ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΑΝΔΑΓΟΣ
ΥΠΟ ΕΥΡΕΙΑ ΕΝΝΟΙΑ
[Εκδόσεις «Αίθρα», Αθήνα Μάρτιος 2009., σχ. 8ο (21Χ14), σσ. 176]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Ο κ. Ευάγγελος Σπανδάγος είναι ένας αξιόλογος πολυβραβευμένος μαθητικός, που τιμά διεθνώς την επιστήμη του, αλλά και τοn τόπο του, το Ρέθυμνο, με τις δεκάδες των συγγραμμάτων του, που αφορούν κυρίως στην έρευνα και την Ιστορία των Μαθηματικών. Αντίθετα, το λογοτεχνικό έργο τού κ. Σπανδάγου τυχαίνει να είναι, ίσως, λιγότερο γνωστό αλλ’ όχι, πάντως, και λιγότερο σημαντικό. Ένα, τέτοιο, λογοτεχνικό έργο τού κ. Σπανδάγου, το τελευταίο του, που είχε την καλοσύνη να μας αποστείλει πρόσφατα, έρχεται να προβάλει η παρούσα κριτική μας και αφορά στο βιβλίο διηγημάτων του με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Υπό Ευρεία Έννοια».
Μια πρώτη παρατήρηση που μπορείς άμεσα να διατυπώσεις διαβάζοντας το βιβλίο αυτό του κ. Σπανδάγου είναι ότι στα διηγήματά του ο συγγραφέας επιδιώκει το ουσιώδες και αληθινό, αποφεύγοντας αυστηρά την ένδυσή του με φτηνό καλολογικό και αισθητικό ένδυμα. ο λόγος του, έτσι, καθάριος και φωτεινός, πρωτότυπος, επαγωγικός, «μαθηματικός» δεν σε παραπλανά σε κούφιους αισθητικούς και λεξιλογικούς «γαργαλισμούς» (πρβλ., εδώ, το διήγημά του «Ένα σαμποτάζ αλλιώτικο»).
Τα έργα, περαιτέρω, του κ. Σπανδάγου τα διακρίνει μια βαθύτατη ανθρωπο- και συχνά- κρητο- κεντρική παιδεία. Και με τον όρο αυτόν εννοώ μια παιδεία τού στήθους και τής ψυχής και όχι μια στεγνά μιμητική και εγκεφαλική, με την έννοια τού παπαγαλισμού, παιδεία, που, συνήθως, δέχεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ο σύγχρονος άνθρωπος. Μια παιδεία φτηνή και μίζερη που, δυστυχώς, δε φτάνει σχεδόν ποτέ να αγγίξει τα μύχια τής ψυχής του. Στα έργα του, αντίθετα, ο λογοτέχνης- μαθηματικός κ. Σπανδάγος αναδιπλώνει και μάς μεταγγίζει από τον αστείρευτο πλούτο τής αληθινής παιδείας και μάλιστα, συχνά, τής παιδείας αυτής που διαπότιζε τον παλιό Κρητικό πολιτισμό, όπως διαγράφεται και ορίζεται μέσα από το απόσταγμα των άγραφων ηθών, εθίμων και παραδόσεων τής Κρήτης.
Τα διηγήματά του, ακόμα, αποπνέουν μια έμπειρη σχέση με τα πράγματα και τη ζωή, ζωντανές και βιωμένες καταστάσεις και δίνουν πολλές σημαντικές και ακριβείς ιστορικές πληροφορίες και μάλιστα για την πόλη και τον νομό τού Ρεθύμνου απ’ όπου πολλά από αυτά αφορμώνται. Περπατά σε μέρη γνώριμα τής πολιτείας που αγαπά και αναφέρεται σε γνώριμες καταστάσεις, μορφές και ιστορικά γεγονότα (παράδειγμα: «Η Καθαίρεση τού Δημάρχου»).
Έτσι, τα περισσότερα διηγήματά του εξακτινώνονται ιστορικά, ερειδόμενα σε γνωστά και πραγματικά γεγονότα, και αποπνέοντα ιστορική αλήθεια και διάθεση για γόνιμο προβληματισμό, γνώση και πληροφόρηση. Ορισμένα, μάλιστα, θεωρώ ότι μας μεταφέρουν, «ψευδωνύμως» τα τελευταία, ορισμένες προσωπικές τού συγγραφέα εμπειρίες από τα χρόνια τής θητείας του σε σχολεία τής Μέσης Εκπαίδευσης, όπου καταγράφει χαρακτηριστικά βιώματά του, που τα ανασύρει με φωτογραφική λεπτομέρεια από το συρτάρι τής μνήμης, παραστατικά, ανάγλυφα και ζωντανά, όπως ακριβώς τα έζησε και τα βίωσε και ο ίδιος, προτείνοντάς μας μέσω αυτών επιτυχείς και γόνιμες παρεμβάσεις στην πραγματικότητα και τα προβλήματα τού σχολείου («Τρία σοβαρά αδικήματα»).
Στην εξαιρετικά, τέλος, παράδοξη και απρόσμενη εξέλιξη τού διηγήματος με τους λεπρούς τής Μεσκινιάς και τον τόσο ανθρώπινο τύπο που διαγράφεται στο πρόσωπο τού Κωνσταντίνου («Ένα παλικάρι δίχως όνομα») προβάλλεται μια κοινωνία θυσίας, ήθους και συγκινητικής αλληλοπροσφοράς και αλληλοεκτίμησης αντίθετων κοινωνικά τάξεων. Στην κάθε σελίδα τού έργου ο αναγνώστης θέλγεται βαθιά από την μεγαλοπρέπεια των ηρώων και την παραδειγματική ευγένεια του χαρακτήρα τους. Οι ήρωες τού κ. Σπανδάγου βαθιά ανθρώπινοι, αποκαλύπτουν ενώπιόν μας τον αληθινό «Άνθρωπο», τον άνθρωπο τής ειλικρίνειας και του εντυπωσιακού συνειδησιακού θάρρους και από την πρώτη κιόλας στιγμή κερδίζουν την αγάπη μας και τη συμπάθειά μας. Σε όλα, γενικά, τα διηγήματα διακρίνουμε και γευόμαστε πλουσιότατα το υγιέστατο ήθος και το ανθρώπινο μεγαλείο στην ιδανικότερή τους μορφή. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί και καταγράφει τη ζωή με τα πιο ζωντανά και ελκυστικά χρώματα και με έντονα παραστατικές, νατουραλιστικές, θα λέγαμε, εικόνες, ενώ, γενικότερα, με το παράδοξο και συχνά απρόσμενο των παραστάσεων ο εντυπωσιασμός τού αναγνώστη καθίσταται βέβαιος και αναμενόμενος («Δυο θάνατοι στην ίδια οικογένεια»).
Για άλλη μια φορά θερμά συγχαίρουμε τον εκλεκτό και δόκιμο συμπολίτη επιστήμονα και συγγραφέα και του ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο τής λογοτεχνίας και τής επιστήμης των μαθηματικών, χώροι στους οποίους τόσο πολλά έχει προσφέρει, αλλά για να συνεχίζει και το σπουδαίο, τώντις, ενδιαφέρον και την προσφορά του προς τον τόπο καταγωγής και τα Ρεθεμνιώτικα Γράμματα.
ΥΠΟ ΕΥΡΕΙΑ ΕΝΝΟΙΑ
[Εκδόσεις «Αίθρα», Αθήνα Μάρτιος 2009., σχ. 8ο (21Χ14), σσ. 176]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Ο κ. Ευάγγελος Σπανδάγος είναι ένας αξιόλογος πολυβραβευμένος μαθητικός, που τιμά διεθνώς την επιστήμη του, αλλά και τοn τόπο του, το Ρέθυμνο, με τις δεκάδες των συγγραμμάτων του, που αφορούν κυρίως στην έρευνα και την Ιστορία των Μαθηματικών. Αντίθετα, το λογοτεχνικό έργο τού κ. Σπανδάγου τυχαίνει να είναι, ίσως, λιγότερο γνωστό αλλ’ όχι, πάντως, και λιγότερο σημαντικό. Ένα, τέτοιο, λογοτεχνικό έργο τού κ. Σπανδάγου, το τελευταίο του, που είχε την καλοσύνη να μας αποστείλει πρόσφατα, έρχεται να προβάλει η παρούσα κριτική μας και αφορά στο βιβλίο διηγημάτων του με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Υπό Ευρεία Έννοια».Μια πρώτη παρατήρηση που μπορείς άμεσα να διατυπώσεις διαβάζοντας το βιβλίο αυτό του κ. Σπανδάγου είναι ότι στα διηγήματά του ο συγγραφέας επιδιώκει το ουσιώδες και αληθινό, αποφεύγοντας αυστηρά την ένδυσή του με φτηνό καλολογικό και αισθητικό ένδυμα. ο λόγος του, έτσι, καθάριος και φωτεινός, πρωτότυπος, επαγωγικός, «μαθηματικός» δεν σε παραπλανά σε κούφιους αισθητικούς και λεξιλογικούς «γαργαλισμούς» (πρβλ., εδώ, το διήγημά του «Ένα σαμποτάζ αλλιώτικο»).
Τα έργα, περαιτέρω, του κ. Σπανδάγου τα διακρίνει μια βαθύτατη ανθρωπο- και συχνά- κρητο- κεντρική παιδεία. Και με τον όρο αυτόν εννοώ μια παιδεία τού στήθους και τής ψυχής και όχι μια στεγνά μιμητική και εγκεφαλική, με την έννοια τού παπαγαλισμού, παιδεία, που, συνήθως, δέχεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ο σύγχρονος άνθρωπος. Μια παιδεία φτηνή και μίζερη που, δυστυχώς, δε φτάνει σχεδόν ποτέ να αγγίξει τα μύχια τής ψυχής του. Στα έργα του, αντίθετα, ο λογοτέχνης- μαθηματικός κ. Σπανδάγος αναδιπλώνει και μάς μεταγγίζει από τον αστείρευτο πλούτο τής αληθινής παιδείας και μάλιστα, συχνά, τής παιδείας αυτής που διαπότιζε τον παλιό Κρητικό πολιτισμό, όπως διαγράφεται και ορίζεται μέσα από το απόσταγμα των άγραφων ηθών, εθίμων και παραδόσεων τής Κρήτης.
Τα διηγήματά του, ακόμα, αποπνέουν μια έμπειρη σχέση με τα πράγματα και τη ζωή, ζωντανές και βιωμένες καταστάσεις και δίνουν πολλές σημαντικές και ακριβείς ιστορικές πληροφορίες και μάλιστα για την πόλη και τον νομό τού Ρεθύμνου απ’ όπου πολλά από αυτά αφορμώνται. Περπατά σε μέρη γνώριμα τής πολιτείας που αγαπά και αναφέρεται σε γνώριμες καταστάσεις, μορφές και ιστορικά γεγονότα (παράδειγμα: «Η Καθαίρεση τού Δημάρχου»).
Έτσι, τα περισσότερα διηγήματά του εξακτινώνονται ιστορικά, ερειδόμενα σε γνωστά και πραγματικά γεγονότα, και αποπνέοντα ιστορική αλήθεια και διάθεση για γόνιμο προβληματισμό, γνώση και πληροφόρηση. Ορισμένα, μάλιστα, θεωρώ ότι μας μεταφέρουν, «ψευδωνύμως» τα τελευταία, ορισμένες προσωπικές τού συγγραφέα εμπειρίες από τα χρόνια τής θητείας του σε σχολεία τής Μέσης Εκπαίδευσης, όπου καταγράφει χαρακτηριστικά βιώματά του, που τα ανασύρει με φωτογραφική λεπτομέρεια από το συρτάρι τής μνήμης, παραστατικά, ανάγλυφα και ζωντανά, όπως ακριβώς τα έζησε και τα βίωσε και ο ίδιος, προτείνοντάς μας μέσω αυτών επιτυχείς και γόνιμες παρεμβάσεις στην πραγματικότητα και τα προβλήματα τού σχολείου («Τρία σοβαρά αδικήματα»).
Στην εξαιρετικά, τέλος, παράδοξη και απρόσμενη εξέλιξη τού διηγήματος με τους λεπρούς τής Μεσκινιάς και τον τόσο ανθρώπινο τύπο που διαγράφεται στο πρόσωπο τού Κωνσταντίνου («Ένα παλικάρι δίχως όνομα») προβάλλεται μια κοινωνία θυσίας, ήθους και συγκινητικής αλληλοπροσφοράς και αλληλοεκτίμησης αντίθετων κοινωνικά τάξεων. Στην κάθε σελίδα τού έργου ο αναγνώστης θέλγεται βαθιά από την μεγαλοπρέπεια των ηρώων και την παραδειγματική ευγένεια του χαρακτήρα τους. Οι ήρωες τού κ. Σπανδάγου βαθιά ανθρώπινοι, αποκαλύπτουν ενώπιόν μας τον αληθινό «Άνθρωπο», τον άνθρωπο τής ειλικρίνειας και του εντυπωσιακού συνειδησιακού θάρρους και από την πρώτη κιόλας στιγμή κερδίζουν την αγάπη μας και τη συμπάθειά μας. Σε όλα, γενικά, τα διηγήματα διακρίνουμε και γευόμαστε πλουσιότατα το υγιέστατο ήθος και το ανθρώπινο μεγαλείο στην ιδανικότερή τους μορφή. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί και καταγράφει τη ζωή με τα πιο ζωντανά και ελκυστικά χρώματα και με έντονα παραστατικές, νατουραλιστικές, θα λέγαμε, εικόνες, ενώ, γενικότερα, με το παράδοξο και συχνά απρόσμενο των παραστάσεων ο εντυπωσιασμός τού αναγνώστη καθίσταται βέβαιος και αναμενόμενος («Δυο θάνατοι στην ίδια οικογένεια»).
Για άλλη μια φορά θερμά συγχαίρουμε τον εκλεκτό και δόκιμο συμπολίτη επιστήμονα και συγγραφέα και του ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο τής λογοτεχνίας και τής επιστήμης των μαθηματικών, χώροι στους οποίους τόσο πολλά έχει προσφέρει, αλλά για να συνεχίζει και το σπουδαίο, τώντις, ενδιαφέρον και την προσφορά του προς τον τόπο καταγωγής και τα Ρεθεμνιώτικα Γράμματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου