Εικόνες από το Ντουμπρόβνικ Κροατίας, μια υπέροχη καστρούπολη
Κάστρο Μπούτβα, Μαυροβούνιο (Μοντενέγκρο)
Κάστρο Κοτόρ, Μαυροβούνιο (Μοντενέγκρο)
Δούναβης, Σερβία
ΣΕΡΒΙΑ, ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΔΕΣΜΟΥΣ ΦΙΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (Με αφορή ένα ταξίδι στις Δαλματικές Ακτές)
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ http://ret-anadromes.blogspot.com/
Από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς τής Βαλκανικής είναι και οι Δαλματικές Ακτές με τα χιλιάδες νησάκια τους, στην ανατολική Αδριατική, όπου η σημερινή Κροατία. Η μορφολογία των Δαλματικών ακτών είναι τέτοια που έχει επιτρέψει τον σχηματισμό αναρίθμητων κολπίσκων, νησιών και ισθμών. Για όλα αυτά, η περιοχή είναι πολύ ελκυστική για θαλάσσιο τουρισμό, γι’ αυτό διαθέτει και ικανό αριθμό από μαρίνες. Οι τουρίστες γνωρίζουν, περαιτέρω, την Κροατία και από τις ιστορικές πόλεις Ντουμπρόβνικ, που δίκαια θεωρείται το Διαμάντι της Αδριατικής, Σπλιτ και Ζαντάρ, ενώ διαθέτει και έξι μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και οκτώ εθνικά πάρκα, που μαρτυρούν την τεράστια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της. Ο πολιτιστικός πλούτος της Κροατίας προέρχεται από την ενίοτε ταραχώδη ιστορία της, ως μέρους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αρχικά, και, στη συνέχεια, ως μεθοριακής περιοχής στα σύνορα μεταξύ της Αυστροουγγρικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το εκδρομικό πρόγραμμά μας- σε μια πρόσφατη εξόρμησή μας στις Δαλματικές Ακτές- προέβλεπε επισκέψεις και σε άλλες ελκυστικές νεότευκτες χώρες τής πρώην Γιουγκοσλαβίας, το Μαυροβούνιο (Μοντενέγκρο), τη Βοσνία, τη Σλαβονία και τη Σερβία. Όλες με αξιοθέατα από πολλές απόψεις μέρη. Όμως, από όλα αυτά τα ενδιαφέροντα που περιηγηθήκαμε, στο σημείωμά μου αυτό, λόγω έλλειψης χώρου, θα σταθώ αποκλειστικά και μόνο στη φίλη χώρα, Σερβία, γιατί ειδικοί ιστορικοί λόγοι το επιβάλλουν αυτό. Είναι γνωστοί οι παραδοσιακοί δεσμοί φιλίας ανάμεσα Ελλάδας και Σερβίας, λόγος, μάλιστα, για τον οποίο η Ελλάδα παραμένει ο δημοφιλέστερος προορισμός των Σέρβων τουριστών. "Μόνο στην Ελλάδα, λένε, αισθάνονται σαν να βρίσκονται στη πατρίδα τους".
Πρωτεύουσα της Σερβίας είναι το Βελιγράδι (που στα σέρβικα σημαίνει «λευκή πόλη»). Εδώ βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Σάββα, ο μεγαλύτερος εν ενεργεία- όπως λένε- ορθόδοξος ναός τού κόσμου και ένας από τους μεγαλύτερους του χριστιανικού κόσμου, αλλά εδώ και ο πύργος- φυλακή, όπου φυλακίστηκε και εκτελέστηκε ο δικός μας Ρήγας Φερραίος. Στο Βελιγράδι, επίσης, μπορείς να δεις και τα βομβαρδισμένα κτίρια τού πρόσφατου εμφυλίου πολέμου, ενώ στη Σερβία ανήκει και η Νις, η πόλη όπου γεννήθηκε ο Μέγας Κωνσταντίνος.
Σχετικά με το πρώτο θέμα, αυτό του ιερού Ναού του Αγίου Σάββα, Οι Σέρβοι, που είναι ορθόδοξοι με το Παλαιό Ημερολόγιο, διακατέχονται από βαθύ θρησκευτικό αίσθημα και ίσως είναι και αυτή η λαίλαπα τού αθεϊσμού που έζησαν τα τελευταία χρόνια, που τους ώθησε στην απόφασή τους να ολοκληρώσουν τον έν λόγω ναό με μια δόση, θεωρώ, υπερβολής και εξεζητημένου μεγαλείου, που κτίζεται επί έναν αιώνα και πλέον και συνεχίζεται- χωρίς να έχει τελειώσει- ακόμα η ανοικοδόμησή του.
Ο ναός του αγίου Σάββα στο Βελιγράδι
Η Σερβική Αυτοκέφαλη Εκκλησία ιδρύθηκε το 1219 και ο Άγιος Σάββας, κατά κόσμον Ράστκο Νεμάνιτς, ανακηρύχθηκε πρώτος αρχιεπίσκοπος Σερβίας την ίδια χρονιά. Δύο χρόνια νωρίτερα είχε στεφθεί βασιλιάς της Σερβίας ο μεγαλύτερος αδελφός του Στέφανος ο πρωτόστεπτος. Ο Άγιος Σάββας πέθανε το 1236, στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στη Βουλγαρία. Το σώμα του ενταφιάστηκε αρχικά στην τότε βουλγαρική πρωτεύουσα Τύρνοβο. Ένα χρόνο αργότερα τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι Mileseva της νότιας Σερβίας.Το 1597 οι Οθωμανοί έκαψαν δημοσία το σκήνωμά του, στην πλατεία Vracar του Βελιγραδίου, εκδικούμενοι κάποιαν εξέγερση της εποχής.Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία δρομολόγησε το πρώτον, στο σημείο της αποτέφρωσης, προετοιμασίες για το χτίσιμο του καθεδρικού αυτού ναού το έτος 1894, αλλά η κατασκευή ξεκίνησε σαράντα χρόνια αργότερα, το έτος 1935. Οι εργασίες διακόπηκαν στις 6 Απριλίου 1941, όταν άρχισε η επίθεση της Ναζιστικής Γερμανίας, και ξανάρχισαν το 1985, αφού η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία πήρε άδεια από το Κομμουνιστικό καθεστώς, ενώ τα τραγικά γεγονότα τής διάλυσης τής Γιουγκοσλαβίας, τού εμφυλίου πολέμου και τού βομβαρδισμού της Σερβίας από το ΝΑΤΟ, προκάλεσαν και πάλι την παύση των εργασιών μέχρι το έτος 2000.
Όσον αφορά στο δεύτερο θέμα που μας απασχολεί, από τη βόρεια και ανατολική άκρη του κάστρου Καλέμεγκνταν του Βελιγραδίου μπορεί κάποιος να δει από μακριά, αλλά και να ξεκινήσει να περπατάει για να το επισκεφθεί, ένα μνημείο του αγώνα εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια, στα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι ο πύργος-φυλακή όπου φυλακίστηκε ο Έλληνας επαναστάτης Ρήγας Φεραίος, γνωστός για την προώθηση της ιδέας ενός παμβαλκανικού απελευθερωτικού αγώνα. Μαρτύρησε και θανατώθηκε το 1798, ως ένας από τους πρώτους «ταραξίες» υπέρ της ανεξαρτησίας των βαλκανικών λαών.
Ο πύργος- φυλακή του Ρήγα Φερραίου παρά τον Δούναβη,
από το κάστρο Καλέμεγκνταν του Βελιγραδίου
Στην Τεργέστη, ευρισκόμενος ο Ρήγας, μαζί με τον αφοσιωμένο φίλο του Χριστόφορο Περραιβό, καταδόθηκε από τον Δημήτριο Οικονόμου στην αυστριακή αστυνομία και συνελήφθη 1η Δεκεμβρίου 1797 μαζί με τον Περραιβό. Οδηγήθηκε στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Κατάληξη των ανακρίσεων ήταν να οδηγηθεί με συνοδεία των αυστριακών αρχών και να παραδοθεί, στις 10 Μαΐου, στους Τούρκους του Βελιγραδίου. Οι Τούρκοι φυλάκισαν τον Ρήγα στον πύργο Νεμπόισα, παραποτάμιο φρούριο του. Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του , τον στραγγάλισαν και έριξαν το πτώμα του στον Δούναβη ποταμό.
Στην «Ελληνική Νομαρχία», του Ανωνύμου Έλληνος, σημειώνεται χαρακτηριστικά για τον Ρήγα: «...Μόνον το όνομα της ελευθερίας φθάνει, διά να δειλιάση τας ανάνδρους καρδίας όλων των μιαρών τυράννων της γης. Ε! πόσον ήθελε το αποδείξει εμπράκτως ο αείμνηστος Έλλην, ο Ήρως ο μέγας, λέγω, και θαυμαστός Ρήγας, αν μία ανέλπιστος προδοσία δεν ήθελε τον θανατώσει. Αυτός ο αξιάγαστος ανήρ ήτον εστολισμένος από την φύσιν με όλας τας χάριτας των μεγάλων υποκειμένων, ευφυής, αγχίνους και άοκνος, ωραίος τω σώματι και ωραιότερος τω πνεύματι, δίκαιος και εξακολούθως, αληθής φιλέλλην και φιλόπατρις». Ο Πύργος- φυλακή τού Ρήγα έχει κηρυχθεί ιστορικό μνημείο και έχει επισκευαστεί. Χτίστηκε περίπου το 1460 και είναι ένα από τα πιο σημαντικά αμυντικά κτίσματα του οχυρού συγκροτήματος του κάστρου της μεσαιωνικής πόλης του Βελιγραδίου. Η ονομασία του (Νεμπόισα σημαίνει ατρόμητος) και οφείλεται στην καίρια θέση του εκτός των βασικού αμυντικού τείχους του κάστρου του Βελιγραδίου.
Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μοιάζουν με αντίστοιχα άλλων πύργων του 15ου και 16ου αιώνα που υπάρχουν στα Βαλκάνια, όπως ο Λευκός Πύργος, το Τριγώνιο της Θεσσαλονίκης και το Γεντί Κουλέ. Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς, ο Πύργος χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή.
Στο εσωτερικό του Πύργου διαμορφώθηκε μουσείο τεσσάρων επιπέδων, με μόνιμη έκθεση, αφιερωμένο στην προσωπικότητα, την εποχή, το έργο και την επιρροή του Ρήγα Φεραίου. Ο χώρος της εισόδου του ιστορικού Πύργου είναι αφιερωμένος στην ιστορία του μνημείου σε σχέση με την πόλη τού Βελιγραδίου, ενώ ο χώρος του ισογείου «αφηγείται» τη μετεξέλιξη του Πύργου από οχυρωματικό έργο σε τόπο φυλάκισης και μαρτυρίου. Στον πρώτο όροφο του Πύργου παρουσιάζονται -με τη βοήθεια πολυμέσων- η ζωή, οι ιδέες και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή, ενώ ο δεύτερος όροφος είναι αφιερωμένος στον απελευθερωτικό αγώνα των Σέρβων, στις συνθήκες και στους ανθρώπους που πρωτοστάτησαν σ’ αυτόν κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Τέλος, στο τελευταίο επίπεδο γίνεται μια παρουσίαση της ιστορίας του Βελιγραδίου και της μεταμόρφωσής του από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Συνοπτικά η έκθεση για τον Ρήγα αποτελείται από τα εξής εκθέματα: Με βίντεο-προβολή, γίνεται εισαγωγή στο θέμα «Ρήγας Βελεστινλής» και ταυτόχρονα σύνδεση με το μνημείο και την ιστορία τού, που παρουσιάζεται στο ισόγειο, το Βελιγράδι και το άγαλμα τού Ρήγα σε κεντρικό δρόμο τής πόλης που φέρει το όνομά του. Σε διζωνικό χρονολόγιο θα παρουσιάζεται η ζωή του Ρήγα και τα κύρια ιστορικά γεγονότα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (1669-1821), ενώ σε τρεις διαδραστικούς πληροφοριακούς σταθμούς θα εμφανίζονται οι θεματικές «Ρήγας. Από το Βελεστίνο στη Βλαχιά», «Το Όραμα του Ρήγα» και «Πνευματική κληρονομιά του Ρήγα». Επίσης, θα γίνεται βιντεοπροβολή της «Χάρτας του Ρήγα», καθώς και άλλων πληροφοριών σχετικά με το όραμά του, ενώ σε «ολογραμμική»- τρισδιάστατη απεικόνιση θα εμφανίζεται η μορφή του. Τέλος, σε ηχητικό έκθεμα θα απαγγέλλεται ο «Θούριος» στις διάφορες βαλκανικές γλώσσες. Ειδική ιστοσελίδα στα σερβικά, τα αγγλικά και τα ελληνικά θα πληροφορεί κάθε ενδιαφερόμενο για το έργο, την ιστορία και τη σημερινή λειτουργία του Πύργου, ενώ πληροφοριακό έντυπο θα προσφέρει συνοπτικές αλλά χρήσιμες πληροφορίες και στις τρεις γλώσσες.
Στην «Ελληνική Νομαρχία», του Ανωνύμου Έλληνος, σημειώνεται χαρακτηριστικά για τον Ρήγα: «...Μόνον το όνομα της ελευθερίας φθάνει, διά να δειλιάση τας ανάνδρους καρδίας όλων των μιαρών τυράννων της γης. Ε! πόσον ήθελε το αποδείξει εμπράκτως ο αείμνηστος Έλλην, ο Ήρως ο μέγας, λέγω, και θαυμαστός Ρήγας, αν μία ανέλπιστος προδοσία δεν ήθελε τον θανατώσει. Αυτός ο αξιάγαστος ανήρ ήτον εστολισμένος από την φύσιν με όλας τας χάριτας των μεγάλων υποκειμένων, ευφυής, αγχίνους και άοκνος, ωραίος τω σώματι και ωραιότερος τω πνεύματι, δίκαιος και εξακολούθως, αληθής φιλέλλην και φιλόπατρις». Ο Πύργος- φυλακή τού Ρήγα έχει κηρυχθεί ιστορικό μνημείο και έχει επισκευαστεί. Χτίστηκε περίπου το 1460 και είναι ένα από τα πιο σημαντικά αμυντικά κτίσματα του οχυρού συγκροτήματος του κάστρου της μεσαιωνικής πόλης του Βελιγραδίου. Η ονομασία του (Νεμπόισα σημαίνει ατρόμητος) και οφείλεται στην καίρια θέση του εκτός των βασικού αμυντικού τείχους του κάστρου του Βελιγραδίου.
Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μοιάζουν με αντίστοιχα άλλων πύργων του 15ου και 16ου αιώνα που υπάρχουν στα Βαλκάνια, όπως ο Λευκός Πύργος, το Τριγώνιο της Θεσσαλονίκης και το Γεντί Κουλέ. Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς, ο Πύργος χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή.
Στο εσωτερικό του Πύργου διαμορφώθηκε μουσείο τεσσάρων επιπέδων, με μόνιμη έκθεση, αφιερωμένο στην προσωπικότητα, την εποχή, το έργο και την επιρροή του Ρήγα Φεραίου. Ο χώρος της εισόδου του ιστορικού Πύργου είναι αφιερωμένος στην ιστορία του μνημείου σε σχέση με την πόλη τού Βελιγραδίου, ενώ ο χώρος του ισογείου «αφηγείται» τη μετεξέλιξη του Πύργου από οχυρωματικό έργο σε τόπο φυλάκισης και μαρτυρίου. Στον πρώτο όροφο του Πύργου παρουσιάζονται -με τη βοήθεια πολυμέσων- η ζωή, οι ιδέες και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή, ενώ ο δεύτερος όροφος είναι αφιερωμένος στον απελευθερωτικό αγώνα των Σέρβων, στις συνθήκες και στους ανθρώπους που πρωτοστάτησαν σ’ αυτόν κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Τέλος, στο τελευταίο επίπεδο γίνεται μια παρουσίαση της ιστορίας του Βελιγραδίου και της μεταμόρφωσής του από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Συνοπτικά η έκθεση για τον Ρήγα αποτελείται από τα εξής εκθέματα: Με βίντεο-προβολή, γίνεται εισαγωγή στο θέμα «Ρήγας Βελεστινλής» και ταυτόχρονα σύνδεση με το μνημείο και την ιστορία τού, που παρουσιάζεται στο ισόγειο, το Βελιγράδι και το άγαλμα τού Ρήγα σε κεντρικό δρόμο τής πόλης που φέρει το όνομά του. Σε διζωνικό χρονολόγιο θα παρουσιάζεται η ζωή του Ρήγα και τα κύρια ιστορικά γεγονότα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (1669-1821), ενώ σε τρεις διαδραστικούς πληροφοριακούς σταθμούς θα εμφανίζονται οι θεματικές «Ρήγας. Από το Βελεστίνο στη Βλαχιά», «Το Όραμα του Ρήγα» και «Πνευματική κληρονομιά του Ρήγα». Επίσης, θα γίνεται βιντεοπροβολή της «Χάρτας του Ρήγα», καθώς και άλλων πληροφοριών σχετικά με το όραμά του, ενώ σε «ολογραμμική»- τρισδιάστατη απεικόνιση θα εμφανίζεται η μορφή του. Τέλος, σε ηχητικό έκθεμα θα απαγγέλλεται ο «Θούριος» στις διάφορες βαλκανικές γλώσσες. Ειδική ιστοσελίδα στα σερβικά, τα αγγλικά και τα ελληνικά θα πληροφορεί κάθε ενδιαφερόμενο για το έργο, την ιστορία και τη σημερινή λειτουργία του Πύργου, ενώ πληροφοριακό έντυπο θα προσφέρει συνοπτικές αλλά χρήσιμες πληροφορίες και στις τρεις γλώσσες.
Ο ανδριάντας του Ρήγα σε κεντρικό δρόμο τού Βελιγραδίου Έξω από το κάστρο και το πάρκο του Καλέμεγκνταν, 100 μ.. περίπου. αριστερά από την κεντρική είσοδο, βρίσκεται το προαναφερθέν άγαλμα και η οδός Ρήγα Φεραίου προς τιμήν του μεγάλου Έλληνα αγωνιστή και εκπροσώπου των νέων τάσεων για τα Βαλκάνια, την εποχή του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.
Τελευταίο θέμα που θέσαμε, η πόλη Νις είναι ίσως η πιο παλιά από ιστορική άποψη πόλη της Νότιας Σερβίας. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας με πληθυσμό 305.518 (απογραφή του 2002), στις όχθες του ποταμού Νισάβα. Ο Έλληνας Γεωγράφος Κλαύδιος Πτολεμαίος την ονομάζει Ναϊσσό, ενώ είναι γνωστή και ως Νίσσα. Ο Ιουστινιανός την είχε ονομάσει Ναϊσσόπολη. Εδώ το 269 μ.Χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος Β' νίκησε τους Γότθους και εδώ το 274 μ.Χ. γεννήθηκε ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο ιδρυτής της Κωνσταντινουπόλεως και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου