω, όλες οι πολιτικές προσωπικότητες του 19ου και 20ου αιώνα που επισκέφθηκαν το Ρέθυμνο και το Αρκάδι με αφορμή τους εορτασμούς του Ολοκαυτώματος, μέσα από ένα πολύτιμο, κάποτε και σπάνιο, φωτογραφικό αρχείο. Ζωντανεύουν, έτσι, στα μάτια μας, με αφορμή το εν λόγω βιβλίο, οι επισκέψεις στο Ρέθυμνο και στο Αρκάδι υψηλών προσκεκλημένων, όπως αυτές του Πρίγκιπα Γεωργίου, του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου, του Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά, του Νικόλαου Πλαστήρα και του Σοφοκλή Βενιζέλου, του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα, Διγενή και του Εθνάρχη της Κύπρου Μακαρίου, του βασιλιά Κωνσταντίνου αλλά και των Απριλιανών Παττακού και Μακαρέζου, ενώ, τελευταία, μετά τη μεταπολίτευση, και των Προέδρων Κωνσταντίνου Τσάτσου, Κωστή Στεφανόπουλου και Κάρολου Παπούλια. Όλοι αυτοί, στα 150 αυτά χρόνια εορτασμών της Αρκαδικής Εθελοθυσίας, σημείο αναφοράς και συνάντησής τους είχαν το ηρωικό και ένδοξο της Κρήτης Αρκάδι. Με αφορμή, τέλος, τη διοργάνωση των εορταστικών εκδηλώσεων γίνεται συχνή αναφορά και σε μορφές του παλιού Ρεθύμνου, ενώ εν είδει παραρτήματος ο συγγραφέας δεν παραλείπει να δημιουργήσει και ένα εξίσου ενδιαφέρον κεφάλαιο με τους Αρκάδιους αγώνες και τους συντελεστές τους όλα αυτά τα χρόνια.
       Απ’ όσα παραθέσαμε παραπάνω, παρουσιάζοντας το βιβλίο αυτό, διαφαίνεται η χρησιμότητά του και η εξαιρετική συμβολή του στην ιστορία των εορτασμών του Αρκαδικού γεγονότος όλα αυτά τα χρόνια.  Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό συμπολίτη και φίλο συγγραφέα και του ευχόμαστε υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο της τοπικής μας ιστορίας και των "ρεθεμνιώτικων, γενικότερα, γραμμάτων", στα οποία μεγάλη και ουσιαστική είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του.