ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ * * * ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

 

ΔΗΜΗΤΡΗ Ν. ΘΕΟΔΟΣΑΚΗ

 

            ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

      ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ       ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ 

ΤΟΜΟΣ Γ΄  

                                                              [ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗ, Ηράκλειο 2025, σχ. 8^ο (24 Χ 17), σσ. 160]

 

   ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

       www.ret-anadromes.blogspot.com

 

Ως δώρο ακριβό, χριστουγεννιάτικο, δέχτηκα τις μέρες αυτές τη νέα συλλογή με τίτλο «Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα» του φίλου Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη, Ηρακλειώτη συγγραφέα, γνωστού στους λογοτεχνικούς κύκλους και με το ποιητικό ψευδώνυμο τού «Κάστρου Ταχυδρόμος». Ο συγγραφέας- όπως προλογικά σημειώνει- μέσα από τα διηγήματά του αυτά, τραγουδά τη χαρά της αθωότητας και της μαγείας από εκείνα τα παλιά, τα μακρινά «κρητικοπαπαδιαμαντικά» Χριστούγεννα, που έζησε στα μικράτα του, εκεί στο χωριό του, στη διπόταμη κοιλάδα του Χόνδρου, Βιάννου, αλλά, αργότερα, και στη δεύτερη πατρίδα του, το Μεγάλο Κάστρο. Τώρα που τα χρόνια περάσανε, ο συγγραφέας νιώθει να τον βαραίνει ένα μεγάλο ανεξόφλητο χρέος μνήμης και ευγνωμοσύνης, τόσο προς τη μικρή του πατρίδα, τον Χόνδρο, όσο και στην αγαπημένη του πολιτεία, το Ηράκλειο.

Στα διηγήματα του κ. Θεοδοσάκη- ζωντανεμένα μ’ ένα μοναδικά πλούσιο, δροσερό και γλωσσοπλαστικά γενναιόδωρο ιδίωμα- αναδεικνύεται η καθημερινή αγωνία τού αγρότη, του φτωχού και ταπεινού τής ελληνικής γης φαμελιάρη, προκειμένου άλλοτε να διασφαλίσει το ψωμί των παιδιών του κι άλλοτε να αντιμετωπίσει αρρώστιες βαριές και ανίατες για την εποχή εκείνη και ποικίλα οικογενειακά προβλήματα, που, συχνά, εξωθούσαν τα βήματά του μακριά, στη σκληρή και μαύρη ξενιτιά.

Το βιβλίο αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευχάριστο ανάγνωσμα των ημερών τούτων που διανύουμε, γεμάτο από την ψυχή, τα ήθη και τα έθιμα της παλιάς Κρήτης – αστικής και αγροτικής – τα οποία ο συγγραφέας αναστοράται με περισσή γνησιότητα και καθαρότητα ύφους, αντλώντας τα κυρίως από την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία του χωριού του. Στην κοινωνία αυτήν οι άνθρωποι, παρά τη βιοποριστική στενότητα, βίωναν την αληθινή ευτυχία σε πλήρη εναρμόνιση με τη φύση και τις πατροπαράδοτες ασχολίες τους. Στον μικρό ορίζοντα του χωριού τους όπου γεννιόντουσαν εκεί μεγάλωναν, παντρεύονταν και πέθαιναν, διαγράφοντας όλο τον κύκλο της ζωής τους.

Μέσα, περαιτέρω, από τα διηγήματα τού παρουσιαζόμενου βιβλίου παρελαύνει ο πλούσιος και ανθηρός λαογραφικός παράδεισος των παιδικών χρόνων του συγγραφέα, όπως τον έζησε ο ίδιος ως μικρό παιδί και όπως τον ανακαλεί νοσταλγικά μέχρι σήμερα, μέσα από τις αναμνήσεις των ηρώων που πρωταγωνιστούν στα διηγήματά του, αλλά και μέσα από τις μορφές των μικρών παιδιών, που με τα σιδερένια τρίγωνά τους μελωδούσαν τα πατροπαράδοτα χριστουγεννιάτικα κάλαντα.

Αργότερα, στην πόλη, χαιρόταν τις στράτες και τις πλατείες που φεγγοβολούσαν από τα χιλιάδες χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια, τον κόσμο που κατέκλυζε την αγορά για τις γιορτινές αγορές του και τα μεγάφωνα που σκόρπιζαν προς όλες τις κατευθύνσεις γλυκερές χριστουγεννιάτικες μελωδίες. Και από την άλλη η συγκίνηση μεταφέρεται στον εργασιακό του χώρο, στο Ταχυδρομείο. Με πόση συγκίνηση ταξινομούσε τα γράμματα, τα χιλιάδες γράμματα που έφταναν από το εξωτερικό – την Ευρώπη, την Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία. Πολλά ήταν καταστόλιστα με πολύχρωμα καλαίσθητα γραμματόσημα και με ποικίλα χριστουγεννιάτικα σχέδια και στολίδια. Ένας ολόκληρος εθιμοτυπικός κόσμος, ξεπηδά χαρούμενος μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, αντλώντας τη δύναμή του από την όμορφη και αγνή ελληνική ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων της κρητικής υπαίθρου και της πόλης.

Τη φιλολογική επιμέλεια υπογράφει ο Δρ Γιώργος Τσερεβελάκης, ενώ την καλλιτεχνική τόσο στο εξώφυλλο, όσο και στις εσωτερικές του σελίδες, ανέλαβε ο π. Μιχάλης Πατεράκης, στον οποίο οφείλονται και οι θαυμάσιες εικόνες του βιβλίου, εικόνες που απλόχερα προσδίδουν το απαραίτητο χριστουγεννιάτικο άρωμα και μια πρόσθετη καλλιτεχνική απόλαυση.

Τι κρίμα που εμείς, οι νεοέλληνες, ολοένα και περισσότερο χάνουμε ή λησμονούμε αυτόν τον πολύτιμο λαογραφικό μας θησαυρό. Ο καταιγιστικός ρυθμός της σύγχρονης ζωής, με τις ευκολίες και την ταχύτητα της μηχανής, τις συνεχείς μετακινήσεις των πληθυσμών, και την πολιτισμική ομογενοποίηση, διαβρώνει και εξαφανίζει σταδιακά την παραδοσιακή σταθερότητα και ομορφιά. Eυτυχώς, όμως, που υπάρχει η νοσταλγία, αυτή η πανανθρώπινη δυνατή «αδυναμία», που ξαναφέρνει τους απομακρυσμένους οδοιπόρους στα βήματα τής παιδικής τους ζωής. Και στο βιβλίο αυτό του κ. Θεοδοσάκη αυτή ακριβώς η νοσταλγική ορμή για τα παλιά πλέκεται αξεδιάλυτα με τα πατροπαράδοτα έθιμα του λαού μας τις άγιες τούτες μέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, φέρνοντάς μας πιο κοντά στις ρίζες της φυλής μας και στα ιερά εκείνα νάματα που εξέθρεψαν, στο διάβα των αιώνων, το αειθαλές δέντρο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.