Στα Κεραμέ Αγίου Βασιλείου, ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΡΗΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΑΡΚΑΚΗ (1872- 1950)

Στα Κεραμέ Αγίου Βασιλείου

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΡΗΤΗΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΑΡΚΑΚΗ (1872-1950)


ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/

Ένας λαός που δεν έχει ιστορική μνήμη είναι καταδικασμένος να περιέλθει σε αφάνεια και να πεθάνει. Είναι ευτυχείς οι λαοί που μελετούν την ιστορία τους και τους προγόνους τους και ξέρουν να διδάσκονται και να παραδειγματίζονται από τις πράξεις τους και τα επιτεύγματά τους. Ο ανιστόρητος άνθρωπος είναι όν α-πολιτικό, δεν έχει κοινωνικό και πολιτικό ήθος και γι’ αυτό και δεν μπορεί να είναι καλός πολίτης.
Σε αυτήν την έξοχη και, συχνά, ασύλληπτη για τον κοινό νου διάσταση τής «ιστορικής μνήμης» και του παραδειγματισμού των μεταγενεστέρων αισθάνθηκα να εκτείνεται η σημασία τής απόφασης τού «Συλλόγου Κεραμιανών τής Αθήνας “Ο Άγιος Παντελεήμων”» να τιμήσει, με προτομή, σε κεντρικό σημείο τού χωριού του, τον μεγάλο άνδρα Βασίλειο Μαρκάκη, Μητροπολίτη Κρήτης, γέννημα και θρέμμα τού Κεραμέ, δήμου Λάμπης, της πρώην επαρχίας Αγίου Βασιλείου.

Η φωτογραφία αυτή τού Βασιλείου είναι αρκετά γνωστή και κυκλοφόρησε στο α΄μισό τού 20ου αιώνα ως καρτ- ποστάλ.

Έτσι, κατόπιν αιτήματος τού Συλλόγου προς τον αρμόδιο Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίο, συστάθηκε 6μελής Επιτροπή με Πρόεδρο τον Μητροπολίτη προκειμένου να αρχίσει τη διαδικασία υλοποίησης τού στόχου απονομής τιμής στο πρόσωπο τού μακαριστού Μητροπολίτη Βασιλείου.
Τα μέλη τής εν λόγω Επιτροπής είναι:
Πρόεδρος: Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίος με Αναπληρωτή του τον Πρωτοπρεσβύτερο τού Οικουμενικού Θρόνου και Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο τής Ι. Μητροπόλεως Λάμπης π. Ευάγγελο Κοπανάκη.
Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Μιχελακάκης, Πρόεδρος τού Συλλόγου των εν Αθήναις Κεραμιανών «Ο Άγιος Παντελεήμων», με Αναπληρωτή του τον κ. Γεώργιο Αλεβυζάκη, Γενικό Γραμματέα τού ως άνω Συλλόγου.
Γραμματέας: Ο αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Κωνσταντίνος Πετυχάκης, πρώην εφημέριος Κεραμέ, με αναπληρωτή του τον νυν εφημέριο Κεραμέ π. Μιχαήλ Μαθιουδάκη.
Ταμίας: Κωστής Ηλ. Παπαδάκης με αναπληρώτριά του την κ. Πολύμνια Μαρκάκη- Λιοπυράκη, από την οικογένεια τού μακαριστού Μητροπολίτη και
Μέλη: τους Ευάγγελο Σαββοργινάκη, Πρόεδρο τού Τοπικού Συμβουλίου Κεραμέ με Αναπληρωτή του τον κ. Νεκτάριο Πετυχάκη, Πρόεδρο τού τοπικού Συλλόγου Κεραμιανών και η κ. Ειρήνη Κοπανάκη- Χαμογιωργάκη.


Ο Βασίλειος Μαρκάκης γεννήθηκε στον Κεραμέ, δήμου Λάμπης Ρεθύμνης, το έτος 1872. Το Σεπτέμβριο τού 1898, ο Βασίλειος, ιεροδιάκονος ακόμα, διαδέχεται στη διεύθυνση τής Σχολής του Αγίου Πνεύματος το λαμπρό φιλόλογο και λόγιο καθηγητή του Γυμνασίου Ρεθύμνης Μιχαήλ Πρεβελάκη.
Το έτος 1900 πέθανε ο επίσκοπος Αρκαδίας και ο Βασίλειος χειροτονήθηκε από την Ι. Σύνοδο τής Εκκλησίας τής Κρήτης ως επίσκοπος Αρκαδίας. Πέραν των καθαρά εκκλησιαστικών δραστηριοτήτων του, ο Βασίλειος εργάστηκε αποτελεσματικά και στον κοινωνικό τομέα, κάτι που τον καταξίωνε απεριόριστα στη συνείδηση τού πληρώματος τής Εκκλησίας (Πρακτική Γεωργική Σχολή τής Μεσαράς, διάνοιξη κοινοτικών δρόμων κ.λπ.).
Αργότερα, το 1941 και ενώ είχε ήδη ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Αρκαδίας Βασίλειος εκλέγεται Μητροπολίτης στο θρόνο του αγίου Τίτου, στο Ηράκλειο (1941-1950). Η εκλογή τού Βασιλείου σε Μητροπολίτη Κρήτης στη διάρκεια τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλεμου θα τον αναδείξει σε έναν αληθινά φλογερό, έντιμο και αγνό πατριώτη και κληρικό. Εξαπολύοντας πύρινες εγκυκλίους του προς τους ναούς όλης τής Κρήτης, ο Βασίλειος εμψυχώνει από το ένα μέχρι το άλλο άκρο τού νησιού τον Κρητικό λαό και στρέφεται ευθέως κατά των κατακτητών, αναδειχθείς ως ο πνευματικός ηγέτης όλων των αγωνιζόμενων Κρητικών. Ο άμβωνας του αγίου Μηνά έγινε από τον Βασίλειο φάρος ελευθερίας και βήμα περήφανο εναντίον των Γερμανών κατακτητών βροντοφωνώντας, θαρρετά, μετά από κάθε λειτουργία: «Καλή Λευτεριά!», «Και του χρόνου λεύτεροι!».


Συνέπεια αυτής τής αντιστασιακής δράσης του ήταν η σύλληψή του από τους κατακτητές στις 26 Μαρτίου 1942 και η βίαιη απομάκρυνσή του στην Αθήνα, όπου, για μια τριετία περίπου, μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου 1945, κρατήθηκε μακριά από το αγαπημένο του ποίμνιο και κάτω από αυστηρότατη επιτήρηση, κάτι που υπέσκαψε σοβαρά την ήδη εύθραυστη υγεία του και τα τραύματα από τον κλονισμό που γνώρισε η υγεία του, τον καιρό εκείνο, δεν έκλεισαν, ποτέ, μέχρι τον θάνατό του στις 13-1-1950 (περισσότερα για τον άνδρα βλ. στο βιβλίο: Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, Κεραμές και Αγαλλιανός, Ρέθυμνο 2002, σσ. 279- 304).

Ο μητροπολίτης Κρήτης Βασίλειος Μαρκάκης ως εξόριστος, ασθενής στο θεραπευτήριο της Αθήνας "Ευαγγελισμός"

Ευχαριστούμε θερμά και ειλικρινά συγχαίρουμε τον καλό φίλο και συνεργάτη Γιάννη Μιχελακάκη, Πρόεδρο τού Συλλόγου Κεραμιανών της Αθήνας και τα λοιπά μέλη τού εν λόγω Συλλόγου, για την απόφασή τους αυτήν να τιμήσουν τον μακαριστό Μητροπολίτη Κρήτης, στήνοντας του Μνημείο, απλά, όπως απλός και άκρως ταπεινός ήταν και ο ίδιος, στο μεγαλειώδες βάθρο, όπου οι Μεγάλοι Άνδρες, μόνοι τους, με τις γενναίες πράξεις και αποφάσεις τους θεμελιώνουν. Γιατί οι πράξεις αυτές αποτελούν για τους νέους, κυρίως, διδασκαλία υψηλής εθνικής και θρησκευτικής αξίας, που προβληματίζει έντονα και με τρόπο θετικό και βέβαιο σε θέματα που άπτονται τής έννοιας τού χρέους και της ενσυναίσθησης τής κοινωνικής ευθύνης και αγαθοποιΐας.
Εν τη ρύμη τού λόγου να σημειώσουμε τη βαθιά ικανοποίησή μας από την απόφαση αυτήν τού Συλλόγου Κεραμιανών τής Αθήνας, που οφείλεται στο γεγονός ότι η επιθυμία τιμής τού εν λόγω άνδρα ήταν και δική μου επιθυμία, όταν- γράφοντας το βιβλίο τού χωριού (Κεραμές και Αγαλλιανός, Ρέθυμνο 2002, σελ. 303)- βρέθηκα αντιμέτωπος με το κολοσσιαίο έργο του και την προσωπικότητά του, οπότε συγκινημένος και έντονα προβληματισμένος έγραφα: «Παρόλα αυτά, η θαυμάσια αυτή εκκλησιαστική μορφή παραμένει σήμερα εντελώς ξεχασμένη και σ’ αυτό το ίδιο το νησί του, που με τόσο πάθος αγάπησε και υπηρέτησε σε τόσο δύσκολες για τον τόπο στιγμές. Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατό του (Ιαν.1950) και όμως ούτε μια αράδα δεν έχει ακόμα συνταχτεί γύρω από την προσωπικότητα και το θεάρεστο έργο του, ενώ ούτε μια προτομή ή, έστω, ένας δρόμος δεν υπάρχει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ρέθυμνο ή το χωριό του, τον Κεραμέ, που να μας υπενθυμίζει τον άνδρα. Και όμως, ο όλος βίος και η αγία πολιτεία του, η πραότητα, η φιλανθρωπία, η αγάπη του προς το συνάνθρωπο, και, κυρίως, η πατριωτική προσφορά του κατά τα δίσεκτα εκείνα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, θα μπορούσαν, ασφαλώς, να αποτελέσουν λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση από τους μεταγενεστέρους».