Νικολάου Ε. Παπαδογιαννάκη
Ελπινίκης Νικολουδάκη- Σουρή
«Φίλτατέ μοι παπα Βασίλειε, κατασπαζόμενος την
δεξιάν σας, διατελώ όλως υμέτερος»
Το Αρχείο του ιερέως Βασιλείου Παπαδάκη
[Εκδοτικές επιχειρήσεις
Καλαϊτζάκης Α.Ε., Ρέθυμνο 2017, σχ. 8ο (24 Χ 16), σσ. 382]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
«Φίλτατέ μοι παπα
Βασίλειε, κατασπαζόμενος την δεξιάν σας διατελώ όλως υμέτερος».
Έτσι,
πρωτοτύπως - από προσφώνηση προς τον π. Βασίλειο σε επιστολή του Αρχείου του -
επιγράφεται το τελευταίο βιβλίο
συνεργασίας του γνωστού παραγωγικού διδύμου Νικολάου
Ε. Παπαδογιαννάκη και Ελπινίκης Νικολουδάκη- Σουρή,
δια του οποίου προβαίνουν στη δημοσίευση του Αρχείου
του ιερέως
Βασιλείου Παπαδάκη ή Παπαβασιλείου (1850- 1931), το οποίο
περιείχε εκτενές αδημοσίευτο μέχρι σήμερα υλικό, που επιμελώς διαφυλασσόταν από
τον κάτοχό του και χορηγό της έκδοσης κ. Βασίλειο
Ν. Παπαβασιλείου, εγγονό του ιερέως Βασιλείου Παπαδάκη. Κι αν, στο σημείο
αυτό, θυμηθούμε και το προηγηθέν βιβλίο των ίδιων συγγραφέων- ερευνητών με τον παραπλήσιο
τίτλο: «Σεβαστέ μοι θείε, την δεξιάν Σας
ως υιός κατασπάζομαι» - των επιστολών του Αντωνίου Ν. Γιάνναρη προς τον
Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη (2009) - αλλά και άλλα παρόμοια της συγγραφικής παλέτας
των εν λόγω πανεπιστημιακών δασκάλων, βλέπουμε ότι όλα υπηρετούν τον ίδιο σκοπό. συμβάλλουν, δηλαδή, στη
συγγραφή της Ιστορίας του τόπου ή συνθέτουν προσωπογραφίες σπουδαίων μορφών,
δια της προσθήκης– όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στον Πρόλογο του
παρουσιαζόμενου, με το σημείωμά μας αυτό, βιβλίου- νέων ψηφίδων ή και της αντικατάστασης
παλαιών σε ένα μωσαϊκό, το οποίο στο διαρκές γίγνεσθαι επιχειρεί να δώσει τη
συνολική εικόνα γεγονότων σε ορισμένη χρονική περίοδο.
Τη συμπλήρωση αυτήν της ιστορίας του τόπου
οι συγγραφείς, στην προκειμένη περίπτωση, επιτυγχάνουν διά της ανάγνωσης του
υλικού του Αρχείου, σε συνδυασμό με τα εκατοντάδες σχόλια, τα οποία προσθέτουν
υποσελίδια και δείχνουν ανάγλυφα τον αγώνα και τις αγωνίες των πρωταγωνιστών
αλλά και την προσήλωσή τους σε αυτόν, αντί οποιουδήποτε τιμήματος και παρά τα
όποια εμπόδια και τους κινδύνους που, την κάθε στιγμή, ορθώνονται μπροστά τους.
Οι επιστολές και τα έγγραφα του Αρχείου προσφέρουν πλούσιο
υλικό, το οποίο, μέσα από τη μικροϊστορία της περιόδου, συμπληρώνει και
επιβεβαιώνει κενά ή και αναιρεί συμπεράσματα της Ιστορίας της Κρήτης, σε μια
περίοδο ταραγμένη και αβέβαιη για την τύχη της Μεγαλονήσου. Έτσι, ο αναγνώστης
μέσα από τα έγγραφα του Αρχείου έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει βήμα προς
βήμα τις εξελίξεις των γεγονότων, αλλά και να βιώσει προσωπικά την αγωνία των
επιστελλόντων, προκειμένου να δοθεί λύση στο αίτημά τους για την ένωση του
νησιού τους με το ελεύθερο ελληνικό βασίλειο ή του καθορισμού του σχήματος της
Αυτονομίας που τους πρότειναν οι Μεγάλες Δυνάμεις. Στα δύσκολα αυτά χρόνια, ο
π. Βασίλειος κινείται ακαταπόνητος τόσο στον χώρο της Εκκλησίας, που
δεν παύει επιμελώς να διακονεί, όσο και στον αγώνα για την ελευθερία . έχει αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα,
με πρωταγωνιστικό ρόλο στη λύση του δράματος που βιώνουν οι Κρητικοί κατά την
περίοδο αυτήν, μέχρι την τελική αποδοχή και εφαρμογή του σχήματος της
Αυτονομίας.Για την πληρέστερη κατανόηση των γεγονότων
της περιόδου του Αρχείου, αρχικά, παρατίθεται από τους συγγραφείς σύντομο αλλά
εξαιρετικά κατατοπιστικό ιστορικό
διάγραμμα των ετών 1831- 1932, μιας εξαιρετικά σημαντικής για την υπόθεση
της ελευθερίας του τόπου περιόδου, ενώ το εν λόγω ιστορικό διάγραμμα ακολουθεί
και αναλυτικός συσχετιστικός πίνακας των
γεγονότων της ίδιας, περίπου, περιόδου (1927- 1931), στον οποίο γίνεται
συσχετισμός των γεγονότων που συνέβησαν κατά την περίοδο αυτήν τόσο στην Ελλάδα
και τα Βαλκάνια, όσο και στην Κρήτη, καθώς και των μαρτυριών του Αρχείου κατά
την ίδια χρονική περίοδο.
Ακολουθεί η βιογραφία του παπα- Βασιλείου Παπαδάκη (Παπαβασιλείου),
αλλά και του διδασκάλου υιού του, Ευαγγέλου
Παπαβασιλείου, με επίκεντρο τη συμμετοχή του, κυρίως, στα Μαρασλειακά, λόγω
της συνδικαλιστικής του ιδιότητας ως μέλους της Δ.Ο.Ε. (Διδασκαλικής Ομοσπονδίας
Ελλάδος).Η εκτενέστατη περιοδολόγηση των επιστολών και εγγράφων του Αρχείου διευκολύνει
εξαιρετικά την ανετότερη προσέγγισή τους από τον αναγνώστη. Ιδιαίτερα
εντυπωσιάζουν οι σελίδες από το Ημερολόγιο
εξορίας του παπα- Βασιλείου, όπου με
λεπτομέρεια… ώρας (!) o
παπα- Βασίλειος καταγράφει τα γεγονότα της ζωής του, ακόμα και αυτά τα πιο
ασήμαντα, από την ημέρα της σύλληψής του και της παράδοσής του στον
Ουρμπάνοβιτς (20 Αυγούστου 1905) μέχρι και την ημέρα που επιστρέφει στο
Ρέθυμνο, απολυμένος πλέον από την εξορία του στο Ηράκλειο (23 Οκτωβρίου 1905).
Ενδιαφέρον, στο σημείο αυτό, παρουσιάζει και η μελέτη της γλώσσας των επιστολών
και του Ημερολογίου από τους συγγραφείς.
Στη συνέχεια παρατίθεται το βασικό μέρος
του βιβλίου, το Αρχείο του ιερέως Βασιλείου Παπαδάκη ή
Παπαβασιλείου, από εκατό δέκα εννιά (119) έγγραφα αποτελούμενο και το Ημερολόγιο εξορίας του λαμπρού λευίτη, λεπτομερώς
σχολιασμένα από τους συγγραφείς και τα δύο, με 269 υποσελίδιες σημειώσεις.
Το βιβλίο - που αποτελεί έκδοση της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης και
του Εργαστηρίου Μελέτης Γλώσσας και
Λογοτεχνίας στην Εκπαίδευση Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης - κλείνει με
το Επίμετρο, Δημοσιεύματα του Τύπου με τους λόγους που εκφωνήθηκαν «επί τη εκδημία του ιερέως Βασιλείου
Παπαδάκη», Βιβλιογραφία, το Οικογενειακό Δέντρο του π. Βασιλείου κι
ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό.Ευχαριστούμε
θερμά τους εκλεκτούς φίλους κρητολόγους συγγραφείς του παρόντος έργου, κ. Νικόλαο Ε. Παπαδογιαννάκη και Ελπινίκη Νικολουδάκη- Σουρή και γι' αυτό
το τελευταίο πόνημα τους και για την εν γένει προσφορά τους στην τοπική Ιστορία
και τους ευχόμαστε να είναι υγιείς και συνεχώς να ανεβαίνουν στον γόνιμο δρόμο
της συστηματικής και καρποφόρας προσπάθειας τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου