Στιγμές- Στάλες φωτός: Ένας Αιώνας Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνου

Στιγμές- Στάλες φωτός: Ένας Αιώνας Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνου

   ΚΩΣΤΗΣ  ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

   www.ret-anadromes.blogspot.com

     http://historicalcrete.ims.forth.gr

 

Είχα την καλή τύχη την παραμονή που θα έφευγα για ταξίδι ολίγων ημερών να προφθάσω και να παρακολουθήσω το τόσο ενδιαφέρον επετειακό υπερθέαμα, τη θαυμάσια εκείνη πανηγυρική πολυθεματική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε για τα εκατόχρονα του «Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνου», στο θέατρο «Ερωφίλη» της πόλης μας, την Πέμπτη 29 Ιουνίου 2017, υπό τον τίτλο «Στιγμές- Στάλες φωτός: Ένας Αιώνας Λύκειο των Ελληνίδων Ρεθύμνου». Ένας τίτλος συμβολικός που επιθυμεί, ακριβώς, να εκφράσει το ανθρωπίνως ανέφικτο παρουσίασης εκατό χρόνων πολυσχιδούς και πολυσήμαντης δράσης μέσα στον περιορισμένο χρόνο μιας συνηθισμένης εκδήλωσης. 

Σήμερα, ετεροχρονισμένα, ίσως, επιστρέφοντας από το ταξίδι μου, νιώθω την ανάγκη, ως φίλος επί δεκαετίες του «Λυκείου των Ελληνίδων» της πόλης μου, να αναφερθώ, εν ολίγοις, στην εκδήλωση αυτήν και στην πληθωρική εκατόχρονη δράση τού εν λόγω ρεθεμνιώτικου σωματείου, όπως έκανα και πριν από τριάντα χρόνια, κατά τον εορτασμό των 70 χρόνων του, το έτος 1987 (βλ. εφημ. Ρεθεμνιώτικα Νέα, 22/8/1987), όταν ο ιστορικός και δραστήριος Σύλλογος των Ρεθυμνίων Αττικής το «ΑΡΚΑΔΙ» αποφάσισε να τιμήσει το «Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου», για τα 70 χρόνια πλούσιας πολιτιστικής και κοινωνικής δράσης και προσφοράς (19 Αυγούστου 1987), στην πολυτελή αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου «ΡΙΘΥΜΝΑ», με Πρόεδρο του, τότε, τον Λ. Θεοδωρουλάκη και κύριο ομιλητή τον κατοπινό Πρόεδρο του Συλλόγου- και τότε Γενικό Γραμματέα αυτού- κ. Δημήτρη Αετουδάκη. Στην ίδια εκδήλωση στο Λύκειο απονεμήθηκαν από τον Σύλλογο Ρεθυμνίων Αττικής το «Αρκάδι» και τιμητικό δίπλωμα και ενίσχυση 50.000 δραχμών διά χειρών της αείμνηστης και επί σαράντα πέντε χρόνια Προέδρου του Ιωάννας Βαλαρή, ενώ χόρεψε και το χορευτικό συγκρότημα του Λυκείου των Ελληνίδων και τραγούδησε με έναν υπέροχα μεστό και άκρως παλλόμενο ήχο η σημερινή Πρόεδρός του κ. Φέφη Βαλαρή μαζί με τον Βαγγέλη Αραμπατζόγλου τέσσερα τραγούδια ισάριθμων ρεθεμνιωτών ποιητών (με τη σειρά που ακούστηκαν των Χρ. Λιονή, Ροζίτας Κωνσταντίνου, Κ. Απανωμεριτάκη και Εύας Λαδιά) και με τον εκλεκτό μουσικοσυνθέτη Μπάμπη Πραματευτάκη στο πιάνο. 

Και μετά την ανάμνηση (για την ιστορία και μόνο), της όμορφης αυτής εκδήλωσης του 1987, προχωρούμε σε μια σύντομη αναφορά μας και στις σημερινές επετειακές εκδηλώσεις για τα εκατόχρονα. Ήταν, πράγματι, εντυπωσιακά ευχάριστος και διαφερόντως ευρηματικός ο τρόπος που δόθηκε η δράση ενός αιώνα «Λυκείου Ελληνίδων», με τη μορφή συνέντευξης ανάμεσα στη σημερινή ακούραστη Πρόεδρό του κ. Φέφη Βαλαρή και τη δημοσιογράφο (στο έργο) Μαρία Παπαδάκη, μέλος της θεατρικής ομάδας του Λυκείου, που με τη μέθοδο της ερωταπόκρισης κατάφεραν να δώσουν στο πολυπληθές ρεθεμνιώτικο κοινό- στις δύο, περίπου, ώρες που κράτησε η εκδήλωση- «στάλες, μόνο, φωτός» από την εκατόχρονη φωτοφόρο του Λυκείου πορεία.

Βέβαια, στο σημείο αυτό, καθοριστική υπήρξε και η συμβολή της σκηνοθέτιδας κ. Μαρίας Σακκαδάκη- Σακαράκη, που έγραψε τα κείμενα κι έστησε σκηνοθετικά την όλη παράσταση. Η κ. Σακαράκη πέτυχε, μέσα από μιαν ιδιαίτερα ευχάριστη κι ευφρόσυνη ατμόσφαιρα, να δώσει στα διαδραματιζόμενα με διαδοχικά σύντομα μονόπρακτα- στημένα με μια σωστή όσο και εντυπωσιακά περίπλοκη και ρεαλιστική ανασύνταξη στον σκηνικό χώρο (μέσα από σόλο, ντουέτα, τρίο και ομαδικά μέρη) - μιαν αδιάκοπη διαδοχή κίνησης και ακινησίας, που- μαζί και με τα σχετικά σκηνικά, τους χορούς και τις προβολές- θύμιζε μιαν εξακολουθητική ροή οπτικο- ακουστικο- κινητικής ενέργειας.

Μονόπρακτο από την εκδήλωση της 29ης Ιουνίου 2017

Ιστορικά, το «Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου» (ΛΕΡ), θεματοφύλακας του πολιτισμού και των παραδόσεων του τόπου μας, αποτελεί συνέχεια του «Συλλόγου Κυριών του Ρεθύμνου», όπως παρακολουθούμε σε λογοδοσία για το τέλος του Συλλόγου, της Αντιπροέδρου του Ιουλίας Πετυχάκη, συζύγου του γιατρού Κωνσταντίνου Πετυχάκη, Προέδρου του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ρεθύμνης, που απαγγέλθηκε στη Μεγάλη αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου της πόλης, στις 26 Φεβρουαρίου 1917. Οι Κυρίες του Ιδρυτικού Συμβουλίου ίδρυσαν, στη συνέχεια, το έτος 1917, το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου, καθοδηγούμενες σε τούτο από τη μεγάλη ρεθεμνιώτισσα Αρσακειάδα Καλλιρρόη Παρρέν- Σιγανού, πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια, που από το έτος 1911 είχεν, ήδη, ιδρύσει το κεντρικό «Λύκειο Ελληνίδων της Αθήνας» (εικ. 1).

Εικ. 1. Α΄ Διοικητικό Συμβούλιο ΛΕΡ (1917)

Κεντρικός σκοπός του «Λυκείου Ελληνίδων» είναι, αφενός, η αναγέννηση της εθνικής μας ζωής (έθιμα, παραδόσεις, χοροί, τραγούδια, ενδυμασίες, μουσική) και, αφετέρου, η μέριμνα και προστασία του διδύμου γυναίκας και παιδιού. Μέριμνα συνειδητή, και όχι φιλανθρωπία, στη μόρφωση, στις συνθήκες εργασίας, στα δικαιώματα, στην ισοπολιτεία και στην προστασία της άγαμης μητέρας.

Το «Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου», ειδικότερα, έβαλε και τα θεμέλια του Ωδείου της πόλης μας και οργάνωσε συσσίτια για τους πρόσφυγες του 1924. Αγκάλιασε τις προσφυγοπούλες και τις δίδαξε υφαντική, κρητικό κέντημα, κοπτική, ραπτική και οικιακή οικονομία, για να μπορέσουν να βρουν δουλειά και να θεμελιώσουν τα νέα σπιτικά τους. Πρώτο το Λύκειό μας ξαναζωντάνεψε την κρητική βελονιά και τη δίδαξε στις Pεθεμνιωτοπούλες, ενώ συγκέντρωσε και πολύτιμα δείγματα λαϊκής τέχνης (υφαντά, κεντήματα, ξυλόγλυπτα κοσμήματα, πήλινα) και οργάνωσε πέντε εκθέσεις με τα είδη αυτά.

Στις 23 Ιανουαρίου 1935, στην Κρητική Επιθεώρηση και σε άλλες εφημερίδες της ίδιας περιόδου, παρακολουθούμε εισφορές υπέρ αποπερατώσεως του ανεγειρόμενου κτιρίου του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνου.

Aπό τα σημαντικότερα, στη συνέχεια, έργα του ήταν και η συμμετοχή του

Αρκάδια 1951(στην είσοδο του ΛΕΡ)

στους τοπικούς εορτασμούς των Αρκαδίων (εικ. 2), η αναπαράσταση αρχαίων ελληνικών και βυζαντινών εορτών που σχετίζονται με τον σημερινό KΛHΔONA με συμμετοχή εκατόν είκοσι περίπου ατόμων πάνω στη σκηνή του θεάτρου EPΩΦIΛH το 1996 και το 1997, ενώ οργάνωσε και τη «Σχολή Γονέων» για την επιμόρφωσή των Ρεθεμνιωτισσών και τα «Tμήματα Eλληνικού πολιτισμού» (Γλώσσας και Iστορίας) για μικρούς και μεγάλους και με το περίφημο χορευτικό του συγκρότημα δίδαξε (έξι) παλιούς κρητικούς χορούς που ανέσυρε από το παρελθόν, σχεδόν ξεχασμένους, μα και χορούς από τον Πόντο και όλη την Eλλάδα, θέλοντας, με τον τρόπο αυτόν, να ενισχύσει την αγάπη και τον δεσμό της Kρήτης με τη Mητέρα Eλλάδα (εικ. 3).

Εικ. 3. Το Χορευτικό συγκρότημα του Λυκείου- 25 Μαρτίου 1996.

Στα 100 χρόνια ζωής του το Λύκειο Ελληνίδων δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να προσφέρει εθνικό και κοινωνικό έργο, γι’ αυτό και στα 50 χρόνια του τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης του Ρεθύμνου και, αργότερα, και από την Εκκλησία των Ρεθυμνίων, τον Σύλλογο- όπως προαναφέραμε- Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι» και του δόθηκε και το βραβείο «Ήθους και Κοινωνικής Προσφοράς στην πόλη του Ρεθύμνου». Kοντά σ’ αυτά, έχει λάβει και πλήθος άλλων βραβείων και επαίνων και διακρίσεων για τη συμμετοχή του σε εκθέσεις, εορτές, εθνικές εκδηλώσεις κ.λπ.

Και όλα αυτά «ξεκλειδώθηκαν» και παρουσιάστηκαν ευχάριστα από την πολυμελή θεατρική του Λυκείου μας Ομάδα στα μονόπρακτα που τόσο έξοχα σκηνοθέτησε η κ. Σακαράκη. Οι ηθοποιοί φάνηκε ότι αγάπησαν το έργο βαθιά κι ότι του έδωσαν ζωή από τη ζωή τους, πνοή και συναισθήματα από τα συναισθήματά τους. Έκαναν τα μονόπρακτα κυριολεκτικά να «μιλήσουν» στην ψυχή των θεατών, φέρνοντας τα γεγονότα που ζωντάνευαν από την ιστορία του Λυκείου μας κοντά μας, έξω στο φως, τη βραδιά εκείνη της μεγαλειώδους επετειακής των 100 χρόνων εκδήλωσης, στο θέατρο της πόλης μας, «Ερωφίλη».

Απευθύνουμε τις θερμές ευχές μας για μακροημέρευσή του «Λυκείου» μας επ’ αγαθώ της πόλης μας που το φιλοξενεί και για την πρόοδο της οποίας μοχθεί και εργάζεται τόσα χρόνια χωρίς διακοπή.