Νίκος Χρ. Αλιπράντης
Αναδρομές
στον κόσμο της αρχαίας Πάρου
[Εταιρεία Γραφικών Τεχνών «ΑΒΕΛ», Αθήνα 2017, σχ. 8ο
(21 Χ 15), σσ. 454]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Ο κ. Νίκος
Χρ. Αλιπράντης, από το όμορφο νησί της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής,
την Πάρο, είναι φιλόλογος, ιστορικός, λογοτέχνης, δημοσιογράφος, συγγραφέας
δεκάδων βιβλίων (το παρόν είναι το 43ο) και μελετών σχετικών με την
Πάρο και την ιστορία της και από το έτος 1979 και εκδότης του έγκριτου και
μοναδικού στο είδος του περιοδικού «Παριανά»
(Έπαινος Ακαδημίας Αθηνών), με το οποίο- σύμφωνα με το σκεπτικό της Ακαδημίας-
προβάλλεται η Πάρος και η Κυκλαδική παράδοση.
Είναι, ειρήσθω εν παρόδω, άξιος τιμής ο κ. Αλιπράντης για την ολοκληρωτική
αυτήν, ψυχή τε και σώματι, επί δεκαετίες, αφιέρωσή του στην ανάδειξη της
Ιστορίας του τόπου του.
Του κ. Ν. Αλιπράντη, πριν λίγες μέρες, μαζί με το
περιοδικό «Παριανά», γίναμε αποδέκτες μιας θαυμάσιας ιστορικής μελέτης για το
νησί του, την Πάρο, που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα, στις αρχές του 2017. Ο λόγος
για το «Αναδρομές στον κόσμο της
αρχαίας Πάρου», ένα σύγγραμμα 454
σελίδων, στο οποίο- όπως και από τον τίτλο αμέσως καθίσταται φανερό- γίνεται μια
πλήρης καταγραφή της αρχαίας ιστορίας της Πάρου, τόσο από τον χώρο της
Μυθολογίας όσο και της Ιστορίας, μέσα από την έρευνα των θεών των Παρίων, αλλά
και του κόσμου μέσα στον οποίο ήρωες, θεοί και άνθρωποι έδρασαν και έδωσαν
δείγματα λαμπρά ιστορίας και υψηλού πολιτισμού σαν αυτού που άκμασε, και
κατέστη παγκόσμια γνωστός, στα αέρινα κυκλαδίτικα νησιά, του Κυκλαδικού Πολιτισμού.
Εξαιρετική η Εισαγωγή
στο βιβλίο, βαθιά φιλοσοφημένη και θεολογημένη (με τη διαχρονική του τελευταίου
όρου σημασία, δηλαδή τόσο της αρχαίας ελληνικής, όσο και της νέας θρησκείας,
αυτής του Ιησού Χριστού), με γλώσσα θαυμάσια λυρική, που ρέει απαλά σαν τα
γαλήνια νερά του Ιορδάνη, εφαρμοσμένη στο πολυτονικό σύστημα, πράξη που δείχνει,
ακριβώς, πόσον ο κ. Αλιπράντης σέβεται
και τιμά τον εαυτόν του, το έργο του και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου
του.
Στην «Εισαγωγή», περαιτέρω, παρακολουθούμε μιαν
διαχρονική περιπλάνηση στο Παριανό και Κυκλαδίτικο τοπίο και στην επίσημη
ιστορία της περιοχής, που λάμπει- όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας-
κατά την αρχαιότητα, εκπίπτει, πάντως, σε λάμψη κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και
τον μεσαιώνα και εμφανίζει μιαν νέαν, και πάλιν, αναλαμπή στους χριστιανικούς
χρόνους. Ο κ. Αλιπράντης εξεικονίζει τη διαχρονική αυτήν πραγματικότητα με τους
μαρμάρινους, αφενός, αρχαιοελληνικούς ναούς που άστραφταν κατά την αρχαιότητα
στο φως του αιγαιοπελαγίτικου ήλιου και με τα χριστιανικά, αφετέρου, ξωκλήσια,
απλωμένα σήμερα σε όλη την έκταση των γύρω από την Πάρο αιγαιοπελαγίτικων νησιών,
που «λευκάζουν» γεμάτα γαλήνια χριστιανική απλότητα και κομψότητα, ώστε να
καταστούν, στις μέρες μας, τραγούδι καθάριο, ελληνικό, από τη δεξιοτεχνική πένα
του Ελύτη. Στοιχεία όλα αυτά, που, αν μη τι άλλο, φανερώνουν το έντονο πέρασμα
της αρχαίας ελληνικής θρησκείας από το νησί, που ενέπνευσε τους καλλιτέχνες,
διαμόρφωσε τον αρχαίο κυκλαδικό πολιτισμό και δημιούργησε λαμπράν ιστορία.
Στο βιβλίο, ειδικότερα, καταγράφονται διαχρονικά οι
πολύτιμοι θησαυροί της Πάρου, αποτελώντας, τρόπον τινά, μιαν επιτομή της
διαχρονικής παριανής Ιστορίας. Στο εκτενέστερο όλων 1ο Μέρος
παρακολουθείται λεπτομερώς η λατρεία δεκαπέντε (15) θεών και άλλων μικρότερων θεοτήτων
του ελληνικού Δωδεκαθέου, με παράθεση των προσωνυμιών αυτών και πλείστων όσων για
τους εν λόγω θεούς στοιχείων, που μας
είναι γνωστά από επιγραφές που εντοπίστηκαν στην Πάρο και τις οποίες ο κ.
Αλιπράντης παραθέτει, ερμηνεύει, σχολιάζει και παραπέμπει στη σχετική με αυτές
βιβλιογραφία.
Παρακολουθούμε, λοιπόν, στο εν λόγω κεφάλαιο μιαν εντυπωσιακή
σειρά προσωνυμιών θεοτήτων της Πάρου Αθηνά
(Πολιούχος, Πρόμαχος, Ποντία, Κυνθία
κ.λπ.), Απόλλων (Δήλιος, Εκηβόλος, Κύνθιος, Προστατήριος,
Πύθιος κ.λπ.), Ασκληπιός (Σωτήρ, Ύπατος κ.λπ.), Αφροδίτη (Πάνδημος, Τιμούχος),
Άρτεμις (Δηλία, Εύκλεια),
Ζεύς (Αφροδίσιος, Ελάστερος, Ύπατος),
Ηρακλής (Καλλίνικος) κ.λπ. Παρακολουθούμε,
επίσης, γιορτές (Θεοξένια, Θεσμοφόρια, Δορποφόρια, Πλυντήρια
κ.λπ.), ιερά άλση που χαρακτηρίζουν το τοπίο, επιγραφές και
αφιερώματα στους θεούς και πολλά άλλα γύρω από την αρχαία ελληνική
θρησκεία στοιχεία, που συνεχίζουν να παρατηρούνται, κατά τον ίδιο ή και
παρεμφερή τρόπο, και σήμερα στον χώρο της Ορθοδοξίας, πράγμα που αποδεικνύει,
ακριβώς, τον υψηλό βαθμό παρείσφρησης στοιχείων
από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο στον χώρο της Ορθοδοξίας, που έχει, πιστεύουμε, και μιαν έντονα θετική
πλευρά, αφού αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα της αδιάκοπης και φυσικής
συνέχειας του εθνικού βίου και πολιτισμού των Ελλήνων. Αυτό ακριβώς με
ικανά θεολογικά κριτήρια προσπαθεί, στην εισαγωγή του και στο 1ο
Μέρος του βιβλίου του, να αποδείξει και ο κ. Αλιπράντης. ότι,
δηλαδή, το αδιαίρετο της ελληνικής μας εθνικής παράδοσης, σε όλο το μήκος της ιστορικής της πορείας- από το
ξεκίνημα, ακόμα, των Μινωικών χρόνων μέχρι σήμερα- ενάντια αρνητών της, όπως ο Fallmerayer, είναι μια αδιαμφισβήτητη
πραγματικότητα. Έτσι, από το πολύτιμο αυτό βιβλίο καθίσταται φανερό ότι από την ανατολή, ακόμα, του ελληνισμού μέχρι και
σήμερα παρατηρούνται παρόμοιες ψυχικές, θρησκευτικές και λατρευτικές αντιδράσεις
και ξαναγεννιούνται από το μηδέν παρόμοιοι τρόποι λατρείας και παρόμοιες
αντιλήψεις για τον Θεό και τους Αγίους. Ζει, λοιπόν, πάντα, μέχρι και σήμερα,
το πρωτόγονο και παραδοσιακό πνεύμα των αρχαίων ελλήνων στη ζωή και τις
κινήσεις του έθνους τους. Και υπό την έποψη αυτήν το βιβλίο του κ. Αλιπράντη θεωρούμε
ότι κέκτηται πολύ μεγάλη, εθνική σημασία και αξία.
Στο 2ο Μέρος παραθέτονται μελετήματα για
τον κόσμο της αρχαίας Πάρου με σημαντικά και ενδιαφέροντα κεφάλαια, όπως αυτό
που αφορά στα ονόματα της αρχαίας Πάρου
(τα οποία ο κ. Αλιπράντης ερμηνεύει και ετυμολογεί), στα θρησκευτικά αξιώματα στην αρχαία Πάρο, στα Γυμνάσια, στο θέατρο, στην
αγορά, στο αγορανομίο και μάλιστα το κεφάλαιο που αφορά στον μέγα, τον υψιπέτη
παριανό γλύπτη, τον Σκόπα, τον επιφανέστερο
καλλιτέχνη όλων των εποχών μετά τους κορυφαίους, τον Φειδία και τον μαθητή του,
ισάξιο του δασκάλου του, Αγοράκριτο
τον Πάριο.
Σε Παράρτημα, στο τέλος του βιβλίου, ο κ. Αλιπράντης
υπό τον αρχαιοπρεπέστατο τίτλο: «Ανδρών
αγαθών μνήμη αγήρως» περιλαμβάνει όλους αυτούς που ανακάλυψαν και προέβαλαν
παγκοσμίως τον κόσμο της αρχαίας Πάρου, Έλληνες και ξένους, μεταξύ των οποίων
και οι πανελλήνια γνωστοί Έλληνες αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι Αναστάσιος Ορλάνδος (που, ως γνωστόν,
ανέδειξε και αποκατέστησε τον παλαιοχριστιανικό ναό της Παναγίας της
Εκατονταπυλιανής) και ο Παριανός Νικόλαος
Κοντολέων. Ακολουθούν πλουσιότατη Βιβλιογραφία
και εξαιρετικά εκτενή και εύχρηστα Ευρετήρια.
Πρόκειται για ένα βιβλίο μεγάλης, θεωρούμε, ιστορικής και
εθνικής σημασίας, αναφερόμενο τόσο στην ανεμόεσσα Πάρο, όσο και στις Κυκλάδες.
Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό και δόκιμο
συγγραφέα και ιστορικό κ. Νίκο
Αλιπράντη και του ευχόμαστε ο Θεός να του δίνει δύναμη και υγεία, για
να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του τόσο στον χώρο
της ιστορίας της αγαπημένης του Πάρου, όσο και των Ελληνικών Γραμμάτων,
γενικότερα, στα οποία τόσο μεγάλη και ουσιαστική, γι’ αυτό και πολλαχώς
αναγνωρισμένη, είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου