ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ * * * Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι

 

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ

  

Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι

 [Εκδόσεις «Επιστροφή», Ναύπλιο Οκτώβριος 2021, σχ. 8^ο (21 Χ 14), σσ. 128]

 

     ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

             www.ret-anadromes.blogspot.com

 

 Ο Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος Αντωνόπουλος, πέραν των άλλων αρετών και προτερημάτων του, είναι και ένας πολυγραφότατος συγγραφέας τριών, τουλάχιστον, δεκάδων βιβλίων. Είναι αυτός που με τα βιβλία του ανέδειξε και έκανε γνωστό ανά τον ορθόδοξο ελληνισμό τον σύγχρονο Ρώσο άγιο Λουκά, Αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως και Κριμαίας και Καθηγητή της Ανατομίας και Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης. Από τα προαναφερθέντα βιβλία του ένδεκα αναφέρονται στον εν λόγω Άγιο και κυκλοφορούν, εκτός από την ελληνική και στη Γαλλική, Ρουμανική και Αλβανική γλώσσα. Γνωστή, ειδικά, επί του προκειμένου, είναι η «Συνοδοιπορία με τον Άγιο Λουκά» (τόμοι 3), στην οποία ο Μητροπολίτης Αργολίδος ακολουθεί τα βήματα του Αγίου και με τον οικείο και γλαφυρό του λόγο μάς παρουσιάζει λεπτομερώς τα μέρη όπου έζησε, τους τόπους της εξορίας και δοκιμασίας του, αλλά και τους ανθρώπους που τον γνώρισαν και έζησαν κοντά του. Από την άλλη, είναι πανελλήνια γνωστή η αυτοβιογραφία του Αγίου υπό τον τίτλο: «Αγάπησα το μαρτύριο» (η Ρωσία στα χρόνια της επανάστασης), στην οποία μιλεί και αυτοβιογραφείται ο ίδιος ο άγιος Λουκάς, ο διάσημος χειρουργός αλλά και κατάδικος και μάρτυς του σοβιετικού καθεστώτος.

Η αγάπη του αυτή προς τον άγιο Λουκά είναι που ώθησε τον φίλο Μητροπολίτη να πραγματοποιήσει δεκάδες, μέχρι σήμερα, ταξίδια στη Ρωσία και να αγαπήσει την ιδιαίτερη πατρίδα τού Αγίου, την πονεμένη Ουκρανία, όπως και την Ελλάδα, και να πονά, εννοείται, σήμερα και να θλίβεται και να συμπάσχει για τη θλιβερή κατάσταση που επικρατεί σε αυτήν τη φίλη χώρα τού Βορά. Η αγάπη του αυτή φανερώνεται και μέσα από την ενασχόλησή του και με άλλους σπουδαίους διανοητές της Ρωσίας, με τους οποίους ήλθε σε επαφή, κατά τα πολλαπλά ταξίδια του σε αυτήν, μελετώντας τη γενικότερη κουλτούρα και άλλους διανοούμενους της Χώρας (άγιος Αντώνιος- Δημήτριος Αμπασίντζε, Τζουγκάσβιλι- Στάλιν, Νικόλαος Πιρογκώφ, Φιοντόρ Πέτροβιτς Χάας), με τους οποίους ασχολείται στα τελευταία τρία βιβλία του, υπό τον γενικό τίτλο Πίστη και Επιστήμη.  

Έτσι και στο παρουσιαζόμενο με το παρόν σημείωμά μας βιβλίο του, με τον τίτλο: «Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι», ο Μητροπολίτης Αργολίδος ασχολείται με έναν τέτοιο σημαντικό Ρώσο διανοούμενο, τον Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι (1821- 1881), έναν από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως διανοητές και μυθιστοριογράφους.

Φέτος γιορτάζονται τα διακόσια χρόνια από τη γέννηση και τα εκατόν σαράντα από τον θάνατο του, που, όμως, στη Χώρα μας η επέτειος αυτή επισκιάστηκε από την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την επανάσταση του 1821 και, όπως είναι φυσικό, πέρασε όλως απαρατήρητη. Ο Ντοστογιέφσκι, είναι γεγονός ότι μέσα στα εξήντα χρόνια της πολυκύμαντης ζωής του μας έδωσε ένα τεράστιο και πολυσχιδές έργο, που ξεπέρασε τα όρια της πατρίδας του αλλά και αυτόν τον χρόνο. Γιατί ο Ντοστογιέφσκι και σήμερα είναι τόσο επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε.

 Τιμώντας τη μνήμη του Ντοστογιέφσκι με την παρουσιαζόμενη έκδοσή του, ο Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος επιδιώκει να προσφέρει στον Έλληνα αναγνώστη μια προσεγμένη προσέγγιση στη μορφή και το έργο του, που ήταν και θα είναι στο διηνεκές μια μαρτυρία φλογερής πίστης στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Γιατί είναι γεγονός ότι ο Σεβασμιώτατος με την έκδοσή του αυτήν απευθύνεται- όπως και ο ίδιος σημειώνει- στην πλειονότητα των ανθρώπων που δεν έχουν τον χρόνο, τις προϋποθέσεις ή τις δυνατότητες να ασχοληθούν επισταμένως με το τεράστιο έργο του Ντοστογιέφσκι. Έτσι, το βιβλίο αυτό λειτουργεί, θα έλεγα, σαν μια «Εισαγωγή» στο έργο του μεγάλου Ρώσου διανοητή, μέσα από την οποία οι αναγνώστες μπορούν να πάρουν μια πρώτη γεύση της ζωής και του έργου του, τόσο αυτού της πολυκύμαντης ζωής του (από το φρικτό κάτεργο της Σιβηρίας μέχρι την ανέλιξή του στη ρωσική Ακαδημία των Επιστημών και στη Διεθνή Λογοτεχνική και Καλλιτεχνική Ένωση), όσο και αυτού από τις επίμοχθες αναζητήσεις και τις αγωνίες του, που τον έκαναν κυριολεκτικά να έλθει σε πάλη με τον Θεό, με τις αμφιβολίες του και με την απιστία του, μέχρι που κατάφερε να φθάσει στο άλλο άκρο και να οικοδομήσει μια βαθιά και θερμουργό πίστη στον Θεό.

Ο Ντοστογιέφσκι στα νιάτα του ναι μεν έζησε την αθεΐα και πολέμησε τον Χριστό όσο λίγοι, αλλά λίγοι, τελικά, έφθασαν και αγάπησαν τον Χριστό όπως κι εκείνος! Γιατί η πίστη του Ντοστογιέφσκι στον Χριστό κατακτήθηκε ηρωικά και μέσα από το μαρτύριο. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι όλοι οι ήρωές του στα μυθιστορήματά του υφαίνουν το νήμα της δικής του μαρτυρικής διαδρομής. Από τη δειλία ως το έγκλημα, από τη χαρά ως τον πόνο, περπατούν παραπατώντας στον δρόμο που τελικά τους φέρνει, όπως και τον ίδιο, στην αγκαλιά του Θεού. Και έτσι, η γαλήνη της ψυχής τους δεν αρχίζει, συνήθως, παρά στο τέλος του κάθε μυθιστορήματος. Πίσω, λοιπόν, από τα πρόσωπα των ηρώων του στα διηγήματά του κρύβεται κυριολεκτικά ο Ντοστογιέφσκι, αναδεικνυόμενος ο πιο μεγάλος από τους ρεαλιστές συγγραφείς, εξερευνώντας τα βάθη του ανθρώπινου πόνου, της τρέλας και της ακολασίας, όπως και ο ίδιος τα βίωσε δραματικά στη ζωή του.   

Ο συγγραφέας εύχεται ο αναγνώστης του, που για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με τον Ντοστογιέφσκι μέσω των σελίδων του βιβλίου του, να μη μείνει μόνο στις λίγες αυτές «εισαγωγικές» σελίδες, αλλά οι σελίδες αυτές να καταστούν το εφαλτήριο, που θα τον οδηγήσει σε μια πλέρια και διεξοδική ανάγνωση των περίφημων λογοτεχνικών έργων του, όπως είναι, για να υπενθυμίσουμε μερικά, το Υπόγειο, Οι Δαιμονισμένοι, το Έγκλημα και Τιμωρία, ο Ηλίθιος και το μεγαλειωδέστερο όλων οι Αδελφοί Καραμαζώφ. Να χαρεί τις λογοτεχνικές δημιουργίες του και να παλέψει και να περιπλανηθεί μαζί του στους δαιδαλώδεις δρόμους των ηρώων του.    

Για άλλη μια φορά συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αργολίδος κ. Νεκτάριο και του ευχόμαστε να έχει δύναμη, για να συνεχίζει τη γόνιμη και δημιουργική παρουσία του στον χώρο τής Εκκλησίας και της Παιδείας, όπου η μέχρι σήμερα συμβολή του είναι μεγάλη.