ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ * * * ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΜΜ. ΜΑΡΚΑΚΗΣ (1872-1950) * * * ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τον Ζαχαρία Δ. Καλοχριστιανάκη

 

ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

 

 

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΜΜ. ΜΑΡΚΑΚΗΣ

(1872-1950)

Ο αντιστασιακός από Αρκαδίας Μητροπολίτης Κρήτης

 Ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς

 

 Του ΖΑΧΑΡΙΑ  Δ. ΚΑΛΟΧΡΙΣΤΙΑΝΑΚΗ

                                                                       «Αγαθοίς ανδράσι μείζων ο κατόπιν

                                    και μετά την τελευτήν έπαινος, του                                                                   δε φθόνου

                                   ουκ επί πολύν χρόνον επιζώντος»                                                                                           (Θουκυδίδης)

      Ο ευφήμως γνωστός και καταξιωμένος φιλόλογος καθηγητής -θεολόγος και πολυγραφότατος δόκιμος συγγραφέας κ. Κωστής Ηλία Παπαδάκης μας εκπλήσσει ευχάριστα με το ήδη νέο κυκλοφορηθέν βιβλίο του: ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΜΜ. ΜΑΡΚΑΚΗΣ (1872-1950), Ο αντιστασιακός από Αρκαδίας Μητροπολίτης Κρήτης, Ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της Γεωργικής Σχολής Μεσαράς, Ρέθυμνο 2020, έκδοση της ΓΡΑΦΟΤΕΧΝΙΚΗΣ Κρήτης Α.Ε.Ε.

     Το εκ 248 σελίδων βιβλίο εκδόθηκε από την  Ενορία Αγίου Παντελεήμονος Κεραμέ, της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου και την έκδοσή του επευλογεί εκθύμως η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης. Επιπλέον, ο οικείος Μητροπολίτης Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίος στον αδελφικό του χαιρετισμό, για την έκδοση του βιβλίου, αναφέρεται  στην πολυσχιδή προσωπικότητα του βιογραφούμενου Ιεράρχη, ενώ ο τοπικός εφημέριος π. Τίτος Λίτινας ευχαριστεί τον συγγραφέα κ. Κωστή Ηλ. Παπαδάκη και όλους όσοι συνέβαλαν για την ιστορική αυτήν έκδοση.

    Η παρούσα έκδοση είναι όντως ιστορική, διότι  αναδεικνύει με επιστημοσύνη και αδιάσειστη τεκμηρίωση μια μεγάλη και πολυσχιδή μορφή της εκκλησιαστικής ιστορίας της Κρήτης, άγνωστης εν πολλοίς, ακόμη και στην εδαφική επικράτεια της ποιμαντορίας του. Για τον Βασίλειο Μαρκάκη υπήρχαν σκόρπιες πληροφορίες και περιστασιακές αναφορές. Γράφει ο συγγραφέας «Εβδομήντα χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από το θάνατό του (Ιαν. 1950) και όμως ούτε μια αράδα δεν είχε ακόμα συνταχτεί γύρω από την προσωπικότητα και το θεάρεστο έργο του,…που να μας υπενθυμίζει την αληθινά σπάνια προσωπικότητα του άνδρα».

      Βέβαια, αξίζει να αναφερθεί ότι ο φιλίστορας και γεραρός Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος, κάνοντας πράξη την αρχαιοελληνική προτροπή: «τον λιβανωτόν τοις θεοίς, τον δε έπαινον τοις αγαθοίς απονέμειν δει» (Στοβαίος), απονέμοντας τον έπαινο της δικαιοσύνης, οργάνωσε τον Ιούνιο του 2019 τριήμερες λαμπρές εκδηλώσεις, για να τιμηθεί κατά το πρέπον ο εκλιπών Ιεράρχης. Στις εκδηλώσεις αυτές, μεταξύ των άλλων, έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του τιμώμενου, έξω από τον ιερό ναό του αγίου Νεκταρίου στις Μοίρες και εκφωνήθηκε εμπεριστατωμένη ομιλία από τον συγγραφέα του παρουσιαζόμενου βιβλίου, ενώ στην ειδική αφιερωματική έκδοση του περιοδικού της Ιεράς Μητρόπολης Γορτύνης και Αρκαδίας «Εν Εσόπτρω» αποτυπώνεται και καταγράφεται ο βίος και η πολιτεία του σεπτού ιερωμένου από τον συγγραφέα Κωστή Παπαδάκη και από αρκετούς άλλους.

    Ο αγαπητός Κωστής Παπαδάκης, με την πολύκαρπη συγγραφική εμπειρία η οποία τον διακρίνει, κατάφερε με βαθύτατη και λεπτομερειακή έρευνα και αναδίφηση στις πηγές, γραπτές, φωτογραφικές και προφορικές, να συγκεντρώσει και να ταξινομήσει όλο αυτό το πολυποίκιλο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό και να μας το προσφέρει, «ως κτήμα ες αεί» σε μια ολοκληρωμένη και περισπούδαστη βιογραφία, «ως μήτε τα γενόμενα εξ ανθρώπων τω χρόνω εξίτηλα γένηται» (Ηρόδοτος).

     Και μόνο ο πίνακας των περιεχομένων του βιβλίου και η ογκώδης βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος  είναι αρκετά για να προϊδεάσουν, να συναρπάσουν και να προκαλέσουν τον αναγνώστη να εισχωρήσει στα φανερά και στα άδυτα της φωτισμένης και χαρισματικής βιογραφούμενης προσωπικότητας. Η τιμητική αυτή έκδοση επιστέφει μια λαμπρή εκκλησιαστική φυσιογνωμία της Εκκλησίας Κρήτης και συγχρόνως τιμά τον συγγραφέα, γιατί «το τιμάν τους τε τετιμημένους τιμή τω τιμώντι» (Θουκυδίδης).

   Ο βιογραφούμενος Ιεράρχης δεν περιορίστηκε στα καθαρώς ποιμαντορικά και πνευματικά του καθήκοντα, αλλά επεξέτεινε τη δράση και τα ενδιαφέροντά του σε κάθε τομέα της δραστηριότητας των κατοίκων της περιφέρειάς του και μάλιστα σε μια εποχή κατά την οποία η διαχείριση της φτώχειας δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Πόσοι, άραγε, γνωρίζουν ότι η ίδρυση της περίφημης Γεωργικής Σχολής Μεσαράς είναι έργο δικό του, ότι στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας λειτούργησε υπό την εποπτεία του υποδειγματικό  σχολείο στην έδρα της επισκοπής του και πόσοι, ακόμα, γνωρίζουν τη σπάνια και σθεναρή αντιστασιακή του δράση και την τριετή υπό των Γερμανών εξορία του κατά περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου; Παράδειγμα μίμησης και ρεαλιστικής παιδαγωγικής καθοδήγησης προς άρχοντες και αρχόμενους, προς λαϊκούς και ιερωμένους.

     Στο βιβλίο, ως αποτέλεσμα μακράς, εμπεριστατωμένης και επισταμένης έρευνας, ο αναγνώστης θα γοητευθεί από τη λογιοσύνη και επιστημοσύνη του συγγραφέα και θα απολαύσει τα κείμενα σε γλώσσα με κύριο χαρακτηριστικό την ακριβολογία και τη γλαφυρότητα. Η καλλιέπεια του συγγράμματος είναι αντάξια του κύρους του βιογραφούμενου.   

     Δεν θα μηκύνω περισσότερο τη βιβλιοπαρουσίασή μου, αναφερόμενος σε επί μέρους περιγραφόμενα αξιόλογα και ενδιαφέροντα περιστατικά και αφήνω τον αναγνώστη να εντρυφήσει στα κείμενα του βιβλίου για να τέρψει τα ώτα του, να θρέψει το νου του κι ενδεχομένως να ικανοποιήσει την περιέργειά του.

   Η γενέτειρα τού από Αρκαδίας Μητροπολίτη Κρήτης  Βασιλείου Μαρκάκη, τα Κεραμέ Ρεθύμνου, δικαιούνται να σεμνύνονται για το άξιο τέκνο τους, η Εκκλησία Κρήτης να γεραίρεται για τον σοφό, φλογερό και «θείω ζήλω πεπυρωμένο»  (Χρυσόστομος) ιεράρχη της και ο συγγραφέας κ. Κωστής Ηλ. Παπαδάκης να αίρεται υπεράνω χθόνιων χθαμαλοτήτων για το επιτυχές τόλμημά του να φέρει στην επιφάνεια την ανήροτη ιστοριογραφία του πολυπράγμονα εκκλησιαστικού άνδρα, γιατί «ανδρών αγαθών έργω γενομένων, έργω και δηλούσθαι τας τιμάς» (Θουκυδίδης).