ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΙΣ
     & ΜΑΘΗΤΕΣ

       Ξ Ε Μ Α Τ Ι Α Σ Μ Α Τ Α

[Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα  3ου Λυκείου Ρεθύμνου, Σχολ. Έτος 2008-09, Ρέθυμνο 2011, σχ. 8ο, σσ. 117]

    ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
            www.ret-anadromes.blogspot.com

        Ο θεσμός τής Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τους υψηλούς στόχους που θέτει κάθε φορά, έχει, σχεδόν πάντοτε, ευνοϊκά αποτελέσματα στην προσπάθεια τού σχολείου για την καλλιέργεια και, γενικότερα, για την ψυχοπνευματική ανάπτυξη των μαθητών. Από την αρχή τής εφαρμογής του ο εν λόγω θεσμός γοητεύει ως ιδέα τους λειτουργούς τής εκπαίδευσης, αλλά, κυρίως, και τους ίδιους τους μαθητές, οι οποίοι κινούμενοι μέσα στα συγκεκριμένα προγράμματα δεν αισθάνονται πλέον παθητικοί δέκτες εντολών και κατευθύνσεων, αλλά δραστήρια και ενεργά μέλη τής μαθητικής κοινότητας.
Με την εφαρμογή προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης η δογματική μέθοδος διδασκαλίας αντικαθίσταται από τη μέθοδο τής εργασίας. μιας εργασίας πραγματικής, μιας εργασίας που βασίζεται σε ομαδικές μικροερευνητικές δραστηριότητες, που υλοποιούνται στο ύπαιθρο και, κατά κανόνα, σε περιοχές που βρίσκεται στο κοντινό και άμεσα γνωστό περιβάλλον των μαθητών και τού σχολείου. Έτσι, διδάσκοντες και διδασκόμενοι βγαίνουν έξω από το σχολικό περιβάλλον και έρχονται σε επαφή  με το πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, εργασιακό, θρησκευτικό, πολιτισμικό και φυσικό γίγνεσθαι, στο οποίο ψάχνουν δημιουργικά, ανακαλύπτουν χρήσιμα για το θέμα τους στοιχεία, τα καταγράφουν, τα  ταξινομούν, τα αιτιολογούν και τα επεξεργάζονται κατάλληλα.
Αυτό συνέβη πρόσφατα και με τους μαθητές του 3ου Λυκείου Ρεθύμνου, των ετών 2008-09, και τον Καθηγητή τους Εμψυχωτή και υπεύθυνο τού όλου προγράμματος συντονιστή κ. Ευάγγελο Παπαδάκι, Καθηγητή Φυσικής Αγωγής. Και πιο συγκεκριμένα. Καθηγητής και Μαθητές συμμετείχαν σε ένα όλως πρωτότυπο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο: «Τα Ξεματιάσματα» και την εργασία που προέκυψε από τη δουλειά τους αυτήν την εξέδωσαν τελευταία σε μια πολύ καλαίσθητη και χρηστική έκδοση, από τις εκδοτικές επιχειρήσεις Καλαϊτζάκη, με την ευγενική χορηγία των αδελφών Δομαζάκη τής CRETA FARMS.
Είναι γνωστός στην πόλη μας ο Καθηγητής Βαγγέλης Παπαδάκις από την τακτική αρθρογραφία του- με άρθρα, κυρίως, επικαιρότητας- τόσο από διάφορες τοπικές ιστοσελίδες τού Διαδικτύου, όσο και από τις στήλες τής καθημερινής εφημερίδας τού Ρεθύμνου «Ρεθεμνιώτικα Νέα». Προερχόμενος από οικογένεια με έφεση προς τα Γράμματα, από νωρίς και εκείνος, από τα χρόνια ακόμα που ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο, είχε αρχίσει- σύμφωνα με δήλωσή του στον Πρόλογο τού παρουσιαζόμενου βιβλίου- να μαζεύει τέτοια μαργαριτάρια τής λαϊκής μας παράδοσης και θυμοσοφίας, τέτοια ξεματιάσματα, από αυτά που χρησιμοποιεί ο λαός μας για να απομακρύνει από πάνω του, αλλά και από τα αγαπημένα του γύρω πρόσωπα, το «κακό μάτι» ή για να «ξεματιάσει», όπως λέμε, κάποιον. Όσο ποικίλος πολιτισμικά είναι ο ελληνικός χώρος άλλο τόσο ποικίλουν και τα κείμενα τού είδους αυτού. Το κοινό γνώρισμα που τα ενώνει όλα είναι η πίστη τού απλού λαού ότι υπάρχει κάτι το «διαφορετικό», κάτι το «κακό» μέσα μας, άρα σε μας εναπόκειται να το διώξουμε μακριά.
Όπως μας λέγει, λοιπόν, στον Πρόλογο τού βιβλίου ο κ. Β. Παπαδάκις, είχε ήδη συγκεντρώσει, από τα γυμνασιακά του, ακόμα, χρόνια κάμποσα τέτοια «ξεματιάσματα», που έμεναν ξεχασμένα σε κάποιο συρτάρι τού γραφείου του, ώσπου, μέσα από τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης τού σχολείου του, αποφάσισε να συνεχίσει την προσπάθειά του με τη βοήθεια και των μαθητών του τη φορά αυτήν. Πίστευε αρχικά ότι ένας αριθμός τριάντα, περίπου, ξεματιασμάτων- λόγω και της σχετικής δυσκολίας τού θέματος- μαζί με όσα και ο ίδιος είχε, ήδη, συγκεντρωμένα, θα ήταν ικανοποιητικός για μιαν αξιοπρεπή εργασία. Η συνέχεια, όμως, τους διέψευσε κατηγορηματικά, αφού- πράγμα που φάνταζε αδιανόητο στο ξεκίνημα τής εργασίας τους- μαθητές και καθηγητής, στο τέλος τής έρευνάς τους, έφτασαν να συγκεντρώσουν περί τα εκατόν σαράντα ξεματιάσματα, περίπου.
Η όλη εργασία αρθρώνεται σε τέσσερα Μέρη. Έτσι, μετά από έναν  γενικό και κατατοπιστικότατο Πρόλογο τού εμψυχωτή- συγγραφέα, γίνεται μια «Ιστορική Αναδρομή» στα «Ξεματιάσματα», στην οποία, μεταξύ άλλων παρέχονται ικανοποιητικές απαντήσεις σε βασικά θέματα που αφορούν στις ρίζες τής βασκανίας και τη βασκανία στην αρχαία Ελλάδα. Μελετάται, επίσης, η βασκανία στη σύγχρονη πραγματικότητα, η προστασία τού ανθρώπου από τη βασκανία, η βασκανία σε σχέση με τη χριστιανική πίστη, τα ξεματιάσματα στην αρχαία Ελλάδα, και, τέλος, ορισμένες προσωπικές απόψεις γύρω από τη βασκανία.
Στο 2ο Μέρος «Βασκανία και Ξεμάτιασμα» εξετάζεται, περαιτέρω, η βασκανία και καταγράφονται διάφοροι τρόποι εξουδετέρωσής της, επίσης τα ξεματιάσματα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ονομασίες για την βασκανία σε όλη την Ελλάδα, χαρακτηριστικά στάδια τής μαγείας, αντιβασκανικές γιορτές και γιατροσόφια, και, τέλος, η θέση τής Εκκλησίας στο θέμα τής βασκανίας.               
          Στο τρίτο και τελευταίο Μέρος τού βιβλίου παρατίθενται διάφορες γητειές με βάση τον Χριστιανισμό και ορισμένες ευχές που έγραψαν γνωστοί Πατέρες και άγιοι τής Εκκλησίας για την βασκανία. Συνεχίζεται η έρευνα με γητειές στις οποίες δεν υπάρχει αναφορά κάποιου ονόματος Αγίου, επίσης με γητειές που ως βάση τους έχουν την ελληνική παράδοση και το μέρος αυτό ολοκληρώνεται με μια πολυπολιτισμική προσέγγιση τού εξεταζόμενου θέματος με καταγραφή γητειών που βρήκαν οι μαθητές μιας σύγχρονης πολυπολιτισμικής τάξης από πληροφορητές τους προερχόμενους από άλλες γειτονικές βαλκανικές χώρες, όπως την Αλβανία, τη Βουλγαρία και τους Τσιγγάνους. Ως κατακλείδα, στο Μέρος αυτό, παρατίθενται ορισμένα ξεματιάσματα ειδικά για τα διάφορα μέρη τού ανθρωπίνου σώματος (όπως μάτι, σπλήνα και  μυρμηγκιές), καθώς και ειδικά ξεματιάσματα για τα ζώα.
Τις θερμές μας ευχές και ευχαριστίες στο 3ο Λύκειο τού νομού μας και στους λοιπούς παράγοντες που ενεπλάκησαν και βοήθησαν στην παραγωγή τής εν λόγω έρευνας των Μαθητών τού σχολείου και μάλιστα στους Μαθητές που έλαβαν μέρος σε αυτήν και τον υπεύθυνο Καθηγητή και εμψυχωτή τους κ. Βαγγέλη Παπαδάκι, γι’ αυτήν την, πραγματικά, περισπούδαστη πνευματική τους κατάθεση στα πλαίσια τού μαθήματος τής Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Να είναι σίγουροι πως έδωσαν στην επιστημονική κοινότητα μια σημαντική λαογραφική καταγραφή, ικανή να χρησιμεύσει- σύμφωνα και με την εκφρασθείσα στον Πρόλογο τού βιβλίου επιθυμία τους- σε μια περαιτέρω και σε βάθος από ειδικούς επιστήμονες  διερεύνηση τού εν λόγω θέματος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: