ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Κωστής Ηλ. Παπαδάκης
Βασίλειος Εμμ. Μαρκάκης
(1872 – 1950)
Ο αντιστασιακός από Αρκαδίας Μητροπολίτης Κρήτης.
Ο εμπνευστής και
πρωτεργάτης της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς. Ρέθυμνο 2020
Του Αντώνη Ε. Στιβακτάκη
Κάθε φορά που βλέπει το φως της δημοσιότητας κάποιο βιβλίο του εκλεκτού και
πολύτιμου φίλου Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, αυτό και μόνο αποτελεί ένα σημαντικό
γεγονός για το Ρέθεμνος, για την Κρήτη, για τα Ελληνικά Γράμματα, για τον
πολιτισμό γενικότερα.
Αυτό ισχύει και
για το νέο του βιβλίο με τον τίτλο «Βασίλειος Εμμ. Μαρκάκης (1872 – 1950). Ο
αντιστασιακός από Αρκαδίας Μητροπολίτης Κρήτης. Ο εμπνευστής και πρωτεργάτης
της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς», το οποίο είδε πρόσφατα το φως της
δημοσιότητας από τη «Γραφοτεχνική Κρήτης» και αναμφίβολα φέρει έντονη τη
σφραγίδα συγγραφικής δωρεάς του εν λόγω πολυγραφότατου συγγραφέα.
Πρόκειται
περί μιας εμπεριστατωμένης και αρκετά εκτεταμένης βιογραφίας του αοιδίμου
Ιεράρχου Βασιλείου Μαρκάκη (1872 – 1950), ο οποίος διετέλεσε αρχικά
Επίσκοπος της Νέας Επισκοπής Αρκαδίας (1902 – 1941) και εν συνεχεία
Μητροπολίτης Κρήτης (1941 – 1950).
Μάλιστα, θα
έλεγα ότι το εν λόγω βιβλίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία συμπυκνωμένη επιτομή
της ιστορίας της Εκκλησίας της Κρήτης κατά το 1ον ήμισυ του 20ου
αιώνα.
Στην αρχή του
βιβλίου παρατίθεται με ημερομηνία «Εν Ηρακλείω τη 18η Νοεμβρίου 2019» μία σύντομη Επιστολή –
Χαιρετισμός του τότε Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Ειρηναίου, Προέδρου της
Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, προς τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτη
Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίον, στην οποία αναφέρει ότι «...η
Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης κατά την Τακτικήν Συνεδρίαν Αυτής
τη 17η Οκτωβρίου ε.ε (2019) απεφάσισεν όπως εκθύμως επιλογήση την,
υπό της Ενορίας Αγίου Παντελεήμονος Κεραμέ της Υμετέρας Θεοσώστου Επαρχίας,
έκδοσιν βιβλίου τού εγκρίτου συγγραφέως συνταξιούχου φιλολόγου καθηγητού –
Θεολόγου κ. Κωνσταντίνου Παπαδάκη, το οποίον αφορά εις την προσωπικότητα του
αοιδίμου Μητροπολίτου Κρήτης κυρού Βασιλείου (Μαρκάκη) γόνου εκλεκτού της ως
είρηται Ενορίας...».
Ακολουθεί «Αδελφικός Χαιρετισμός για τον Μεγάλο Επίσκοπο
και Μητροπολίτη Κρήτης Βασίλειο» από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Λάμπης,
Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίο και εν συνεχεία «Χαιρετισμός (του)
Εφημερίου Κεραμέ» π. Τίτου Λίτινα.
Ο Πρόλογος
του βιβλίου ανήκει στον συγγραφέα του Κωστή Ηλία Παπαδάκη. Είναι μεστός,
περιεκτικός, εμπνευσμένος από τη συγκλονιστική πορεία της ζωής του αοιδίμου Ιεράρχου
Βασιλείου, γραμμένος με την γνωστή εντόνως συναισθηματική και συγχρόνως
διθυραμβική πέννα του εκλεκτού και εμπειρότατου συγγραφέως.
Στη συνέχεια
παρατίθεται το Α΄ Μέρος του βιβλίου, το οποίο έχει τον τίτλο: «Βασίλειος
Εμμ. Μαρκάκης (1872 – 1950) – Βιογραφία» και εκτείνεται από τη σ. 21 έως
και τη σ.152, περιλαμβάνοντας 14 κεφάλαια και δεκάδες υποκεφάλαια, τα οποία
φωτίζουν λεπτομερώς την πορεία της ζωής του διαπρεπούς Ιεράρχου.
Ακολουθεί το
Β΄ Μέρος, το οποίο έχει τίτλο: «Ο Βασίλειος Μαρκάκης μέσα από εγκυκλίους
του» (σ.157 – 177), το οποίο έχει μεγάλο ενδιαφέρον αφού σ’ αυτό παρατίθεται
«μία σειρά τριάντα επιλεγμένων εγκυκλίων από το Αρχείο της (Νέας) Επισκοπής
Αρκαδίας, οι οποίες, επιλεγμένες μία προς μία, φωτογραφίζουν, μπορούμε να
πούμε, και επισφραγίζουν καθαρότατα σημαντικές πτυχές τής ποιμαντορίας του
αοιδίμου Ιεράρχη, ως Επισκόπου Αρκαδίας κατά τα έτη 1908 – 1941».
Αξίζει να αναφερθεί
ότι οι εν λόγω εγκύκλιοι χαρακτηρίζονται από τον εκλεκτό συγγραφέα: α) ως
πατριωτικές, β) ως εγκύκλιοι που αναφέρονται και κινούνται από την πίστη, την
ευσέβεια και αγάπη του Βασιλείου προς τον Θεό και τη γνωστή φιλομάθειά του, γ)
ως εγκύκλιοι που αναφέρονται στις αρετές της φιλανθρωπίας και πράξεων αγάπης
του Βασιλείου και δ) ως εγκύκλιοι που καταδεικνύουν την αγάπη του για την
πρόοδο, το πράσινο και αγροτική ανάπτυξη του τόπου.
Στο Γ΄ και
τελευταίο Μέρος του βιβλίου γίνεται εκτενής αναφορά στο κοινωνικό πρόσωπο του
Μητροπολίτη Κρήτης Βασιλείου μέσα από το «Βιβλίο Επισκεπτών» της
Επισκοπής του στους Αγίους Δέκα, επίσης, από μιαν «ευχετήρια κάρτα» του Νίκου
Καζαντζάκη και από μιαν εγγραφή του Καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Αθηνών Νικολάου Β. Τωμαδάκη.
Το βιβλίο
«κλείνει» με την παράθεση τού «Παρακλητικού Κανόνος εις την Υπεραγία Θεοτόκον
εν ώρα πολέμου», τον οποίο ο Μητροπολίτης Βασίλειος ανεύρε σε προϋπάρχον
παλαιότερο κείμενο, ανωνύμου υμνογράφου, τον διόρθωσε σε πολλά σημεία,
διασκεύασε και προσάρμοσε στα κρητικά και εθνικά δεδομένα της εκάστοτε
πολεμικής αναμέτρησης, τον εξέδωσε το πρώτον κατά την περίοδο των Βαλκανικών
Πολέμων και δεν έπαυεν «ανά πάσαν πολεμικήν αναμέτρησιν» δι’ εγκυκλίων του αλλά
και με τα απ’ άμβωνος κηρύγματά του να προτρέπει τους πιστούς της Εκκλησίας της
Κρήτης, όπως τον αναγιγνώσκουν τόσον «επ’ εκκλησίαις», όσο και «κατά μόνας» στο
«ταμείον» των οικιών τους, κατά την ατομική τους προσευχή».
Ακολουθεί
λεπτομερής παράθεση της πλούσιας βιβλιογραφίας στην οποία στηρίχθηκε ο
συγγραφέας για τη συγγραφή αυτού του πολύτιμου συγγράμματος.
Ο
εμπειρότατος ιστορικός ερευνητής χρησιμοποίησε σημαντική και εν πολλοίς σπάνια
βιβλιογραφία, διερεύνησε αρχεία και βρήκε στοιχεία που βλέπουν για πρώτη φορά
το φως της δημοσιότητας.
Πρέπει
ιδιαιτέρως να επισημανθεί ότι τα κείμενα του βιβλίου πλαισιώνονται από πλήθος ιστορικών-
μερικές από τις οποίες είναι σπάνιες- φωτογραφιών, που του προσδίδουν
εποπτικότητα και το κάνουν περισσότερο προσιτό και ενδιαφέρον στον αναγνώστη.
Τέλος,
γίνεται αναλυτική αναφορά τής όλης εργογραφίας του συγγραφέα, από την οποία
καταδεικνύεται ότι πρόκειται, πράγματι, περί ενός από τους πολυγραφότερους
σύγχρονους συγγραφείς της Κρήτης σ’ ένα ευρύτατο πεδίο συγγραφικής αναζήτησης,
έρευνας, καταγραφής και παρουσίασης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου