Χαρίδημος Ανδρέα Παπαδάκης
Ο ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
[Εκδόσεις «Γραφικές Τέχνες Καραγιαννάκη», Ρέθυμνο 2009, σχ. 8ο (20Χ14), σσ. 157]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Με το τελευταίο βιβλίο του, με τον όλως ανέλπιστο για τους Ρεθεμνιώτες τίτλο: «Ο αιγυπτιακός Φάρος τού Ρεθύμνου», ο συμπολίτης φίλος δικηγόρος Χάρης Ανδρέα Παπαδάκης έρχεται να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα των Ρεθεμνιωτών που για δεκαετίες, μέχρι σήμερα, θεωρούσαν τον Φάρο τους, στο ενετικό λιμάνι- ένα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα τής πολιτείας τους- ως ενετικό και αυτόν, παρασυρμένοι, προφανώς, από την ενετική προέλευση τού ίδιου τού λιμανιού. Ο Χάρης Παπαδάκης έρχεται καταπέλτης σήμερα να ταράξει τα νερά τής άγνοιας των συμπολιτών του, αποδεικνύοντας ότι ακριβώς ο πέρφανος Φάρος τους δεν είναι ενετικός αλλά Αιγυπτιακός, άρα από τη γενικότερη περίοδο τής Τουρκοκρατίας προερχόμενος,
+-2.jpg)
Ο ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
[Εκδόσεις «Γραφικές Τέχνες Καραγιαννάκη», Ρέθυμνο 2009, σχ. 8ο (20Χ14), σσ. 157]
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Με το τελευταίο βιβλίο του, με τον όλως ανέλπιστο για τους Ρεθεμνιώτες τίτλο: «Ο αιγυπτιακός Φάρος τού Ρεθύμνου», ο συμπολίτης φίλος δικηγόρος Χάρης Ανδρέα Παπαδάκης έρχεται να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα των Ρεθεμνιωτών που για δεκαετίες, μέχρι σήμερα, θεωρούσαν τον Φάρο τους, στο ενετικό λιμάνι- ένα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα τής πολιτείας τους- ως ενετικό και αυτόν, παρασυρμένοι, προφανώς, από την ενετική προέλευση τού ίδιου τού λιμανιού. Ο Χάρης Παπαδάκης έρχεται καταπέλτης σήμερα να ταράξει τα νερά τής άγνοιας των συμπολιτών του, αποδεικνύοντας ότι ακριβώς ο πέρφανος Φάρος τους δεν είναι ενετικός αλλά Αιγυπτιακός, άρα από τη γενικότερη περίοδο τής Τουρκοκρατίας προερχόμενος,
Ενδιαφέρουσα η Εισαγωγή τού πονήματός του, που αναφέρεται στην Ιστορία των Φάρων σε παγκόσμιο και ελληνικό επίπεδο και στη φαροδομία ειδικότερα Ενδιαφέρον και το «παιγνίδι των… διαφορών» που εισαγάγει στις σελίδες 30- 43 με την παράθεση των υπαρχουσών φωτογραφικών απεικονίσεων τού φάρου τού Ρεθύμνου στις διάφορες εποχές από τη Βενετοκρατία (Boschini- 1651) μέχρι σήμερα. Έτσι, αναγκάζει τον αναγνώστη του να επιδίδεται σε ένα αγωνιώδες «παιγνίδι» ανακάλυψης των υπαρχουσών διαφορών στον ίδιο φάρο σε διαφορετικές, όμως, ιστορικές περιόδους. Στο μέρος αυτό και ο συγγραφέας αναγκάζεται συχνά να καταφύγει σε χάρτες Ενετών χαρτογράφων, στους οποίους κάνει, συχνά, ουσιαστικές παρεμβάσεις, διορθώσεις και ποικίλες παρατηρήσεις.
Ως προς το επίμαχο, τώρα, θέμα τής «πατρότητας» τού ρεθεμνιώτικου φάρου η μελέτη του ξεκινά από την αρχή της δημιουργίας τού φάρου μέχρι σήμερα (να σημειωθεί, πάντως, ότι η λειτουργία τού Αιγυπτιακού Φάρου έχει παύσει, ήδη, από το έτος 1962). Η έλλειψη επαρκών πηγών και στοιχείων από τα χρόνια τής Ενετοκρατίας για το λιμάνι τού Ρεθύμνου, ίσως, οδήγησε, μερικές φορές, τον συγγραφέα σε παρακινδυνευμένες υποθέσεις (όπως την πιθανή σηματοδότηση τού ενετικού λιμένος με πυρσούς ή ανοιχτή φλόγα από το ενετικό ρολόι τής πόλεως, λόγω έλλειψης κανονικού φάρου στα χρόνια τής Ενετοκρατίας), ενώ και η ίδια ή επιχειρηματολογία περί «Αιγυπτιακής» προέλευσης τού ρεθεμνιώτικου φάρου, στα πρώτα της βήματα, δεν έχει, ίσως, επαρκή στήριξη σε πηγές. Αλλά και για τα μετέπειτα χρόνια- 1915 μέχρι σήμερα- προκειμένου ο συγγραφέας να προσδιορίσει πότε έγιναν οι διάφορες επεμβάσεις στο κτίριο αντιμετώπισε ικανές δυσκολίες λόγω απουσίας και πάλι ικανών πηγών.
Οι γραπτές πηγές για την περίοδο αυτήν τής Αιγυπτιοκρατίας είναι εξαιρετικά πτωχές, σχεδόν μηδενικές. Η βιβλιογραφία σχεδόν ανύπαρκτη, οπότε και οι γνώσεις μας εξαιρετικά πτωχές και αδύναμες. Αυτό ασφαλώς οφείλεται στο γεγονός ότι η περίοδος τής Κρητικής Αιγυπτιακής κατοχής είναι μικρότατη- 10 μόλις χρόνια (1830-40)- οπότε δεν πρόφτασε να χαράξει έντονα τα ίχνη της πάνω στη γραμμή τού χρόνου, αλλ’ και γιατί, ακόμη, και αυτά τα λιγοστά ίχνη που κατάφερε στη δεκαετία αυτή να χαράξει σβήστηκαν σχεδόν ολότελα από τον κυματισμό των αιώνων.
Η προσπάθεια τού συγγραφέα φιλότιμη, συγκινητική στοχεύει στην ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας. Νιώθει βαριά μέσα του την ευθύνη τού χρέους. Σε τούτο αναγκάζεται πολλές φορές να πιθανολογήσει, λόγω των λιγοστών πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του. Στο τέλος, και από το γεγονός ότι ο φάρος τού Ρεθύμνου ανήκει στην ανατολική πολεοδομία- όπως και ο φάρος των Χανίων, με τον οποίο και κτίστηκαν μαζί- σε συνδυασμό και με το βιβλίο τού Νικολάου Σταυράκη (Στατιστική τού πληθυσμού τής Κρήτης, Αθήνησι 1890), που αναφέρει την Αιγυπτιακή προέλευση τού φάρου, χωρίς, πάντως, και αναφορά της πηγής, ο Χάρης Παπαδάκης κατάφερε, προσωπικά, να πειστεί ότι πρόκειται για Αιγυπτιακό φάρο. Αρκετά, πάντως, μέχρι στιγμής, ασαφείς οι πηγές του. Η άποψή του σεβαστή μέχρις αποδείξεως τού αντιθέτου, σκέφτηκα μέσα μου.
Ως προς το επίμαχο, τώρα, θέμα τής «πατρότητας» τού ρεθεμνιώτικου φάρου η μελέτη του ξεκινά από την αρχή της δημιουργίας τού φάρου μέχρι σήμερα (να σημειωθεί, πάντως, ότι η λειτουργία τού Αιγυπτιακού Φάρου έχει παύσει, ήδη, από το έτος 1962). Η έλλειψη επαρκών πηγών και στοιχείων από τα χρόνια τής Ενετοκρατίας για το λιμάνι τού Ρεθύμνου, ίσως, οδήγησε, μερικές φορές, τον συγγραφέα σε παρακινδυνευμένες υποθέσεις (όπως την πιθανή σηματοδότηση τού ενετικού λιμένος με πυρσούς ή ανοιχτή φλόγα από το ενετικό ρολόι τής πόλεως, λόγω έλλειψης κανονικού φάρου στα χρόνια τής Ενετοκρατίας), ενώ και η ίδια ή επιχειρηματολογία περί «Αιγυπτιακής» προέλευσης τού ρεθεμνιώτικου φάρου, στα πρώτα της βήματα, δεν έχει, ίσως, επαρκή στήριξη σε πηγές. Αλλά και για τα μετέπειτα χρόνια- 1915 μέχρι σήμερα- προκειμένου ο συγγραφέας να προσδιορίσει πότε έγιναν οι διάφορες επεμβάσεις στο κτίριο αντιμετώπισε ικανές δυσκολίες λόγω απουσίας και πάλι ικανών πηγών.
Οι γραπτές πηγές για την περίοδο αυτήν τής Αιγυπτιοκρατίας είναι εξαιρετικά πτωχές, σχεδόν μηδενικές. Η βιβλιογραφία σχεδόν ανύπαρκτη, οπότε και οι γνώσεις μας εξαιρετικά πτωχές και αδύναμες. Αυτό ασφαλώς οφείλεται στο γεγονός ότι η περίοδος τής Κρητικής Αιγυπτιακής κατοχής είναι μικρότατη- 10 μόλις χρόνια (1830-40)- οπότε δεν πρόφτασε να χαράξει έντονα τα ίχνη της πάνω στη γραμμή τού χρόνου, αλλ’ και γιατί, ακόμη, και αυτά τα λιγοστά ίχνη που κατάφερε στη δεκαετία αυτή να χαράξει σβήστηκαν σχεδόν ολότελα από τον κυματισμό των αιώνων.
Η προσπάθεια τού συγγραφέα φιλότιμη, συγκινητική στοχεύει στην ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας. Νιώθει βαριά μέσα του την ευθύνη τού χρέους. Σε τούτο αναγκάζεται πολλές φορές να πιθανολογήσει, λόγω των λιγοστών πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του. Στο τέλος, και από το γεγονός ότι ο φάρος τού Ρεθύμνου ανήκει στην ανατολική πολεοδομία- όπως και ο φάρος των Χανίων, με τον οποίο και κτίστηκαν μαζί- σε συνδυασμό και με το βιβλίο τού Νικολάου Σταυράκη (Στατιστική τού πληθυσμού τής Κρήτης, Αθήνησι 1890), που αναφέρει την Αιγυπτιακή προέλευση τού φάρου, χωρίς, πάντως, και αναφορά της πηγής, ο Χάρης Παπαδάκης κατάφερε, προσωπικά, να πειστεί ότι πρόκειται για Αιγυπτιακό φάρο. Αρκετά, πάντως, μέχρι στιγμής, ασαφείς οι πηγές του. Η άποψή του σεβαστή μέχρις αποδείξεως τού αντιθέτου, σκέφτηκα μέσα μου.
Στο επίμαχο, όμως, αυτό σημείο, την κατάσταση έρχεται να σώσει μια αξιόπιστη και αδιαμφισβήτητη πηγή, που προσδίνει ασφάλεια και βεβαιότητα στη μελέτη τού Χάρη Παπαδάκη, αν διαβάστηκε καλά. ο λόγος για την επιγραφή τού φάρου! Και λέγω, αν διαβάστηκε καλά, γιατί, όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας σημειώνει, η απογοήτευσή του υπήρξε μεγάλη όταν σε επίσκεψή του στον φάρο, διαπίστωσε ότι η αραβική επιγραφή που- κατά πληροφορία τής υπαλλήλου τού Λιμενικού Ταμείου κ. Μαρίας Λαγουβάρδου- υπήρχε πάνω από την πόρτα τής εισόδου- είχε καταστραφεί από χαράγματα των επισκεπτών και διάφορα graffiti, άρα από ορισμένους ασυνείδητους, που είναι ικανοί και τον δίσκο τής Φαιστού αν βρουν μπροστά τους να χαράξουν πάνω του το όνομά τους, προκειμένου να επιτύχουν την υστεροφημία τους!!! Το ευτύχημα, πάντως, ήταν ότι κατά την ηλεκτρονική επεξεργασία φωτογραφιών που τράβηξε ο ίδιος τής εν λόγω επιγραφής, σε μια από αυτές διέκρινε αραβική- οθωμανική γραφή, που, κατ’ ανάγνωσιν τού λέκτορος της Φιλοσοφικής Σχολής Ηλία Κολοβού, αναφέρεται στο μουσουλμανικό έτος Εγίρας 1254, που αντιστοιχεί στα χριστιανικά έτη 1838-1839, άρα στο τέλος τής Αιγυπτιοκρατίας.
Η προσπάθειά τού Χάρη Παπαδάκη υπήρξε φιλόπονη, εξαντλητική, συχνά επίπονη και αγωνιώδης. Μόνιμα, διαβάζοντας το βιβλίο του, μου θύμιζε τον διψασμένο οδοιπόρο τής Σαχαρικής ερήμου που ψάχνει απεγνωσμένα για λίγες σταγόνες νερό. Ανατρέχει κι ο Χάρης Παπαδάκης σε κάθε δυνατή πηγή που θα μπορούσε να τού δώσει λίγο νερό, για να σβήσει τη «δίψα» του, να μάθει και να πληροφορήσει τους συμπολίτες του την ιστορική αλήθεια. Όλες οι πηγές, όμως, αποδεικνύονται απογοητευτικά στερεμένες. Οι περιηγητές, τα βιβλία, οι εφημερίδες, οι μεγεθύνσεις εικόνων με ηλεκτρονικό υπολογιστή αποδεικνύονται τις περισσότερες φορές εξαιρετικά αδύναμες να χύσουν έστω και ένα λιγοστό, αμυδρότατο φως στην αγωνιώδη προσπάθεια τού συγγραφέα, μέχρι που έρχεται η επιγραφή τού φάρου να δώσει τη λύση!!
Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό και δόκιμο συμπολίτη μας συγγραφέα και του ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο των Ρεθεμνιώτικων Γραμμάτων, στα οποία τόσο μεγάλη και ουσιαστική είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του.
Η προσπάθειά τού Χάρη Παπαδάκη υπήρξε φιλόπονη, εξαντλητική, συχνά επίπονη και αγωνιώδης. Μόνιμα, διαβάζοντας το βιβλίο του, μου θύμιζε τον διψασμένο οδοιπόρο τής Σαχαρικής ερήμου που ψάχνει απεγνωσμένα για λίγες σταγόνες νερό. Ανατρέχει κι ο Χάρης Παπαδάκης σε κάθε δυνατή πηγή που θα μπορούσε να τού δώσει λίγο νερό, για να σβήσει τη «δίψα» του, να μάθει και να πληροφορήσει τους συμπολίτες του την ιστορική αλήθεια. Όλες οι πηγές, όμως, αποδεικνύονται απογοητευτικά στερεμένες. Οι περιηγητές, τα βιβλία, οι εφημερίδες, οι μεγεθύνσεις εικόνων με ηλεκτρονικό υπολογιστή αποδεικνύονται τις περισσότερες φορές εξαιρετικά αδύναμες να χύσουν έστω και ένα λιγοστό, αμυδρότατο φως στην αγωνιώδη προσπάθεια τού συγγραφέα, μέχρι που έρχεται η επιγραφή τού φάρου να δώσει τη λύση!!
Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον εκλεκτό και δόκιμο συμπολίτη μας συγγραφέα και του ευχόμαστε να έχει υγεία και δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά του στον χώρο των Ρεθεμνιώτικων Γραμμάτων, στα οποία τόσο μεγάλη και ουσιαστική είναι η μέχρι σήμερα συμβολή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου