100 χρόνια Δημοτικός Κήπος Ρεθύμνου * * * Σύντομο Ιστορικό- Η πανηγυρική Μουσική Εκδήλωση

 

  100 χρόνια 

Δημοτικός Κήπος Ρεθύμνου

         (Σύντομο Ιστορικό- Η πανηγυρική Μουσική Εκδήλωση)

 

 

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

  www.ret-anadromes.blogspot.com

 

         Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το εορταστικό διήμερο για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ίδρυση του Δημοτικού Κήπου Ρεθύμνου, όπου λόγος και μουσική συνέπλεξαν αρμονικά, υφαίνοντας ένα πολύχρωμο πανόραμα ιστορικής μνήμης και καλλιτεχνικής δημιουργίας.  Μετά την πρώτη πανηγυρική εκδήλωση- αφιέρωμα στα 100χρονα τού Δημοτικού Κήπου της πόλης μας (1925- 2025), που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2025 με επίκεντρο την ιστορική του διαδρομή, ακολούθησε και δεύτερη, εξίσου ενδιαφέρουσα εκδήλωση, μουσική τη φορά αυτή, τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου, στον ίδιο καταπράσινο χώρο του Κήπου, με τη νύχτα να τον τυλίγει απαλά. Έτσι, ολοκληρώθηκε ένα διήμερο λαμπρών εκδηλώσεων, ζωντανής γιορτής μουσικής, μνήμης και πολιτισμού, που τίμησαν και ανέδειξαν το σημαντικό τούτο ορόσημο για την πόλη μας.

 

        Σύντομο Ιστορικό

 

Απέναντι από τα Χασαπιά των παιδικών μας χρόνων (δεκαετία 1950) απλωνόταν ο Δημοτικός μας Κήπος, ίδια όαση, πυκνή, τρυφερή και ξεκουράστρα. Στον ίδιο αυτόν χώρο, επί Τουρκοκρατίας, κείτονταν αναστενάρικα τα τούρκικα μεζάρια. Σήμερα ο Κήπος εξακολουθεί να κοσμεί την ίδια περιοχή, όμως τα Χασαπιά που χρησιμοποιώ, εδώ, ως σημείο αναφοράς της μνήμης έχουν πάψει πια από το 1963 να υπάρχουν.

 

  α. Οι δημοτικοί Κήποι του Ρεθέμνους

 

Αξίζει να υπενθυμίσω, με την ευκαιρία αυτή, όσα αναφέρω και στο βιβλίο μου «Ρέθυμνο 1900–1950» (σσ. 76–82) – πράγματα που ειπώθηκαν και τις μέρες αυτές, αλλά ως Ρεθεμνιώτες οφείλουμε να τα γνωρίζουμε καλά, όπως και τη λοιπή τοπική μας ιστορία. Πριν από τον σημερινό Δημοτικό Κήπο, το Ρέθυμνο διέθετε άλλους τέσσερις, ναι, τέσσερις (!) Κήπους: ο πρώτος, πριν από το 1850, στον Κάτω Μασταμπά· ο δεύτερος, γύρω στο 1890, στη σημερινή Σχολή Αστυνομίας (γνωστότερη ως Σχολή Χωροφυλακής)· ο τρίτος, το 1894, στην οροφή του Πύργου του Νερού, που υψωνόταν δίπλα στο σημερινό Τελωνείο· και ο τέταρτος, το 1899, στην ίδια θέση, ξαναφυτεμένος αυτή τη φορά από τους Ρώσους, κατά την Κρητική Πολιτεία.

 

 β. Ο σημερινός δημοτικός Κήπος

 

Η δημιουργία του σημερινού Κήπου ξεκίνησε- για να βάλουμε τα πράματα στη σωστή τους βάση- επί της δημαρχίας του Μενέλαου Παπαδάκη (1923- 1925), από τ’ Ακούμια Αγίου Βασιλείου, στα χωραφοτόπια του Εφκαφίου- πρώην τουρκικά μεζάρια (νεκροταφεία)- τα οποία είχαν περιέλθει στη δικαιοδοσία του Δήμου, με παραχωρητήριο πράξη του 1918, που εκτελέστηκε λίγο αργότερα, στα 1925, όταν Δήμαρχος Ρεθύμνου ήταν ο εν λόγω Παπαδάκης.

Όμως, η ουσιαστική, υλοποίηση κι ολοκλήρωση του έργου ανήκει στον διάδοχό του, Τίτο Πετυχάκη, σπουδαίο ρέκτη του πράσινου και του ωραίου. Αυτός ο δήμαρχος ηγήθηκε, γενικότερα, μιας πραγματικής σταυροφορίας για τον εξωραϊσμό και τη διάδοση του πράσινου στην πόλη του Ρεθέμνους. Σε αυτόν οφείλονται, μεταξύ άλλων, και οι φυτεύσεις των πεύκων στον λόφο του Εβλιγιά – τα γνωστά μας σήμερα «Πευκάκια».

Ο Δημοτικός Κήπος, συνολικής έκτασης 2500 τ.μ., αποτέλεσε έργο πρωτοποριακό για την εποχή του και βραβεύτηκε τόσο από την Ακαδημία Αθηνών όσο και από τον βασιλιά Γεώργιο Β΄ με χρυσό μετάλλιο και χρηματικό έπαθλο 180.000 προπολεμικών δραχμών, που χρησιμοποιήθηκαν για την περιτοίχισή του. Και όλα αυτά και με την καθοριστική συμβολή και του αδικοχαμένου αρχικηπουρού Δημητρού Μανωλεσάκη (Μανωλέσου), ο οποίος με αφοσίωση φρόντιζε όχι μόνο τον Κήπο, αλλά και τα δεντρύλλια στον Εβλιγιά, κουβαλώντας ο ίδιος με μουλάρια το νερό για το πότισμά τους.

Ο Κήπος πρέπει να πούμε ότι υπήρξε η καλύτερη αξιοποίηση του χώρου των τουρκικών νεκροταφείων (μεζαριών), που, επί Τουρκοκρατίας, απλώνονταν έξω από το παλιό βενετσιάνικο τείχος. Εκεί όπου η γης χόρτασε από τούρκικα κουφάρια, σήμερα θεριεύουν οι θεόρατες κουκουναριές και οι πρασινάδες του Δημοτικού μας Κήπου. Κι έγινε από τότε ο Κήπος μας πετράδι αστραφτερό στο σκουριασμένο από την υγρασία δαχτυλίδι της παραμυθένιας πολιτείας μας.

 

          Οι μουσικές εκδηλώσεις

 

Η Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου

Πρώτη στη σκηνή εμφανίστηκε η Φιλαρμονική του Δήμου μας υπό τη διεύθυνση του Αρχιμουσικού Στέλιου Αποστολάκη, που παρουσίασε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόγραμμα, ειδικά διαμορφωμένο για τη βραδιά, με αξέχαστες επιτυχίες των Μάνου Χατζιδάκι, Μίμη Πλέσσα (με μουσικά θέματα από τον ελληνικό κινηματογράφο) και Μίκη Θεοδωράκη. Ερμηνείες γεμάτες μουσικότητα ανέδειξαν την πλούσια μεθυστική παρτιτούρα με ποικίλες αποχρώσεις και εντυπωσιακή ενορχηστρωτική ευρηματικότητα. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αριστοτεχνική διαχείριση των δεξιοτεχνικών απαιτήσεων του κάθε οργάνου, καθώς και η λεπτομερώς προσεγμένη απόδοση της φραστικής δομής. Όλα αυτά γοήτευσαν το κοινό, χαρίζοντάς του στιγμές αυθεντικής μέθεξης και αποσπώντας το θερμό του χειροκρότημα.

Η Δημοτική Χορωδία Ρεθύμνου

Στη συνέχεια, τη σκυτάλη πήρε η Δημοτική Χορωδία Ρεθύμνου, υπό τη Διεύθυνση τής Ισιδώρας Χαλκιαδάκη, με συνοδεία στο πιάνο από τη Νατάσα Εφεντάκη και στα κρουστά από τούς Β. Λινοξυλάκη και Στ. Ρουκουνάκη. Χιουμοριστικά τραγούδια, με γούστο και καλαισθησία, ζωντάνεψαν μέσα από το διαλογικό στοιχείο, ενώ οι παιχνιδιάρικες κινήσεις των χορωδών πρόσθεσαν μια διακριτική θεατρικότητα. Η παράσταση, γεμάτη νεύρο και ζωντάνια, φώτισε την ευρηματικότητα και τη χαρά της μουσικής επικοινωνίας. Έτσι, η Δημοτική μας Χορωδία κατάφερε να αναδείξει με ακρίβεια την ποικιλία των όψεων ενός πραγματικά συναρπαστικού ρεπερτορίου.

Η Παιδική Χορωδία & Chorus ’87 του Συνδέσμου Διαδόσεως Καλών Τεχνών Ρεθύμνου

Η βραδιά ολοκληρώθηκε με την Παιδική Χορωδία & Chorus ’87 του Συνδέσμου Διαδόσεως Καλών Τεχνών Ρεθύμνου (Ελληνικό Ωδείο), υπό τη διεύθυνση του Γ. Μεντζελόπουλου, με τη συνοδεία του Κ. Κωστουράκη στο πιάνο και της Β. Κατριτζιδάκη στο φλάουτο. Τα παιδιά του Α΄ Μέρους μάγεψαν με τρία παιδικά τραγούδια, ενώ η Chorus ’87 ταξίδεψε το κοινό σε νοσταλγικές επιτυχίες του παρελθόντος. Με καθαρότητα και σαφήνεια στη διαστρωμάτωση των ηχοχρωμάτων, η χορωδία χάρισε ένα πολυδιάστατο ηχητικό αποτέλεσμα, με βάθος, προοπτική και έντονες εκφραστικές αντιθέσεις. Οι σφικτές ταχύτητες και η σαφής άρθρωση των φράσεων, σε συνδυασμό με χαρακτηριστικούς, μελετημένους αδρούς τονισμούς, ανέδειξαν τις αντιθέσεις μεταξύ των διαφορετικών μουσικών ενοτήτων.

Σε κάθε περίπτωση το εορταστικό διήμερο για τα 100χρονα τού Δημοτικού μας Κήπου ήταν απεριόριστα απολαυστικό. Η πρώτη ημέρα γέμισε με ιστορικές εμβαθύνσεις, ενώ η δεύτερη σφραγίστηκε από πλούσιες μουσικές διανθίσεις, σε κλίμα βαθιά δοξαστικό και εορταστικό. Ιδιαίτερες ευχαριστίες αξίζουν στους διοργανωτές, τόσο στον Δήμο μας – Τμήμα Πρασίνου και Αστικού Περιβάλλοντος – όσο και στην Περιφέρεια Ενότητας Ρεθύμνης, για την πολύτιμη συμβολή τους στην ποιότητα και την επιτυχία των εκδηλώσεων.