ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ε. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ - Ο ΒΑΘΥΣ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΛΟΓΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ε. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ

Ο ΒΑΘΥΣ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΛΟΓΟΣ

Διεπιστημονική ερμηνεία τής έννοιας τής ψυχής

[Εκδόσεις «Παρρησία», Αθήνα 2014, σχ. 16^ο (17 Χ 12), σσ. 176]

           ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

                www.ret-anadromes.blogspot.com

Καρπός έντονων προβληματισμών και μακροχρόνιων υπαρξιακών αναζητήσεων είναι το νέο βιβλίο τού κ. Γεωργίου Ε. Κρασανάκη, με τον προς ανάγνωση προτρεπτικό και, άμα, ποιητικό τίτλο: «Ο βαθύς περί Ψυχής Λόγος» και τον βαρύγδουπο και επιστημονικά εντυπωσιακό υπότιτλο: «Διεπιστημονική ερμηνεία τής έννοιας τής ψυχής».

Ομότιμος Καθηγητής Ψυχολογίας τού Πανεπιστημίου Κρήτης ο κ. Κρασανάκης και πρώην Κοσμήτορας τής Σχολής Επιστημών Αγωγής, είναι, σαφώς, ο καθ’ ύλην αρμόδιος επιστήμων να διαπραγματευτεί και διαχειριστεί ένα τέτοιο λεπτό και επιστημονικό θέμα, που είναι καρπός- μαζί και με δεκάδες άλλα ψυχολογικά και παιδαγωγικά του βιβλία- των πλούσιων και  πολύχρονων επιστημονικών σπουδών του σε Πανεπιστήμια τής Ελλάδας και του Εξωτερικού [Γενεύης- Παρισίων (Σορβόνης- Paris V] και τής επιτυχούς μακράς πανεπιστημιακής τού διδασκαλίας.

Στη μελέτη του αυτήν ο κ. Κρασανάκης, ως «ελεύθερος σκοπευτής» πλέον, επιχειρεί να ερμηνεύσει μια βασική επιστημονική έννοια, την έννοια τής ψυχής, με όσο το δυνατόν απλούστερο τρόπο, απευθύνοντας τον λόγο και σε αυτόν τον απλό άνθρωπο (και, μάλιστα, κυρίως σε αυτόν, μπορώ να ομολογήσω) και όχι αποκλειστικά και μόνο στην πανεπιστημιακή κοινότητα των φοιτητών και καθηγητών, όπως έκανε στο παρελθόν, πιστεύοντας, πάντως- κάτι που το διαπιστώσαμε και εμείς «ιδίοις όμμασιν»- ότι η ανθρωπολογική αυτή μελέτη μπορεί, τελικά, να φανεί χρήσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο, επιστήμονα και μή.

Από τα μεγαλύτερα και δυσκολότερα προβλήματα θεωρείται η αναζήτηση τού βάθους τής ψυχής, αφού η ψυχή είναι άγνωστη και το βάθος της απρόσιτο. Να αναζητήσουμε, δηλαδή, το τι συνέχει την ψυχή, αυτά τα «τρίσβαθα» τής ψυχής. Πρόκειται για ένα μεγάλο και άγνωστο μυστήριο, το οποίο συνοδεύουν πολλές και άγνωστες ερωτήσεις, όπως οι εξής:

·        γνωρίζουμε την ψυχή μας;

·        μπορούμε να την ορίσουμε;

·        η Ψυχολογία ως επιστήμη τής ψυχής, με τη μεγάλη πρόοδο που έχει σημειώσει, αποκαλύπτει τον «βαθύν λόγον» και τον «βυθόν» τής ψυχής μας;

·        ο ψυχικός άνθρωπος είναι ήδη γνωστός ή παραμένει ακόμα άγνωστος;

·        μήπως το μεγάλο αυτό θέμα είναι ψυχολογικό και μάλιστα φιλοσοφικό και θεολογικό;

Οι ερωτήσεις αυτές θέτουν, διεπιστημονικά, έντονα το περί ψυχής πρόβλημα, το οποίο απασχόλησε τον άνθρωπο όλων των εποχών. Και πράγματι, το περί ψυχής πρόβλημα απασχόλησε και απασχολεί φιλοσόφους, θεολόγους, ψυχολόγους όσο και ερευνητές άλλων επιστημονικών χώρων και όσα οι έρευνές τους έφεραν στο φως οδήγησαν σε εξαιρετικά χρήσιμες θεωρίες. Έτσι, και στην παρούσα μελέτη του, το πρίσμα κάτω από το οποίο ο συγγραφέας μελετά την έννοια τής «ψυχής» είναι, βέβαια- επιστήμονα ψυχολόγου όντος- πρωτίστως το ψυχολογικό, αλλά, κατ’ επέκτασιν, είναι και το φιλοσοφικό και θεολογικό, τα οποία συνεξετάζει ενδελεχώς (καίτοι μη ειδικός επ’ αυτών των τελευταίων επιστημών), προτείνοντάς μας, προς τούτο, μίαν άκρως εμπεριστατωμένη και επιστημονικά ακριβή φιλοσοφική και θεολογική ερμηνεία, παραθέτοντάς μας πλήθος θέσεων τόσο φιλοσοφικών (αρχαίων και νεότερων φιλοσόφων), όσο και θεολογικών (Πατέρων τής Εκκλησίας και εκκλησιαστικών συγγραφέων), επί του προβλήματος τής ψυχής, οργανώνοντας και δομώντας μιαν όλως πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα διεπιστημονική εξέταση τού όλου θέματος και τής έννοιας τής ψυχής.

Σαφώς, εκτεινόμενος περαιτέρω, διευκρινίζει ο συγγραφέας και δίνει το στίγμα έρευνας και ενδιαφέροντος τού κάθε επιστήμονα που ασχολείται με το θέμα τής ψυχής. Έτσι, για τον Ψυχολόγο, λέγει, η ψυχή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δέσμη των λειτουργιών που συνδέουν το άτομο με τον περιβάλλοντα κόσμο. Είναι μια έννοια, ένας όρος, ένα όνομα για μια μεγάλη ομάδα ψυχικών φαινομένων. Ψυχή, δηλαδή, είναι το σύνολο των ψυχικών φαινομένων και λειτουργιών. Κάτι τέτοιο, φυσικά, θα διευκρινίσει στη συνέχεια, δεν το αποδέχονται ούτε οι φιλόσοφοι ούτε οι θεολόγοι, για τους οποίους η ψυχή είναι οντότητα αυθυπόστατη με ορισμένα όλως ευδιάκριτα χαρακτηριστικά. Ενδιαφέρουσα παρεμβαίνει, στο σημείο αυτό, η προσωπική άποψη τού κ. Κρασανάκη, αποτέλεσμα εμπειρίας και επιστημονικής αρτιότητας, ότι, δηλαδή, όσα διδάσκει η Επιστήμη τής Ψυχολογίας θα μπορούσαν να τύχουν ενός ευρύτερου και βαθύτερου φιλοσοφικού και θεολογικού προβληματισμού, όχι τόσο σε επίπεδο ερευνητικό αλλά, περισσότερο, σε επίπεδο προσωπικό, ατομικό. Άποψη, πιστεύουμε, που φανερώνει το βάθος τής διανοητικής και επιστημονικής ωριμότητας τού συγγραφέα, αλλά και το βάθος τής χριστιανικής του ευσέβειας και αντίληψης που τον διακρίνει στα προσωπικά και επιστημονικά του «πιστεύω».

Ο κ. Κρασανάκης αντιμετωπίζοντας το πλήρωμα τής προσωπικής του χριστιανικής ευσέβειας, αφενός, και της επιστημονικής του πληρότητας, αφετέρου και στο τέρμα ευρισκόμενος, πλέον, δεκαετιών μελέτης και παραγωγής επιστημονικού λόγου, βλέπει ότι όλα όσα μάς αποκαλύπτουν η επιστημονική έρευνα και διδασκαλία αφήνουν πίσω τους ένα αξιόλογο υπόλοιπο, το οποίο χρήζει περαιτέρω διευκρινίσεων και διασαφήσεων από πράγματα που βρίσκονται εκτός των ορίων τής επιστήμης (Ψυχολογίας), στον χώρο τού υπερφυσικού και υπέρλογου (Θεολογία- Φιλοσοφία), αλλ’ όχι, βέβαια, και παράλογου. Διότι αλλιώς, όπως χαρακτηριστικά ο συγγραφέας σημειώνει, ο επιστημονικός λόγος «λαχανιάζει», αδυνατώντας να αποκαλύψει μόνος του όσα ο νους και οι αισθήσεις αδυνατούν να συλλάβουν.     

Ο κ. Γεώργιος Ε. Κρασανάκης είναι άξιος τού δικαίου, όλων μας, επαίνου ότι: «ὂντως καλόν ἒργον εἰργάσατο, ἐπειδάν καί ἐτελείωσεν αὐτό». Ευχή μας να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει επί μακρόν τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο τής ψυχολογικής επιστήμης, την οποίαν επί δεκαετίες με τόσο ζήλο και επιστημονική ευσυνειδησία και πληρότητα υπηρέτησε και συνεχίζει να υπηρετεί και όπου τόσο μεγάλη είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του.