ΛΥΚΕΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ
Δάκρυα σε φύλλα Δάφνης
(1821- 1830)
Επετειακή Έκθεση και Έκδοση στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 του ιστορικού σωματείου
της πόλης μας
(Καλαϊτζάκης Εκδοτικές Επιχειρήσεις Α.Ε., Ρέθυμνο 2021, σχ. 22Χ22εκ., σσ. 60)
ΚΩΣΤΗΣ
ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
www.ret-anadromes.blogspot.com
Ο
«Σύλλογος Κυριών» και το «Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνης» υπήρξαν τον καιρό του Μεσοπολέμου
δυο εφάμιλλα και συγγενή σωματεία, τα στελέχη των οποίων συχνά εναλλάσσονταν
και ανταγωνίζονταν στις ομιλίες, τις διαλέξεις και τα φιλολογικά βράδια, στα
τσάγια, τις απογευματινές και επίσημες δεξιώσεις, στους βραδινούς χορούς, τους Κλήδονες,
τους Κρητικούς γάμους και στις συναυλίες, τα Ανθεστήρια και τις θεατρικές
παραστάσεις. Σκοπός
τους ήταν σταθερά η αναγέννηση της εθνικής μας ζωής μέσα από τα έθιμα,
τις παραδόσεις, τους χορούς, τα τραγούδια, τις ενδυμασίες
και τη μουσική.
Η δράση αυτή συνεχίζεται και
σήμερα- εκατό τέσσερα χρόνια μετά- εξ ίσου γενναία και σε παρόμοιους τομείς του
πολιτισμού από το «Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου», που αποτελεί την ιστορική
συνέχεια των δύο αυτών φιλοπρόοδων σωματείων της πόλης μας. Το «Λύκειο των Ελληνίδων»
ζωντανεύει στη μνήμη των σημερινών Ρεθεμνιωτών τις παλιές εκείνες πρωτοπόρες
αρχόντισσες τούτης της πολιτείας, που δόθηκαν «ψυχή τε και σώματι» στον τόπο
αυτόν και σημάδεψαν με την αγάπη τους μιαν ολόκληρη εποχή.
Πρόκειται, περαιτέρω- προκειμένου να
γνωρίσουμε τα πράγματα καλύτερα- για το σωματείο που έβαλε τα θεμέλια του
Ωδείου της πόλης μας και οργάνωσε συσσίτια για τους πρόσφυγες το 1924 (μαζί με
τον «Σύλλογο Kυριών»). Που αγκάλιασε τις προσφυγοπούλες και τους δίδαξε
υφαντική, κρητικό κέντημα, κοπτική, ραπτική και οικιακή οικονομία, για να
μπορέσουν να βρουν δουλειά και να θεμελιώσουν τα νέα σπιτικά τους. Mέριμνα και αυτή, όπως και όλες οι άλλες, συνειδητή και
όχι φιλανθρωπία στη μόρφωση, στις συνθήκες εργασίας, στα δικαιώματα, στην
ισοπολιτεία και στην προστασία της άγαμης μητέρας.
Στη συνέχεια, πρώτο το «Λύκειο
των Eλληνίδων» δημιούργησε χορευτικά συγκροτήματα με γνήσιες τοπικές
ενδυμασίες και συγκέντρωσε πολύτιμα δείγματα λαϊκής τέχνης (υφαντά,
κεντήματα, ξυλόγλυπτα κοσμήματα, πήλινα). Από τα σημαντικότερα έργα του, τα
τελευταία χρόνια, ήταν- απ’ όσο θυμάμαι- και η αναπαράσταση αρχαίων ελληνικών
και βυζαντινών εορτών που σχετίζονται με τον σημερινό Κλήδονα, με τη συμμετοχή
εκατόν είκοσι περίπου ατόμων επάνω στη σκηνή του θεάτρου EPΩΦIΛH, το 1996 και
το 1997, αλλά και οι εκθέσεις που συχνά το σωματείο αυτό διοργανώνει με τα εν
λόγω πολύτιμα δείγματα λαϊκής τέχνης.
 |
| Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Ιωάννης Καποδίστριας |
Στον χώρο αυτόν, των
Εκθέσεων, ανήκει και η παρουσιαζόμενη με το σημείωμά μας αυτό τελευταία δράση
του «Λυκείου των Ελληνίδων», υπό τον ποιητικότατο τίτλο: «Δάκρυα σε
φύλλα Δάφνης, 1821- 1830». Πρόκειται για μια ιστορική έκθεση- στη
λαογραφική αγκαλιά της αίθουσας του Λυκείου Ελληνίδων- αφιερωμένη στα 200
χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, που πραγματοποιείται με την
υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης- Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου και του
Δήμου Ρεθύμνου.
Την πληρότητα της
παρουσιαζόμενης Έκθεσης επιβεβαιώνει και προσυπογράφει ανεπιφύλακτα θαυμάσιο
έγχρωμο ενημερωτικό βιβλίο, εξήντα σελίδων, υπό τον ίδιο- με την Έκθεση- ποιητικό
τίτλο: «Δάκρυα σε φύλλα Δάφνης 1821- 1830»
και με πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό και έξοχη επιμέλεια και σχεδιασμό από την Έλενα
Νταντή.
 |
| Οι ηρωίδες Μαντώ Μαυρογένους και Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα |
Το εν λόγω βιβλίο εκπονήθηκε
με ξεχωριστή προσοχή, αγάπη και φροντίδα από την Πρόεδρο του Λυκείου Ελληνίδων
κ. Φέφη Βαλαρή, στην οποία ανήκουν τόσο η ιστορική έρευνα όσο και τα
κείμενα, ενώ την επιμέλεια των κειμένων υπογράφουν ο κ. Κώστας Σπανουδάκης,
Ατιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο αείμνηστος Ιωάννης Εμμ. Τσουδερός,
Καθηγητής του Ε.Μ.Π και ο φιλόλογος κ. Νικόλαος Τσουπάκης.
Έκθεση και
βιβλίο αποτελούν, θεωρώ, απαύγασμα
και εξακτίνωση των ιδανικών που σημειώσαμε αμέσως παραπάνω, πολύτιμη
παρακαταθήκη και μόνιμη κινητήρια δύναμη του ιστορικού σωματείου για εκατό και
πλέον χρόνια μέχρι σήμερα. Όπως σημειώνεται στον Πρόλογο του βιβλίου από
το Διοικητικό Συμβούλιο του ΛΕΡ την ιστορική αυτήν έκθεση αποφάσισαν να κάνουν
για δύο βασικούς λόγους . πρώτα ως εκπλήρωση χρέους και τιμής προς τους Ήρωες του Εικοσιένα, που
με απίστευτες έμπονες θυσίες, αίμα, ιδρώτα και αγωνία μάς χάρισαν τη Λευτεριά
που ζούμε και χαιρόμαστε σήμερα και δεύτερον ως προσφορά προς τους συμπολίτες
μας ιστορικών πληροφοριών για την Επανάσταση του 1821- 1830 στην ηπειρωτική
Ελλάδα, τα νησιά αλλά και στην Κρήτη.
 |
| Αντίγραφο του ιστορικού Λαβάρου Ατσιπόπουλου Ιω. Σκορδίλη, Δωρεά Νικολάου Αγγελάκη (Συλλογή Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης) |
Το διαζευκτικό σχήμα
«Ελευθερία ή Θάνατος» διατρέχει, είναι γεγονός, παντού, απ’ άκρη σε άκρη,
βιβλίο και έκθεση του ΛΕΡ. Ατέλειωτη αλυσίδα οι ήρωες τού Εικοσιένα- παλαιοελλαδίτες
και Κρητικοί- κυριολεκτικά όλοι τους μεθυσμένοι από τα γεγονότα των ημερών
εκείνων, με ανιδιοτέλεια, θάρρος και αποφασιστικότητα ρίχνονται στον
απελευθερωτικό τού Έθνους Αγώνα . Αλέξανδρος και Δημήτριος Υψηλάντης, Ανδρούτσος, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,
Μπουμπουλίνα, Νικηταράς, Μαντώ Μαυρογένους, Δέσπω, Αθανάσιος Διάκος, Κανάρης,
Μπότσαρης, Μακρυγιάννης, Μιαούλης, Παπαφλέσσας, Καραϊσκάκης πλάι στους δικούς μας, τους Κρητικούς, Μελχισεδέκ, Γεώργιο και Αναγνώστη Τσουδερό, Μελιδόνη, Δρουλίσκο, Κουρμούλη, Πωλογιώργη,
Βουρδουμπά.
Και είδαμε το Κούγκι, το Μεσσολόγγι, τη
Χίο, τα Ψαρά, πλάι στη Μονή του Πρέβελη και την Παναγία τη Θυμιανή, τον Άι- Γιάννη τον Καμένο και τον Καψαλέ, τ’ Ακόνια του Βρύσινα, το
Μοναστηράκι και το Πέταλο, το Κακό Ρυάκι, τσ’ Αμουργέλες, τις
Λιθίνες και την Εθιά. Μεθυσμένα
όλα από τον άσπιλο έρωτα τής Ελευθερίας ν’ αγωνίζονται και να θυσιάζονται σαν
μια ψυχή. Πουθενά διχόνοια, πουθενά μίσος ή φιλονικία. Τα μίση κι οι φιλονικίες
ξεκινούν από τα ατομικά πάθη, από τις προσωπικές φιλοδοξίες. Τα ωραία, όμως,
έργα μόνο με προσωπικές θυσίες και συντονισμένη προσπάθεια τού συνόλου μπορούν
να πραγματοποιηθούν.
 |
| Μαχαίρι (δωρεά Αριστέας Βαμβακά) και παλάσκα (δωρεά ΄Ελλης Μιχελιδάκη) (Συλλογή Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης) |
Με μια πρώτη ματιά,
τα ιστορικά γεγονότα φαίνονται να εξισορροπούνται ανάμεσα Ηπειρωτικής Ελλάδας
και Κρήτης (με μαύρες χρονολογίες σημειώνονται- κατ’ έτος και κατά
χρονολογική σειρά- τα πολεμικά γεγονότα της Ηπειρωτικής Ελλάδας και με κόκκινο-
ώστε να ξεχωρίζουν- αυτά της Κρήτης). Όμως, όπως δηλώνεται στον Πρόλογο του
βιβλίου υπερτερούν και δίνεται έμφαση στα γεγονότα της Κρήτης, γιατί, είναι
γεγονός ότι από τον εν λόγω αγώνα του Εικοσιένα πολύ λίγα γνωρίζουμε εμείς οι
Κρητικοί. είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ ο αγώνας των Κρητικών,
ο οποίος, μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, αποδείχτηκε πολύ πιο επίπονος,
μακροχρόνιος και αιματηρός από αυτόν της υπόλοιπης Ελλάδας.
Συγχαίρουμε όλους τους συντελεστές
της όμορφης αυτής προσπάθειας για την απόλυτη ενσυναίσθηση τής ευθύνης και του
χρέους απέναντι στον τόπο και την ιστορία. Το παρουσιαζόμενο βιβλίο διδάσκει, συγκινεί
και διασώζει πολύτιμα ιστορικά αποθέματα, που συντηρούν και περισώζουν τον
χαρακτήρα και το ήθος του Κρητικού και Ελληνικού λαού. Σκοπός της έκδοσης η
ανάδειξη τής σπουδαίας αυτής ιστορικής κληρονομιάς, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι
ο άνθρωπος και ο πολιτισμός του σε κάθε περίοδο τής ιστορικής του πορείας είναι
φως και γι’ αυτό πρέπει να φωτίζει και να φωτίζεται και να διδάσκει ορθά τους μεταγενεστέρους. Θεωρούμε,
γι’ αυτό, το «Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνης» άξιο του δικαίου επαίνου όλων μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου