ΑΝΤΩΝΗ Γ. ΠΛΥΜΑΚΗ - Στα βήματα τού Οσίου Ιωάννη τού Ερημίτη και των συν αυτώ 98 θεοφόρων Πατέρων

ΑΝΤΩΝΗ Γ. ΠΛΥΜΑΚΗ

Στα βήματα τού Οσίου Ιωάννη τού Ερημίτη και των συν αυτώ 98 θεοφόρων Πατέρων

[Γραφοτεχνική ΚρήτηςΑ.Ε.Ε, Χανιά 2015, σχ. 8^ο (23,5 Χ 16.5), σσ. 224]

   ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

www.ret-anadromes.blogspot.com

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα όσο και πρωτότυπη εργασία, που παρακολουθεί και καταγράφει βήμα προς βήμα την πορεία τής ζωής τού αγίου Ιωάννου τού Ερημίτη και των συν αυτώ ενενήντα οκτώ θεοφόρων Πατέρων, κυκλοφορήθηκε πρόσφατα, στα Χανιά, από τον αγαπητό και γνωστό, και σε πολλούς Ρεθεμνιώτες, βετεράνο ορειβάτη και σπηλαιολόγο κ. Αντώνη Γ. Πλυμάκη. Τίτλος της: «Στα βήματα τού Οσίου Ιωάννη τού Ερημίτη και των συν αυτώ 98 θεοφόρων Πατέρων». Όλοι οι σταθμοί απ’ όπου κι αν πέρασε ο εν λόγω Άγιος, όλοι οι τόποι που ευλόγησε με την παρουσία του, καταγράφονται λεπτομερώς στις σελίδες τού εν λόγω βιβλίου και προβάλλονται μέσα από παλιούς χάρτες και σχεδιογραφήματα τής Ενετοκρατίας, που, μαζί και με το άφθονο φωτογραφικό υλικό που χρησιμοποιείται, και μάλιστα κάτω από πολλές προοπτικές τού ίδιου τοπίου, μας δίνουν μια σαφή, λεπτομερή όσο και με βάθος άποψη τού κάθε τόπου που καταγράφεται.

Από την εμπειρία και τις γνώσεις που ο συγγραφέας αποκόμισε από τη συγγραφή τού συγκεκριμένου βιβλίου, καθίσταται, θεωρούμε, εξαιρετικά σημαντική η ομολογία του ότι ο άγιος αυτός είναι, σε ολόκληρη την Ελλάδα, η μοναδική, ίσως, περίπτωση τοπικού Αγίου, που η λατρεία του εκδηλώνεται μέσα από τόσες εκκλησίες, εικονοστάσια, σπήλαια, μα και σε τόση και τέτοια έκταση στις καρδιές των πιστών ανθρώπων. Κι όπως κι εμείς σημειώνουμε στο βιβλίο μας για την Ι. Μονή Μεταμορφώσεως τού Σωτήρος Χριστού, Κουμπέ, Ρεθύμνου, ό Ιωάννης ο Ερημίτης ήταν ο πλέον αγαπημένος άγιος των χρόνων τής Ενετοκρατίας, ενώ με βεβαιότητα, στο ίδιο βιβλίο, αποδεικνύουμε ότι και στην εν λόγω Μονή τής πόλης μας, παράλληλα προς αυτήν τού Σωτήρος Χριστού, στα χρόνια τής Ενετοκρατίας, υπήρχε και η λατρεία τού αγίου Ιωάννου τού Ερημίτη.

Κάτω από το ίδιο αυτό πρίσμα, ο κ. Πλυμάκης, με την εμπειρία που διαθέτει και ως βετεράνος σπηλαιολόγος τής Κρήτης, παρατηρεί ότι ανάμεσα σε 115 σπηλαιώδεις ναούς τού νομού Χανίων οι 10 είναι αφιερωμένοι στον άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, δεύτερο άγιο σε συχνότητα σπηλαιωδών ναών αφιερωμένων στη μνήμη του, στα Χανιά, με πρώτο, να προηγείται (με 31 ναούς), τον άλλο Άγιο των σπηλαίων, τον άγιο Αντώνιο.    

Η ύλη τού πολύτιμου αυτού βιβλίου διαρθρώνεται στα εξής κεφάλαια ^. αρχικά, ο συγγραφέας παρουσιάζει λεπτομερώς τα συναξαριακά στοιχεία που αφορούν στον άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη και τους συν αυτώ 98 θεοφόρους Πατέρες, σημειώνοντας την πορεία τους από την Αίγυπτο (μέσω τής Κύπρου και της Μικράς Ασίας) μέχρι την Κρήτη. Οι σταθμοί, στη συνέχεια, του Αγίου, εδώ, στην Κρήτη, μελετώνται εξαντλητικά και με κάθε λεπτομέρεια και με ταυτόχρονη παράθεση ενός εξαιρετικά πλούσιου φωτογραφικού υλικού. Καταγράφονται, επίσης, όλοι οι ναοί (ή τα κλίτη ναών) στους οποίους υπάρχει λατρεία τού Αγίου, τόσο στην ύπαιθρο χώρα όσο και εντός τής πόλης των Χανίων, με επισημότερο, εδώ, και κορυφαίο την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή τής «Κυρίας των Αγγέλων», ή άλλως Γουβερνέτο, στο ακρωτήριο Μελέχας, με πλουσιότατα στοιχεία και άφθονο φωτογραφικό, για την εν λόγω Μονή, υλικό. Ο συγγραφέας, περαιτέρω, προχωρώντας, καταγράφει και τους εκτός τού νομού Χανίων χώρους λατρείας τού Ερημίτου, με πρώτο- πρώτο, στο κεφάλαιο αυτό, αυτόν τής Ι. Μονής Μεταμορφώσεως τού Σωτήρος, Κουμπέ, στο Ρέθυμνο, καθώς και αυτούς των υπολοίπων νομών τής Κρήτης αλλά και τής λοιπής Ελλάδος (Άγιον Όρος, Φθιώτιδα, Κουβαρά Αττικής κ.λπ).

Άλλο σημαντικό κεφάλαιο τού βιβλίου αποτελεί και η καταγραφή των σπηλαίων, στα οποία υπάρχει λατρεία τού Ερημίτη, με κορυφαίο το Καθολικό, στη μαγευτική χαράδρα, το «Αυλάκι τού Αγίου» (όπως, συνήθως, ονομάζεται το γνωστό Αγιοφάραγγο), όπου είναι χτισμένο το μοναστήρι τού Αγίου. Και η έρευνα τού κ. Πλυμάκη ολοκληρώνεται με τα εικονοστάσια που είναι αφιερωμένα στον Άγιο, τους ιερούς ναούς στους οποίους θησαυρίζονται άγια λείψανα τού Ερημίτη και των λοιπών θεοφόρων Πατέρων, καθώς, τέλος, σε ξεχωριστό κεφάλαιο τού βιβλίου, και τις δεκάδες εικόνες τού Αγίου, από το επίκεντρο τής λατρείας τού- στο Γουβερνέτο τού 16^ου αιώνα- αλλά και από άλλα μέρη τής Ελλάδας, όπως την Πάτμο, την Κέρκυρα, τη Μυτιλήνη και αλλού.   

Πρόκειται για μιαν άκρως ενδιαφέρουσα, ευσυνείδητη και εξαιρετικά πυκνογραμμένη εργασία, πρωτογενούς έρευνας, ακραιφνώς θεολογικού, ιστορικού, κρητολογικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, που εδράζεται σε μιαν εξίσου εκτεταμένη γραπτή όσο και προφορική στήριξη. Πρόκειται, τωόντι, για ένα βιβλίο συμβολή σε ό,τι αφορά στην παρουσία και δράση τού Ιωάννου τού Ερημίτη εδώ στην Κρήτη. Για άλλη μια φορά, συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό φίλο δημιουργό τού πολύτιμου αυτού έργου κ. Αντώνη Γ. Πλυμάκη και του ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει για πολλά έτη, ακόμα, τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο των Κρητικών, και όχι μόνο, Γραμμάτων, στα οποία τόσο μεγάλη και ουσιαστική είναι, ομολογουμένως, η μέχρι σήμερα συμβολή του.