ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
η Μητρόπολη των χριστιανικών εορτών
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Το άρθρο μας αυτό ίσως φανεί για μερικούς
ότι το ξεκινούμε κάπως «ανάποδα». ενώ,
δηλαδή, μιλάμε για Χριστούγεννα, εμείς ξεκινούμε από την Ανάσταση και σ’ ένα
μεγάλο μέρος αυτού συνεχίζουμε συμπορευόμενοι με το θείο γεγονός και τη
θεολογία τής Αναστάσεως. Και αυτό προκειμένου, όλως οξυμώρως, να στηρίξουμε
μιαν αποτελεσματικότερη επιχειρηματολογία γύρω από το βαθύτερο νόημα τής εορτής
των Χριστουγέννων!.. Τόσο αλληλένδετα και αλληλοσυμπληρούμενα είναι τα δύο αυτά
μέγιστα γεγονότα τού χριστιανισμού, τα Χριστούγεννα και η Ανάσταση.
Εάν, λοιπόν, λέγει ο απόστολος των Εθνών,
Παύλος (Α΄ Κορ. 15, 19), ο Χριστός δεν ανέστη, εμείς οι χριστιανοί, οι οποίοι
μόνη μας ελπίδα έχουμε Χριστόν Αναστημένο (που με την
Ανάστασή Του, δηλαδή, θα μας επιβεβαίωνε ότι θα ακολουθήσει και η ανάσταση η
δική μας), θα είμαστε οι πιο αξιοθρήνητοι, οι πιο ελεεινοί και εξαπατημένοι απ’
όλους τους ανθρώπους. Έτσι, ο Παύλος χρίει, αυτομάτως, την Ανάσταση ως την
υψίστη, τη μεγαλύτερη εορτή τής χριστιανοσύνης. Αλλά και αν ο Χριστός δεν
γεννιόταν, δεν θα είχαμε, φυσικά, ποτέ την Ανάσταση και όλα τα συμπαρομαρτούντα
αυτήν, συμπληρώνει ο ιερός Χρυσόστομος και συνδέει, έτσι, αναπόσπαστα τη
Γέννηση τού Σωτήρος με την Ανάστασή Του. Γι’ αυτό και χαρακτηρίζει τα
Χριστούγεννα ως τη “Μητρόπολη των εορτών” τής χριστιανικής πίστης και της
ορθόδοξης Εκκλησίας. Πέρα απ’ όλα αυτά, στη ζωή και στην παράδοση τής Εκκλησίας
και οι δύο αυτές μεγάλες εορτές τής Χριστιανοσύνης έχουν μιαν όλως ιδιαίτερα
μεγάλη και σπουδαία σημασία, γιατί έπαιξαν και οι δυο σημαντικό ρόλο στην
υπόμνηση και διασφάλιση τού ορθοδόξου δόγματος: Όπως το Πάσχα υπογράφει και σφραγίζει το δόγμα τής θεότητας τού Κυρίου,
έτσι και τα Χριστούγεννα σφραγίζουν και διασφαλίζουν το δόγμα τής ανθρωπότητάς
Του. Στην Ανάσταση βλέπουμε τον άνθρωπο
ως Θεό, στη Γέννηση βλέπουμε τον Θεό ως άνθρωπο μες στη φάτνη ανακείμενον.
Έτσι, με το
γεγονός τής Βηθλεέμ δεν έχουμε, ουσιαστικά, ανύψωση τού Θεού αλλά ανύψωση και
θέωση τού ανθρώπου. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος, για να γίνουμε εμείς οι
άνθρωποι κατά χάρη «θεοί». Ο Θεός στη φάτνη φανερώνεται και γίνεται ως «εις
εξ ημών», σαν ένας από εμάς τους κοινούς ανθρώπους. Γι' αυτό και η θεολογία τής
σάρκωσης είναι, ουσιαστικά, «κενωτική» θεολογία. Ο Θεός «κατέρχεται», με τη
σάρκωσή Του, στον κόσμο μας, «κενούται» (= «αδειάζει») από τη δόξα που είχε, για
να υψώσει και «πληρώσει» τον άνθρωπο με τη «δόξα» Του, όπως την ύμνησαν οι
άγγελοι την ιερή εκείνη νύχτα των Χριστουγέννων, στο σπήλαιο τής Βηθλεέμ. Στη
Βηθλεέμ, τότε, σαρκώθηκε ο Θεός και γεννήθηκε ο «νέος Άνθρωπος»,
ο «πνευματικός» Αδάμ. Ο Θεός, σύμφωνα με τον άγιο Συμεών τον Νέο
Θεολόγο, ένωσε πραγματικά όλη την υπόσταση τής Θεότητας του με τη δική μας
φύση, την έσμιξε άμικτα με αυτήν και την έκανε ναό άγιο του. Έτσι, ο
ποιητής τού Αδάμ έγινε ατρέπτως και αναλλοιώτως και τέλειος άνθρωπος.
Μπορούμε,
λοιπόν, να ισχυριστούμε ότι τα Χριστούγεννα παρουσιάζονται πιο πολύ ως η
εορτή τού ανθρώπου παρά του Θεού (όπως, αντίθετα, συμβαίνει με την
Ανάσταση). Είναι η γενέθλια ημέρα τού Χριστού ως Ανθρώπου, αλλά και του
καθενός από μας μέσα στην πίστη και την αγάπη τού Θεού. Γι’ αυτό και η Εκκλησία, από παλιά,
κατά των αιρετικών που αρνήθηκαν την ανθρώπινη φύση τού Ιησού (π.χ. των μονοφυσιτών), χρησιμοποίησε ως απόδειξη
τη θεία ενσάρκωση και ενανθρώπισή του, ενώ εναντίον εκείνων που αρνήθηκαν και
τυφλά ακόμη συνεχίζουν να αρνούνται τη θεία φύση τού Χριστού, τη θεότητά Του,
χρησιμοποίησε ως απόδειξη τη θεία Του Ανάσταση. Είναι, λοιπόν, το Άγιον Πάσχα “εορτή εορτών και Πανήγυρις Πανηγύρεων”,
αλλά και τα Χριστούγεννα, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, καθίστανται η Μητρόπολη, η Μητέρα και η ρίζα τού
συνόλου των εορτών.
Η γέννηση τού Ιησού, ως ανθρώπου,
παρουσιάζεται στην Καινή Διαθήκη ως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην
ιστορία τής ανθρωπότητας και παρόμοια εκφράζονται γι’ αυτήν και οι
εκκλησιαστικοί Πατέρες και συγγραφείς κατά τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες.
Αυτή η σημαντική Δεσποτική εορτή
τής κατά σάρκαν γεννήσεως τού Κυρίου είναι ξεχωριστή και, σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο
τον Ναζιανζηνό, δεν θα πρέπει να συγχέεται με τα γενέθλια οποιουδήποτε κοινού ανθρώπου, αφού στα Γενέθλια αυτά τού
Κυρίου εορτάζουμε το μοναδικό και ανεπανάληπτο γεγονός τής θείας Γέννησης, το
γεγονός ότι "Θεός εφάνη εν ανθρώποις δια γεννήσεως". Τα Γενέθλια τού Σωτήρα, με την έννοια
που τους δίνει ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ως Θεοφάνια [(από Θεός+ φαίνομαι= θεολογικός
όρος που δηλώνει την εμφάνιση, τη φανέρωση τού Θεού)], είναι γιορτή "αρχαιότατη",
που- όπως, ίσως, γνωρίζουμε- μέχρι την Δ' εκατονταετία "συνεορταζόταν την
6η Ιανουαρίου, μαζί με τη μεγάλη εορτή τού Βαπτίσματος», με
την καθολικότερη επίκληση Επιφάνια [αρχ. ρήμα επιφαίνω/-ομαι= εμφανίζομαι
(προκειμένου περί θεού), παρουσιάζομαι αποκαλυπτικά].
Όταν αυτό είναι το βαθύτερο νόημα των
Χριστουγέννων, μπορούμε πολύ καλά να κατανοήσουμε πόσο ανταποκρίνεται στις
μέρες μας ο εορτασμός των περισσότερων ανθρώπων στη αληθινή σημασία των
Χριστουγέννων. Σίγουρα τα Χριστούγεννα δεν είναι και δεν θα πρέπει να είναι μια
εορτή ρουτίνας ή εθιμοτυπίας. Για τους χριστιανούς τής συνείδησης και του
βαθύτερου ψυχικού βιώματος τα Χριστούγεννα είναι ένα μυστήριο απρόσιτο, άφατο
και ανέκφραστο ακόμα και στον πιο μεγάλο σοφό. Τα Χριστούγεννα είναι πέλαγος
και ωκεανός έμπρακτης και ενσάρκου αγάπης, επειδή ακριβώς ο Θεός από βαθιά,
ακένωτη προς τον άνθρωπο αγάπη έγινε- διά της Γεννήσεως Του- ένσαρκη εικόνα του, τέλειος άνθρωπος, για να γεμίσει και ολοκληρώσει με τον ωκεανό τής
αγάπης Του ολόκληρη την κτίση, λογική και άλογη. Μέσα στην Εκκλησία τα
Χριστούγεννα είναι η εορτή που βοηθά τους πιστούς να βιώσουν την ενσάρκωση και
ενανθρώπηση τού Χριστού όχι ως ένα αλλοτινό γεγονός, του καιρού εκείνου, αλλά
ως μια ζώσα λυτρωτική πραγματικότητα τού
σήμερα. “Σήμερον γεννάται”, ψάλλει
τις ημέρες αυτές η Εκκλησία μας και καταλύει τα χρονικά και τοπικά όρια τής
ιστορικής πραγματικότητας, μεταφέροντας τους πιστούς σ’ ένα αδιάπαυστο και διαρκές
λυτρωτικό παρόν, που εισάγει το θεϊκό μέσα στην ιστορική
πραγματικότητα.
«Χρόνια Πολλά» σε όλους και κυρίως
χριστοκεντρικά και ανυπόκριτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου