ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ε. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
Η Τ Ρ Ι Τ Η Η Λ Ι Κ Ι
Α
Ψυχολογική θεώρηση
[Ηράκλειο Κρήτης 2019, σχ. 16ο (17 Χ 12),
σσ.128]
ΚΩΣΤΗ
ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Ομότιμος
Καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης ο κ. Γεώργιος Ε. Κρασανάκης
και πρώην Πρόεδρος και Προεδρεύων των Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης και
Ψυχολογίας, καθώς και Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής, είναι, σαφώς, ο
καθ’ ύλην αρμόδιος να διαπραγματευτεί και διαχειριστεί υπεύθυνα ένα τέτοιο
λεπτό και επιστημονικό, όπως το «εν τω τίτλω», θέμα, «Η
Τρίτη Ηλικία», που είναι καρπός- μαζί και με
δεκάδες άλλα ψυχολογικά και παιδαγωγικά βιβλία του- των πλούσιων και πολύχρονων
επιστημονικών σπουδών του σε Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του Εξωτερικού
[Γενεύης- Παρισίων (Σορβόνης- Paris
V)] και της επιτυχούς μακράς πανεπιστημιακής του διδασκαλίας
(Καθηγητής και Διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Π.Ε.Κ. Ηρακλείου,
Καθηγητής σε Σχολές Επιμόρφωσης διδακτικού προσωπικού Δημοτικής και Μέσης
Εκπαίδευσης και σε φοιτητές των Πανεπιστημίων Κρήτης και Κύπρου).
Και με αυτό, λοιπόν, το τελευταίο βιβλίο του -
το ένατο, αν δεν απατώμαι, στη σειρά, από την συνταξιοδότησή του και εφεξής- ο
κ. Κρασανάκης δείχνει ότι, ακριβώς, δεν έπαυσε ποτέ, ακόμη και σήμερα, ως
συνταξιούχος, να ενδιαφέρεται, να παρακολουθεί και να θεραπεύει την επιστήμη
του αλλά και το συνανθρώπινό του περιβάλλον, το οποίο συνεχίζει δυναμικά και
πολυτρόπως να υπηρετεί. Έτσι, και πόσοι, αλήθεια, το κάνουν αυτό, αν και
ομότιμος, πλέον, Καθηγητής, εξακολουθεί να διδάσκει αμισθί το μάθημα της Ψυχολογίας στο Τμήμα των
Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ, όπως και ο ίδιος σημειώνει στον
Πρόλογο και του τελευταίου του αυτού βιβλίου, επιθυμία του είναι να
προβληματίσει τον αναγνώστη του και να τον κάνει να αγαπήσει και βοηθήσει τα
άτομα της τρίτης ηλικίας, προσφέροντάς τους χαρά, δύναμη και αισιοδοξία. Και αφιερώνει,
μάλιστα, την εργασία του αυτήν «σ’
εκείνους που ασκούν αγογγύστως το θεάρεστο έργο της γηροκομίας».
Με αυτό,
λοιπόν, το βιβλίο του, ο συγγραφέας, βασιζόμενος σε σύγχρονα επιστημονικά
δεδομένα, μας προτείνει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα, που αφορά στην «Τρίτη
Ηλικία»- που, αν και ακραιφνώς μέσα στα ενδιαφέροντα της επιστήμης της
Ψυχολογίας, όμως, μέχρι σήμερα, υστερούσε, σαφώς, έναντι άλλων θεματικών της εν
λόγω επιστήμης, που αφορούν σε άλλες φάσεις του κλάδου (όπως ονομάζεται) της «Εξελικτικής
Ψυχολογίας», όπως, για παράδειγμα, αυτών που αφορούν στην Ψυχολογία του Παιδιού ή του Εφήβου.
Η «Εξελικτική
Ψυχολογία», γενικότερα, μας βοηθά να συγκεντρώσουμε ορισμένα βασικά στοιχεία
του είδους και της φύσης των μεταβολών του ανθρώπου σε κάθε του ηλικία και, στη
συγκεκριμένη περίπτωση, της τρίτης,
της γεροντικής ηλικίας. Η ζωή αρχίζει
με τη γέννηση και τελειώνει με τον θάνατο. Το μεταξύ των δύο αυτών οριακών
γεγονότων χρονικό διάστημα χωρίζεται σε επιμέρους ηλικίες (παιδική, εφηβική, νεανική, γεροντική). Και αυτή, λοιπόν, η
τελευταία, η γεροντική ηλικία, έχει, όπως και οι άλλες, τα δικά της ιδιαίτερα
και, μάλιστα, ευδιάκριτα χαρακτηριστικά. Ίσως, μάλιστα, ο μεγάλος σήμερα
πληθυσμός των γερόντων και τα αυξημένα προβλήματά τους, έχει κάνει ώστε η
ηλικία αυτή να παρουσιάζει ένα συνεχώς αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον.
Δημιουργήθηκαν, μάλιστα, τέσσερις νέες, σχετικά, επιστήμες η Γεροντολογία, η Γηριατρική, η Γεροντοψυχιατρική
και η Γηροψυχολογία ασχολούμενες
με τα γηρατειά, τα οποία εξετάζουν κάτω από ένα πρίσμα βιολογικό, ψυχολογικό, ψυχοπαθολογικό και ψυχοκοινωνιολογικό. Έτσι, το ενδιαφέρον των ειδικών επιστημόνων στρέφεται
τόσο στα σωματικά και ψυχολογικά, όσο και στα κοινωνικά προβλήματα των γερόντων.
Διαπιστώνοντας
το ηλικιωμένο άτομο ότι έχει, πλέον, μπει στο περιθώριο της ζωής, της απραξίας
και της περιθωριοποίησης, αισθάνεται θλίψη, βιώνει μοναξιά και απομόνωση, με
αποτέλεσμα να αυτοαπορροφάται και να μαραζώνει και να χάνει την αισιοδοξία του,
να νιώθει ότι ευρίσκεται στην αρχή του τέλους, ότι απέρχεται πλέον από το
στάδιο αυτό της γήινης ύπαρξής του. Τη δυσάρεστη αυτήν κατάσταση μπορεί να
θεραπεύσει η πίστη του γέροντος ότι η ζωή του υπήρξε αξία, ότι όλα όσα έπραξε
ήταν ωφέλιμα για τον ίδιο και τους άλλους ανθρώπους. Ο πόνος του, περαιτέρω,
περιορίζεται ουσιαστικά, όταν ο ηλικιωμένος ζει σε ένα περιβάλλον που δρα
θετικά, ενισχυτικά και υποστηρικτικά στην προσωπικότητά του. Αυτό είναι το
καλύτερο φάρμακο θεραπείας των δυσάρεστων συναισθημάτων των γερόντων, που
τρομάζουν πάντα μπροστά στο κρίσιμο αυτό τερματικό στάδιο της ζωής τους.
Η
αλλαγή, επίσης, της συμπεριφοράς των ατόμων του περιβάλλοντος του ηλικιωμένου
απέναντι του, που του απονέμουν αναγνώριση και πίστη στην αξία του και στις
ικανότητές του, μπορεί να δράσει θετικά στα συναισθήματά του. είναι
ανάγκη οι άνθρωποι από τους οποίους τώρα εξαρτάται- και αυτοί, συνήθως, είναι
τα παιδιά του- να τον κάνουν να πιστέψει ότι και ως παππούς και γιαγιά ή ως
έμπειρος επιστήμονας, τεχνίτης ή υπάλληλος έχει ακόμα πολλά να προσφέρει στην
οικογένειά του και το συνανθρώπινο περιβάλλον. Να του δώσουν να καταλάβει ότι
και μόνο με την παρουσία του μεταγγίζει στους νεότερους, γύρω του, θάρρος και
τους παρωθεί σε γόνιμη και επωφελή παραγωγική δράση. Ότι τώρα πια αυτός είναι ο
έμπειρος σύμβουλος και καθοδηγητής τους. Το κέρδος δε που αποκομίζει από αυτήν
τη συμπεριφορά των νεοτέρων ο ηλικιωμένος είναι βαθιά ψυχολογικό, ενώ των πρώτων,
των νεοτέρων, πρακτικό.
Ο συγγραφέας ασχολείται, ακόμη, με
θέματα όπως η κατάθλιψη, η άνοια και η νόσος του Alzheimer, που σε μεγάλο ποσοστό κατατυραννούν
τις μεγάλες ηλικίες και αναφέρεται, συμβουλευτικά, στην ποιότητα των σχέσεων
των ηλικιωμένων με το περιβάλλον τους, που, συχνά, δυστυχώς, καθίσταται εχθρικό
προς αυτούς, λόγω των σοβαρών αυτών ασθενειών που τους κατατρύχουν. Η σχέση,
λοιπόν, και η συνεργασία των πρώτων με τους δευτέρους καθίσταται, συχνά, προβληματική.
Τα άτομα που εξυπηρετούν το ηλικιωμένο άτομο γίνονται από την συμπεριφορά του
ευερέθιστα και επιθετικά προς αυτόν, που, έτσι, αγχώνεται και υποφέρει
περισσότερο. Ποιος λοιπόν πρέπει να αλλάξει συμπεριφορά στον φαύλο αυτόν κύκλο
που δημιουργείται; Η απάντηση που, στο σημείο αυτό, δίνει ο συγγραφέας είναι
αφοπλιστική και μη επιδεχόμενη αμφισβήτηση! Μα φυσικά στάση και συμπεριφορά θα
αλλάξει εκείνος που μπορεί, ο υγιής, ο νεότερος, αρκεί να ξέρει τι να κάνει και
πώς να συμπεριφερθεί προς τον ηλικιωμένο.
Την
εγκυρότητα του παρουσιαζόμενου με το σημείωμά μας αυτό βιβλίου, που, σε πολλά
σημεία του, καθίσταται μια πραγματική διδασκαλία συμπεριφοράς και ήθους των νεοτέρων
απέναντι στους ηλικιωμένους, εγγυώνται η θερμουργός πίστη του συγγραφέα στην
Εκκλησία και ο σοβαρός επιστημονικός, ως ψυχολόγου και παιδαγωγού, εξοπλισμός
του. Ο λόγος του απλός, παρότι ακραιφνώς επιστημονικός, πηγάζει από το περίσσευμα
και τον ιερό ενθουσιασμό της φλεγόμενης καρδιάς του. Έτσι, επιτυγχάνει να
αναθερμάνει τις ψυχές των αναγνωστών του και να δονήσει τις πιο ευαίσθητες
χορδές των καρδιακών τους χώρων, και μάλιστα των νεοτέρων, δημιουργώντας τις
αναγκαίες ψυχολογικές προϋποθέσεις και υποδομές, ώστε τα γραφόμενά του να
καταστούν μόνιμο βίωμα αυτών και να δώσουν τη λύση σε σοβαρά προβλήματα σχέσεων
ανάμεσα στους γέροντες και τους νεοτέρους, ένα έργο αγάπης, θυσίας και προσφοράς
προς τους απόμαχους της ζωής.
Για μια, ακόμη, φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό Καθηγητή
και φίλο κ. Γεώργιο Ε.
Κρασανάκη και του ευχόμαστε να έχει δύναμη και υγεία, για να
συνεχίζει τη γόνιμη, δημιουργική και εργώδη δραστηριότητά του στον χώρο της Ψυχολογίας,
της Παιδείας αλλά και της Εκκλησίας, όπου η μέχρι σήμερα συμβολή του είναι εξαιρετικά
μεγάλη και σπουδαία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου