Ρεθεμνιώτικες Αναδρομές

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Γ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

 (1874- 1945)

 ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΑΙ ΠΡΥΤΑΝΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ,

  ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ

ΚΩΣΤΗ ΗΛ.  ΠΑΠΑΔΑΚΗ

          http://ret-anadromes.blogspot.com

Ο Νικόλαος Γ. Παπ(π)αδάκις (1874- 1945), από τις Βρύσες Αγίου Βασιλείου, υπήρξε φιλόλογος και αρχαιολόγος, με αρχαιολογικές σπουδές στο Μόναχο, τη Βόννη και το Βερολίνο και σημαντικό ανασκαφικό έργο στην Ερέτρια, την Κορώνεια, την Οίτη και άλλες περιοχές τής Θήβας. Διετέλεσε Καθηγητής τής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο τής Θεσσαλονίκης, Κοσμήτορας τής Φιλοσοφικής Σχολής και Πρύτανης (1937) του ίδιου Πανεπιστημίου.

 Στις εργασίες του κάνουν εκτενείς αναφορές επιστήμονες κύρους (όπως η Guarducci, οι Hood και Warren κ.ά.), ενώ με κολακευτικότατα λόγια και εξαιρετικό θαυμασμό εκφράστηκαν για το έργο του και Έλληνες επιστήμονες τού κύρους ενός Νικολάου Πολίτη- για τη διατριβή του «Περί το Χαροκόπειον τής Κορωνείας»- και ενός Χρήστου Τσούντα για το επιστημονικό του έργο γενικότερα. Σύμφωνα με ρήση τού Ακαδημαϊκού και Διευθυντή τού Εθνικού Μουσείου Αθηνών Χρ. Καρούζου, ο Παπαδάκης υπήρξε, ίσως, ο πιο «γερός» κλασικός φιλόλογος τής πρώτης τριακονταετίας τού 20^ου αιώνα. Υπήρξε, περαιτέρω, Καθηγητής και ένθερμος εμπνευστής και καθοδηγητής στο έργο λαμπρών φιλολόγων και πανεπιστημιακών διδασκάλων, όπως του Ιωάννη Θ. Κακριδή, του εθνικού μας αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου, του ιστορικού Απ. Βακαλόπουλου και του αείμν. καθηγητή τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Φ. Πέτσα.

Του σπουδαίου αυτού- και, μάλλον, άγνωστου μέχρι προ τινος- ρεθεμνιώτη αρχαιολόγου και πανεπιστημιακού δασκάλου- πρίν από δεκαπέντε χρόνια  (1997)- εκπονήσαμε τη βιογραφία, δώσαμε σχετική διάλεξη από την αίθουσα τού «Λυκείου Ελληνίδων» και την εκδώσαμε, στη συνέχεια, και σε βιβλίο (Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, Νικόλαος Γεωργίου Παπαδάκης, Καθηγητής και Πρύτανης τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ρέθυμνο 1997, σσ. 62).

                                                *    *      *

Μετά τα εισαγωγικά αυτά για τον άνδρα στοιχεία, μπαίνω παρευθύς στο θέμα μου. Πριν από δυο χρόνια έλαβα, όλως ανέλπιστα, ένα τηλεφώνημα από τη Θεσσαλονίκη- δεύτερη πατρίδα τού Νικολάου Παπαδάκη- και, μετά από λίγες ημέρες, ακολούθησε και σχετική επιστολή με περαιτέρω, του προηγηθέντος τηλεφωνήματος, πληροφορίες. Ο λόγος για τον μέχρι τη στιγμή εκείνη άγνωστο φίλο κ. Κώστα Γ. Κουμαρά (Εθνικής Αντίστασης 20, 55337- Τριανδρία Θεσσαλονίκης), συλλέκτη, ο οποίος ασχολείται με την έρευνα και συλλογή ιστορικών στοιχείων που αφορούν, εκτός των άλλων, και στην ιστορία και τον πολιτισμό τής Θεσσαλονίκης. Σε έρευνά του, λοιπόν- όπως μου απεκάλυπτε- σε παλαιοπωλείο τής Θεσσαλονίκης ανακάλυψε και κάποιες καρτ- ποστάλ με αλληλογραφία τού ανωτέρω Ρεθεμνιώτη Καθηγητή Νικολάου Παπαδάκη. Τις αγόρασε με απώτερο σκοπό, κάποια στιγμή, να τις δώριζε προς διάσωση και ανάδειξή τους, «δικαιωματικά» ασφαλώς, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, του οποίου ο εν λόγω ρεθεμνιώτης επιστήμονας υπήρξε για χρόνια Καθηγητής, Κοσμήτορας τής Φιλοσοφικής Σχολής και Πρύτανης.

Νικόλαος Γ. Παπαδάκης

            Καθηγητής και Πρύτανης

     Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Πρόσφατα- μου έγραφε, συνεχίζοντας την επιστολή του, ο κ. Κουμαράς- σε επίσκεψή του στο ίδιο παλαιοπωλείο βρήκε να πωλείται το παραπάνω βιβλίο μου για τον αείμνηστο πρύτανη Νικόλαο Παπαδάκη, και αμέσως, και όλως συνειρμικά, του έφερε στο μυαλό τις κάρτ- ποστάλ του ίδιου προσώπου, που είχε αγοράσει κατά την προηγηθείσα επίσκεψή του από το ίδιο αυτό παλαιοπωλείο. Αγόρασε, λοιπόν, από ενδιαφέρον, ένα βιβλίο για προσωπική ενημέρωσή του, το διάβασε και το βρήκε- χρησιμοποιώ τις δικές του επακριβώς λέξεις- «εξαιρετικά ενδιαφέρον» και συγκινητικό.

Αυτό, λοιπόν, το ενδιαφέρον και η συγκίνηση που του δημιούργησε η μελέτη τής βιογραφικής μας αναφοράς στον άνδρα, τον ώθησε να αλλάξει γνώμη και να πάρει απόφαση άλλη, εντελώς διαφορετική, από αυτήν που είχε πάρει αρχικά^. «όχι, σκέφτηκε ο κ. Κουμαράς, οι ενδιαφέρουσες αυτές καρτ- ποστάλ πρέπει, πλέον, να διαβιβαστούν, να παραμείνουν και αναδειχθούν από πνευματικό κέντρο τής γενέτειρας τού αείμνηστου Καθηγητή, του Ρεθύμνου».

Μου ταχυδρόμησε, λοιπόν, τότε, είκοσι πέντε (25), συνολικά, δελτάρια, σε πολύ καλή κατάσταση, της περιόδου 1926- 1938 (όλα, δηλαδή, προπολεμικά), των οποίων αποδέκτης υπήρξε ο εν λόγω Νικόλαος Γεωργίου Παπαδάκης, ως Καθηγητής και Πρύτανης (ορισμένα) τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και με παρακαλούσε να φροντίσω εγώ να δοθούν σε όποιο φορέα τού Ρεθύμνου έκρινα καταλληλότερο και προσφορότερο για τη συντήρηση και ανάδειξή τους και να του γνωρίσω, στη συνέχεια, το αποτέλεσμα και την τύχη τού υλικού αυτού αλληλογραφίας τού αειμνήστου Καθηγητή. Έτσι, φρόντισα το υλικό αυτό να παραδοθεί στο Ιστορικό- Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνου, που, ως γνωστόν, είναι συλλογέας παρόμοιου υλικού και στις προθέσεις του είναι η μελλοντική ανάδειξή του με εκδόσεις και εκθέσεις.

Οι γλώσσες των καρτών- εκτός εννέα γραμμένων στην ελληνική- είναι η Γερμανική (10), η Ιταλική- Λατινική (3), η Γαλλική (2) και η Αγγλική (1). Από την παρατήρηση αυτή βλέπουμε την εξαιρετική γλωσσομάθεια τού άνδρα, που γνώριζε τέσσερις γλώσσες- ακόμα και τη Λατινική (!)- με πρώτη, ασφαλώς, τη γερμανική, που, αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα, με τη γνωστή επικυριαρχία τής Αγγλικής, κατείχε, τότε, τα αναμφισβήτητα πρωτεία στον χώρο τής έρευνας και της επιστήμης. Και ο Παπαδάκης, εξάλλου, είχε, όπως έχουμε ήδη επισημάνει, σπουδάσει σε γερμανικά  πανεπιστήμια.

  

                                                     *    *     *                                                            

Το παρόν δελτάριο στάλθηκε

στον  Ν. Παπαδάκη από τη Βιέννη,

το έτος 1930. Υπογράφεται από τον

Μ. Τριανταφυλλίδη 

Το δελτάριο αυτό φέρει χρονολογία

 19/7/1929 και στάλθηκε στον Παπαδάκη, από

τον Ιωάννη Θ. Κακριδή

Σήμερα επανήλθε ο εν λόγω φίλος συλλέκτης κ. Κώστας Γ. Κουμαράς, αποστέλλοντάς μου άλλη μια νέα σειρά από οκτώ, επίσης προπολεμικά, δελτάρια αποσταλέντα στον ίδιο Ρεθυμνιώτη Καθηγητή, την περίοδο 1912- 1931. Αποστολείς και των δελταρίων αυτών προς τον Νικόλαο Παπαδάκη υπήρξαν σημαίνουσες μορφές τής εποχής εκείνης, όπως ο εκ των ιδρυτών τού Εκπαιδευτικού Ομίλου και Πατέρας τής νεοελληνικής μας γλώσσας Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Ιωάννης Θ. Κακριδής-ο αγαπημένος τού Νικολάου Παπαδάκη μαθητής- εκ των κορυφαίων ομηριστών σε παγκόσμιο επίπεδο και εκ των πρωτοπόρων της γλωσσικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, ο μεγάλος, επίσης, μαθηματικός, Καθηγητής τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θ. Βαρόπουλος και ένα τελευταίο δελτάριο με ευκρινέστατη την υπογραφή Γ. Παπανδρέου και χρονολογία Δεκέμβριος 1926, που δεν αποκλείουμε- όπως μας είπε και ο κ. Κουμαράς- να αφορά στον γνωστό επιφανή νεοέλληνα πολιτικό άνδρα.

Και τα δελτάρια αυτά θα «οδεύσουν» προς το Ιστορικό- Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνου, όπου είχα παραδώσει και τα πρωτοαποσταλέντα, από τον ίδιο αποστολέα, 25 δελτάρια.          

Και στο σημείο αυτό δεν μένει παρά να ευχαριστήσουμε, για άλλη μια φορά, τον καλό και ένθερμο τού Ρεθύμνου φίλο κ. Κώστα Γ. Κουμαρά, αφενός για τα τόσο ζεστά και ειλικρινή για το Ρέθυμνο και το βιβλίο μας για τον Νικόλαο Παπαδάκη λόγια του και, αφετέρου, για την εξαιρετική αυτήν ευαισθησία και δικαιοκρισία του στην τιμητική πρόκριση τού Ρεθύμνου- έναντι του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης- να παραλάβει και αξιοποιήσει το προαναφερθέν υλικό αλληλογραφίας τού Καθηγητή και Πρύτανη τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αείμνηστου συμπατριώτη μας Νικολάου Γ. Παπαδάκη.