ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΓΑΣΠΑΡΗΣ * * * ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΓΑΣΠΑΡΗΣ

 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

         [Εκδόσεις ΟΤΑΝ, Αθήνα 2025, σχ. 8^ο  (24 Χ 17), σσ. 232]

 

 

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

 www.ret-anadromes.blogspot.com

 

Για λογαριασμό των Εκδόσεων «Όταν» κυκλοφόρησε πρόσφατα η τελευταία συγγραφική δουλειά, με τον τίτλο «Διαδρομές και Επισημάνσεις», του ρεθεμνιώτη φιλoλόγου, εικαστικού και ποιητή Αιμίλιου Γάσπαρη. Το παρουσιαζόμενο βιβλίο αποτελείται από μια σειρά κειμένων, παλιές δημοσιεύσεις διαφόρων εντύπων, εφημερίδων, ιστοσελίδων και περιοδικών, που είδαν το φως σε διάστημα αρκετών δεκαετηρίδων. Η θεματική τους αφορά σε τόπους, πρόσωπα, θέματα πολιτικής και κοινωνικής κριτικής, ενώ ένα μεγάλο μέρος καταλαμβάνουν και κείμενα με εντυπώσεις του συγγραφέα από επισκέψεις του στο Αγιώνυμον Όρος.

Το φωτογραφικό μέρος του βιβλίου απαρτίζεται από μια σειρά φωτογραφιών από την ενότητα «Αγιολούλουδα του Υμηττού», που είναι αποτέλεσμα του θαυμασμού του συγγραφέα για τα λουλούδια αυτά, που επιμένουν να υπάρχουν και να ομορφαίνουν τη ζωή μας, παρά τις σύγχρονες κλιματολογικές συνθήκες.

 Πρόκειται για ένα βιβλίο που αγκαλιάζει ολόκληρη την Ελλάδα από την Ξάνθη μέχρι τη Ρόδο, την Κρήτη και το Άγιον Όρος, με εξαίρεση δυο άρθρα που αναφέρονται στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Ξεχωρίζει για τις πολύτιμες ξεναγήσεις του στις εναπομένουσες ομορφιές των ελληνικών πόλεων και για τις εντυπωσιακές σκέψεις που καταθέτει γύρω από την ιδιομορφία τους και για τα φιλοξενούμενα στα όριά τους μνημεία του πολιτισμού.

Ειδικότερα, τα πρώτα κείμενα του βιβλίου αναφέρονται σε τόπους (Αχαρνές, Τριόπετρα του Ρεθύμνου, με ξεχωριστή, εδώ, έκφραση λατρείας στη πανέμορφη Βαρκελώνη, για τις πολύ έξυπνες, όπως παρατηρεί, λύσεις που οι κάτοικοί της, άνθρωποι οργανωτικοί, έδωσαν σε πολλά προβλήματα της πόλης). Αναφέρονται, επίσης, σε Μουσεία (Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης), πρόσωπα και σε σχέσεις τόπων (Κρήτη- Λυβύη), όπου αναγνωρίζονται πολλά κοινά σημεία.

Ο τόπος αποτελεί το πεδίον μιας αναζήτησης και μιας διερεύνησης για τον συγγραφέα, που άλλοτε τρυφερή και ερωτική έρχεται και τον αγκαλιάζει και τον γεμίζει με «δείγματα» μιας αύρας που τον συνεπαίρνει και τον καθοδηγεί κι άλλοτε με «δήγματα» που τον πονούν αφόρητα και τού αφήνουν πληγές ανεπούλωτες, για να αναφερθώ σε δυο χαρακτηριστικές λέξεις από τον τίτλο ενός προηγηθέντος πονήματός του.

Στο παρουσιαζόμενο, επίσης, βιβλίο του ο συγγραφέας κρίνει και επικρίνει την επικρατούσα κατάσταση τόσο στο Ρέθυμνο και την Αθήνα, όσο και παντού της Ελλάδας και με λόγο δριμύ και ιδιαίτερα τσεκουράτο και καυστικό, καταθέτει τις απόψεις του τόσο στα πολιτικά και οικονομικά, όσο και στα κοινωνικά πράγματα της ελληνικής πολιτείας κατά την περίοδο, κυρίως, των ετών 2011- 2013. Ιδιαίτερα, περαιτέρω, τον απασχολούν στις κρίσεις του αυτές και θέματα που άπτονται της εκπαιδευτικής μας κακοδαιμονίας, αλλά και του πολιτισμού τού τόπου μας, που πλήττεται από μεγάλες φαραωνικές πληγές, που ακούνε στο όνομα ζητιανιά, λαθρομετανάστες, γκράφιτι, πορνεία και ναρκωτικά. Οργώνει όλες τις αθηναϊκές συνοικίες από τη μια άκρη της πρωτεύουσας ως την άλλη, έρχεται αντιμέτωπος και παρακολουθεί με απογοήτευση την κατάστασή τους και συχνά τον εξευτελισμό ενός κόσμου παρακμής και ασυδοσίας. Ταξιδεύει, κινείται και παρακολουθεί τα πάντα από κοντά και βρίσκει μπροστά του έναν κόσμο που έχει καταντήσει αγιάτρευτα άρρωστος και μολυσματικός, ώστε ο συγγραφέας να πικραίνεται και να εκδηλώνει έντονα την πίκρα του αυτήν από τη σύγχρονη εξέλιξη των πραγμάτων, γιατί οι αλλαγές δεν γίνονται, πάντοτε, όμορφα και αρμονικά. Ο κόσμος, θεωρεί ο συγγραφέας, δεν αλλάζει έτσι απλά με κούφια προοδευτικά λόγια και με δήθεν επαναστατικές διαθέσεις και συμπεριφορές. Στις κρίσεις και στις παρατηρήσεις του αυτές ανταποκρίνεται, να σημειώσουμε, το δεύτερο σκέλος του τίτλου του βιβλίου, «επισημάνσεις», ενώ στις επισκέψεις του σε τόπους της Ελλάδας και του εξωτερικού το πρώτο, «διαδρομές».   

Ιδιαίτερα εντυπωσιακές και οι σελίδες που αναφέρονται στον Διονύσιο Σολωμό, του οποίου την ποίηση ο συγγραφέας παρουσιάζει σαν φάρο που φωτίζει δυναμικά και ρωμαλέα τη λογοτεχνική πορεία του ελληνικού έθνους, ενώ στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου- στα Αγιορείτικα, όπως τα ονομάζει- ξεδιπλώνεται πλούσια το μεγάλο λογοτεχνικό χάρισμα του συγγραφέα. Τα κείμενα αυτά αποπνέουν περισσότερο άρωμα ευαισθησίας, θρησκευτικής πίστης, ανθρωπιάς, ανάμνησης και αγάπης. Εδώ, με χαρακτηριστική άνεση ονοματίζει και προσδιορίζει τους τόπους της αγιορείτικης χερσονήσου, τα μοναστήρια, τις σκήτες και τα κελιά, συνεχίζοντας τις εύστοχες παρατηρήσεις και επισημάνσεις του γύρω από τη φιλοξενία, τον πλούτο, την πίστη, τα κειμήλια (εικόνες, χειρόγραφα, περγαμηνές και κώδικες) και ξεχωρίζοντας απ’ όλα τα μοναστήρια, την Ι. Μονή Φιλοθέου.

Παντού ο λόγος του συγγραφέα εκφράζει τις έντονες αναμνήσεις του από τις «διαδρομές» του με θαυμάσια και λεπτότατα συναισθήματα, ενώ παντού αφήνει να αναδύονται και οι ομορφάδες των περιγραφόμενων τόπων. Συνήθως, σύντομες και κοφτές οι προτάσεις ανεβαίνουν στην καρδιά του αναγνώστη τους ηχηρές, όμορφες, ζωηρά ποιητικές. Ο λόγος εμφανίζεται συχνά βαθιά αλληγορικός, πάντως κομψός, λεπτός και εύχαρης. Οι τίτλοι προδιαθέτουν- από την πρώτη, κιόλας, στιγμή- για το περιεχόμενο, που αποπνέεται συχνά και με γενναιόδωρη κοινωνική, πολιτική και φιλοσοφική διάθεση, με πλούσιες χρωματικές κλίμακες, που απορρέουν από την παλέτα του μεγάλου λογοτεχνικού ταλέντου του συγγραφέα, που, όπως είπαμε, συμβαίνει να είναι και ποιητής και ζωγράφος.

Ιδιαίτερες ευχές και ευχαριστίες στον εκλεκτό φίλο και συνάδελφο Αιμίλιο Γάσπαρη, ακάματο του Λόγου και της Ποίησης εργάτη, και γι’ αυτήν την τελευταία γόνιμη και δημιουργική παρουσία του στα Ελληνικά Γράμματα.