ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
«Οδοιπορικό στην Πολωνία»
Σε τόπους μνήμης, μαρτυρίου και μαρτυρίας
[Εκδόσεις «Επιστροφή», Ναύπλιο Νοέμβριος 2018, σχ. 8ο (21
Χ 14), σσ. 182]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Κυκλοφόρησε πρόσφατα
ένα νέο βιβλίο τού Σεβασμιωτάτου φίλου, Μητροπολίτη Αργολίδος κ. Νεκταρίου
Αντωνόπουλου, με τον τίτλο «Οδοιπορικό στην Πολωνία» και
υπότιτλο «Σε τόπους μνήμης, μαρτυρίου και μαρτυρίας». Όπως αμέσως
γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για ένα βιβλίο «ταξιδιωτικών εντυπώσεων», είδος
συγγραφής που ανήκει στη λεγόμενη «ταξιδιωτική λογοτεχνία», του οποίου ο εν
λόγω δημιουργός έχει τόσα να μας απαριθμήσει από τα δεκάδες ταξίδια που
δεκαετίες τώρα πραγματοποιεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (και
μάλιστα στη Ρωσία).
Με τον όρο
«ταξιδιωτική λογοτεχνία» χαρακτηρίζουμε, συνήθως, μιαν ιδιαίτερη ομάδα πεζών
κειμένων, στα οποία ο συγγραφέας προσπαθεί να μας μεταφέρει τις εντυπώσεις του
από χώρες ή περιοχές τις οποίες επισκέφθηκε. Και λέγοντας ότι ο συγγραφέας μάς
μεταφέρει τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του, δεν πρέπει να φανταστούμε ότι τα
κείμενά του είναι απλές περιγραφές των όσων είδε. Ένα ταξιδιωτικό λογοτεχνικό
κείμενο περιλαμβάνει, συνήθως, μιαν ολοκληρωμένη άποψη του συγγραφέα για τον
τόπο που επισκέφθηκε, για την ιστορία του, για τους ανθρώπους του, τη νοοτροπία
και τον τρόπο ζωής τους. Κι όλα αυτά, βέβαια, γραμμένα με ένα ιδιαίτερο
λογοτεχνικό ύφος και τεχνική, καθώς και με πολύ έντονο το προσωπικό και
υποκειμενικό στοιχείο, πράγμα που δίνει στο κείμενο τη λογοτεχνική του αξία και
το κάνει να ξεχωρίζει.
Το παρουσιαζόμενο με
το σημείωμά μας αυτό Οδοιπορικό πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του έτους 2017
από το Γραφείο Νεότητας της Ι. Μητροπόλεως Αργολίδος και οι
συνοδοιπόροι του Μητροπολίτη, βασικά νέα παιδιά της Μητροπόλεώς του, «τρύγησαν»
και κυριολεκτικά μέθυσαν με τις πολωνικές ομορφιές που επισκέφθηκαν. Γνώρισαν
από κοντά την ιστορία, τη λαογραφία και τις παραδόσεις τού τόπου που επισκέφθηκαν,
γεύτηκαν- μεταφορικά και κυριολεκτικά- το μεγαλείο των ιερών, γεωγραφικών,
πολιτικών, πολιτιστικών και ιστορικών στοιχείων της χώρας που επισκέφθηκαν και
απόκτησαν γνώσεις στέρεες και ανάστησαν μέσα τους μνήμες και μαρτυρίες
συγκλονιστικές, τις οποίες ο συγγραφέας θεώρησε σωστό να μοιραστεί με τους
αναγνώστες τού όμορφου αυτού πονήματός του.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται γιατί, στο παρουσιαζόμενο με το σημείωμά μας αυτό οδοιπορικό, ο συγγραφέας επεδίωξε να εμπλουτίσει τα κείμενά του με πλούσιες, ευαίσθητες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιστορικές και όχι μόνο πληροφορίες για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες κάθε φορά αναφέρεται. Και το εντυπωσιακότερο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι, ακριβώς, ο φίλος συγγραφέας αφιερώνει ελάχιστα μεν γύρω από τη γνωριμία με τη Χώρα, όπως και με την τοπική Εκκλησία και πολύ περισσότερα (πάνω από τα 2/3 του βιβλίου) γύρω από τα θλιβερά γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη φοβερή τραγωδία που έζησε η Πολωνία κάτω από τη Σοβιετική και ναζιστική, κυρίως, κατοχή και μάλιστα με τον φρικιαστικό εκείνο διωγμό και τον αφανισμό των εκατομμυρίων Εβραίων στα φοβερά στρατόπεδα εξόντωσης και δολοφονίας του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, προκειμένου η ναζιστική Γερμανία να εξασφαλίσει, όπως πίστευαν, την καθαρότητα της «αρίας» (= λευκής) φυλής ή, μάλλον, κατά τη ναζιστική ερμηνεία, της γερμανικής φυλής που έπρεπε, πάση θυσία, να κυριαρχήσει και να επιβληθεί σε όλες τις υπόλοιπες φυλές, θεωρούμενη ως η ανωτέρα όλων.
Και η καταγραφή αυτών των δύο τελευταίων από τις εντυπώσεις της επίσκεψής τους στην Πολωνία συμποσούται- όπως σημειώσαμε ήδη- τόσο στην τοπική Εκκλησία της Πολωνίας- της οποίας την πολύ δραστήρια Αδελφότητα Ορθοδόξων Νεολαιών η Μητρόπολη Αργολίδος είχε τα τελευταία χρόνια τη χαρά επανειλημμένα να φιλοξενήσει στην Αργολίδα- όσο και, κυρίως στη φοβερή εκείνη τραγωδία της δολοφονίας και του αφανισμού των εκατομμυρίων Εβραίων από τη ναζιστική Γερμανία. Στο μέρος αυτό η καταγραφή του επισκόπου Αργολίδος είναι τόσο εξαντλητική, ξεκάθαρη και δυνατή, που, μπορώ να ομολογήσω ότι παρότι και εγώ έκανα το ίδιο ταξίδι στην Πολωνία και στα ίδια αυτά μέρη το καλοκαίρι που πέρασε (2018)- και θεωρώ ότι αυτό έγινε με ένα καλό ταξιδιωτικό Γραφείο και ξεναγό- όμως ούτε το ελάχιστο αυτών που ο Σεβασμιώτατος καταγράφει στο βιβλίο του μπορέσαμε εμείς να πλησιάσουμε, ούτε στο βαθμό που εκείνοι τα μελέτησαν μπορέσαμε εμείς να τα προσεγγίσουμε. Έχει σημασία με ποιον κάνεις μιαν εκδρομή και πόσο σωστά έχει αυτή διοργανωθεί.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται γιατί, στο παρουσιαζόμενο με το σημείωμά μας αυτό οδοιπορικό, ο συγγραφέας επεδίωξε να εμπλουτίσει τα κείμενά του με πλούσιες, ευαίσθητες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιστορικές και όχι μόνο πληροφορίες για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες κάθε φορά αναφέρεται. Και το εντυπωσιακότερο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι, ακριβώς, ο φίλος συγγραφέας αφιερώνει ελάχιστα μεν γύρω από τη γνωριμία με τη Χώρα, όπως και με την τοπική Εκκλησία και πολύ περισσότερα (πάνω από τα 2/3 του βιβλίου) γύρω από τα θλιβερά γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη φοβερή τραγωδία που έζησε η Πολωνία κάτω από τη Σοβιετική και ναζιστική, κυρίως, κατοχή και μάλιστα με τον φρικιαστικό εκείνο διωγμό και τον αφανισμό των εκατομμυρίων Εβραίων στα φοβερά στρατόπεδα εξόντωσης και δολοφονίας του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, προκειμένου η ναζιστική Γερμανία να εξασφαλίσει, όπως πίστευαν, την καθαρότητα της «αρίας» (= λευκής) φυλής ή, μάλλον, κατά τη ναζιστική ερμηνεία, της γερμανικής φυλής που έπρεπε, πάση θυσία, να κυριαρχήσει και να επιβληθεί σε όλες τις υπόλοιπες φυλές, θεωρούμενη ως η ανωτέρα όλων.
Και η καταγραφή αυτών των δύο τελευταίων από τις εντυπώσεις της επίσκεψής τους στην Πολωνία συμποσούται- όπως σημειώσαμε ήδη- τόσο στην τοπική Εκκλησία της Πολωνίας- της οποίας την πολύ δραστήρια Αδελφότητα Ορθοδόξων Νεολαιών η Μητρόπολη Αργολίδος είχε τα τελευταία χρόνια τη χαρά επανειλημμένα να φιλοξενήσει στην Αργολίδα- όσο και, κυρίως στη φοβερή εκείνη τραγωδία της δολοφονίας και του αφανισμού των εκατομμυρίων Εβραίων από τη ναζιστική Γερμανία. Στο μέρος αυτό η καταγραφή του επισκόπου Αργολίδος είναι τόσο εξαντλητική, ξεκάθαρη και δυνατή, που, μπορώ να ομολογήσω ότι παρότι και εγώ έκανα το ίδιο ταξίδι στην Πολωνία και στα ίδια αυτά μέρη το καλοκαίρι που πέρασε (2018)- και θεωρώ ότι αυτό έγινε με ένα καλό ταξιδιωτικό Γραφείο και ξεναγό- όμως ούτε το ελάχιστο αυτών που ο Σεβασμιώτατος καταγράφει στο βιβλίο του μπορέσαμε εμείς να πλησιάσουμε, ούτε στο βαθμό που εκείνοι τα μελέτησαν μπορέσαμε εμείς να τα προσεγγίσουμε. Έχει σημασία με ποιον κάνεις μιαν εκδρομή και πόσο σωστά έχει αυτή διοργανωθεί.
Και
ουσιαστικά, όσο και αν ο συγγραφέας του «Οδοιπορικού» το αρνείται ότι το πόνημά
του αφορά σε μιαν επιστημονική ιστορική μελέτη, αλλά απλά σε μιαν κατάθεση των
γεγονότων που έζησαν, όμως η κατάθεσή του αυτή είναι, θεωρώ, εξαιρετικά
ουσιώδης και δυνατή, έχοντας μελετήσει ικανό αριθμό σχετικών βιβλίων και
παγιώσει επί του θέματος γνώμη ξεκάθαρη και προσωπική, ώστε μπορώ να ισχυριστώ
ότι πρόκειται τελικά για μιαν πλήρη και εξαντλητική μελέτη γύρω από το θέμα των
βασικών σημείων της ναζιστικής ιδεολογίας και του ανθρωπιστικού μέρους του Β΄
μεγάλου Παγκοσμίου Πολέμου, προσάγοντάς μας πολλές και δυνατές αλήθειες και
πληροφορίες, παντελώς άγνωστες στους περισσοτέρους. Και το κυριότερο. ο
σεβασμιώτατος με το βιβλίο του αυτό καθίσταται ένας ρηξικέλευθος και
πραγματικά καινοτόμος παρατηρητής
όλων αυτών που συνέβαιναν τον καιρό εκείνο στο Άουσβιτς (στρατόπεδο,
κυρίως, συγκέντρωσης) και στο Μπιρκενάου (το μεγαλύτερο κέντρο
εξόντωσης των Εβραίων αλλά και πολλών άλλων μειονοτήτων, όπως Σλάβων, ρομά,
ομοφυλόφιλων και αναπήρων), αναφερόμενος στους τόπους αυτούς του θανάτου, των
βασανιστηρίων και της μαζικής εξόντωσης σε θαλάμους δηλητηριωδών αερίων, στα προγράμματα
ευθανασίας και ασιτίας μέσα στα γκέτο και στις ομαδικές εκτελέσεις στους
φούρνους των κρεματορίων. Όλων, δηλαδή, αυτών των κολαστηρίων του θανάτου και
των οικτρών και ελεεινών μεθόδων που επινόησε το Γ΄ Ράιχ να εφαρμόσει ως τελική
λύση για το εβραϊκό ζήτημα και που σήμαιναν, ακριβώς, ότι θα έπρεπε πάση θυσία
όλοι οι Εβραίοι να εξολοθρευθούν και εξαφανιστούν, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου
και πεποιθήσεων, γιατί θεωρούσαν ότι πίσω από το κάθε κακό που είχε συμβεί ή
απειλούσε τη Γερμανία βρισκόταν ο κίνδυνος της φιγούρας του Εβραίου. Οι
Εβραίοι, λοιπόν- σύμφωνα με τη γνωστή πλαστογραφία των «Πρωτοκόλλων των
Σοφών της Σιών», που αφορούσε στην εβραϊκή παγκόσμια κυριαρχία- έπρεπε, με
οποιονδήποτε τρόπο, να εξαφανιστούν από προσώπου της γης. Και τα κηρύγματα μίσους
και βίας εναντίον των Εβραίων έβρισκαν μεγάλη απήχηση στον απογοητευμένο, τον
καιρό εκείνο, γερμανικό λαό, που πίστευε ότι οι Εβραίοι ήταν ο λόγος της
μεγάλης δυστυχίας και συμφοράς, της βαθιάς πικρίας, απογοήτευσης και ταπείνωσης
στην οποία είχε περιέλθει η Γερμανία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη
συνθήκη των Βερσαλλιών. Οι συνθήκες διαμορφώθηκαν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να
εξωθήσουν σε δράση τις ακραίες πολιτικές ομάδες, όπως ήταν το
Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Χίτλερ, που πίστεψε ότι οι συνθήκες ήταν πλέον
ώριμες για την ανατροπή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και την εγκαθίδρυση
ενός καθεστώτος το οποίο θα επανέφερε τη Γερμανία στη θέση που της άξιζε στον
ευρωπαϊκό χώρο, ως ηγέτιδας δύναμης.
 | |
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου